کتابشناسی حج خونین

به كوشش اباذر نصراصفهاني

1.       ‌آنسوي‌ حج‌ خونين‌، يا، تبليغات‌ آل سعود، حسن ميردامادي، تهران، مركز تحقيقات‌ و انتشارات‌ حج‌، جاپ 1، ۱۳۶۷، 471ص، رقعي.

بررسي حادثه حج خونين از نگاه مسئولان كشور عربستان سعودي و نيز از منظر جرايد و نشريات عربستان است. البته نويسنده در هر مورد به نقد آنها پرداخته است. اين كتاب، حاوى عكس‌هاى رنگى از كشتار حجّاج ايرانى به دست رژيم آل سعود و نيز عكس‌هايى از شهدا است.

2.

مجموعه‌سازي از نامه‌هاي رسيده به صدا و سيما درباره حج خونين سال 1366 است. اين مجموعه در واقع انعكاس دهنده نظريات و ديدگاه‌هاي مردم جهان در اين موضوع است. البته معلوم نيست آيا تمامي نامه‌ها و همه متن‌ نامه‌ها را آورده‌اند يا تقطيع كرده‌اند.

3.

بررسي تحولات تاريخي مكه در دوره اسلامي و معرفي حوادث مهمي كه در اين شهر به وقوع پيوسته است. مكه به عنوان يكي از مادرشهرها (متروپل) در فرهنگ اسلام و جهان مسلمانان، شاهد تحولات تاريخي فراوان بوده است. به ويژه پس از حاكميت خاندان آل سعود بر كشور عربستان و مناسبات آنان با ديگر مسلمانان، مكه شاهد حوادث تلخ و شيرين بوده است. از جمله به حادثه كشتار حجاج ايراني در سال 1366 شمسي اشاره مي‌كند.

چاپ ديگر كتاب : مكه، تهران‌، مكتب‌ نشر العلم‌ و الادب‌، ۱۴۰۸ق‌/ ۱۳۶۶، 376ص.

4.

بررسي واقعه مكه در سال 1366 و كشتار تعدادي از حجاج خانه خدا است. مؤلف به علل و زمينه‌هاي شروع عمليات مأمورين سعودي نمي‌پردازد و فقط رفتار وحشيانه نظاميان سعودي در حرم را محكوم مي‌كند. شريعت اسلام تأكيد كرده كه همه جانداران در حرم آزاد مي‌باشند و هرگونه آزار و اذيت آنها نامشروع است چه رسد به تجاوز به جان انسان‌ها و كشتن انسان‌ها. ادله مشروع نبودن اقدامات مأمورين آل سعود را آورده است.

5.

«حافظه سليمان شاهي» در سال 1313، در شهر اردبيل، به دنيا آمد و در كودكي، همراه خانواده، به شهر مقدس مشهد كوچ كرد. اين خانواده به عنوان سرايدار يك ميهمان‌سرا، در همان شهر ساكن شدند. وي در سال 1352، همسر خود را از دست داد و مسئوليت نگهداري فرزندان را پذيرفت. حافظه، در جريان انقلاب برادر كوچك خويش را از دست داد و در سال 1361، نوه دختري و در سال 1363 و 1365، دو پسر خويش خود را تقديم انقلاب و اسلام كرد. او سرانجام در سال 1366، در سفر حج و در جريان راهپيمايي برائت از مشركين، به دست نيروهاي سعودي به شهادت رسيد. دهمين شماره از مجموعه «زنان آسماني» به معرفي «حافظه سليمان‌شاهي» اختصاص دارد.

6.       جام زهر (قبول قطعنامه ۵۹۸) پيام امام خميني (ره) به ملت ايران در سالگرد كشتار خونين مكه 29/4/1367،  ‏ مؤسسه رهپويان غدير، قم، نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها، دفتر نشر معارف‏‫، ۱۳۹۱، 48ص، جيبي.‏

7.[2]

8.

بررسي ابعاد واقعه مكه در سال 1366 و تأثيرات جهاني آن است. پس از كشتار حجاج در مكه، بعضي از متفكران و نويسندگان جهان آن را محكوم كردند، روزنامه‌ها و مجلات به تحليل اين حادثه پرداختند و چند همايش براي بررسي آن برپا شد. نويسنده به گزارش همه رخدادها مي‌پردازد.

9.

مجموعه‌اي از خاطرات شاهدان عيني واقعه كشتار حجاج و زائران بيت‌الله الحرام در سال 1366 است. از نگاه اين كتاب، تفكرات وهابي و انحرافات موجود در عقايد طرفداران وهابيت، علت اصلي اين حادثه است.

 

10.

مجموعه‌سازي از داستان‌هاي كوتاه فارسي است كه درباره حج سال 1366 نوشته‌اند. اين داستان‌ها هرچند از تخيل نويسندگان بهره گرفته و خيال در آنها وجود دارد ولي گوياي بسياري از واقعيت‌ها و انعكاس‌دهنده نظريات مردم درباره اين حادثه مهم تاريخي است.

11.

مجموعه‌اي از اشعار است كه به معرفي و اسامي شهداي مراسم حج در سال 1366 مي‌پردازد.

12.

مجموعه اشعاري درباره واقعه‌ي كشتار زائران ايراني در سال 1366 در شهر مكه است.

13.

معرفي ابعاد مختلف حادثه كشتار حجاج ايراني در سال 1366 است. حادثه را از زواياي مختلف و بر اساس گزارش‌ها و روايت‌هاي گوناگون بررسي كرده است. در فصلي افكار وهابيون را نقادي كرده و يكي از عوامل حادثه را همين افكار معرفي مي‌كند.

14.

15.

بررسي دو ويژگي خانه خدا و حرم الهي مكه يعني مقدس و منزه بودن و دوم امن بودن وعدم جواز هرنوع آزار و اذيت در اين حرم است.اين كتاب در سال 1366 ( 1407 قمري )، همزمان با شهادت تعدادي از حجاج بيت‌الله الحرام در كشتار خونين مكه تدوين يافته است. آخرين بخش‌هاي آن،منعكس كننده حال وهواي آن روزگار است.نويسنده ذيل سرفصل‌هايي از قبيل فرق انسان با فرشته و حيوان؛ اساس وحدت؛ چگونگي وحدت؛ اوصاف موحدان وحدت‌طلب و اهتمام به حرم به بررسي قداست و امنيت حرم از منظر فقه و معارف اسلامي مي‌پردازد. نتيجه‌گيري مؤلف اين است كه مطابق قواعد و موازين شريعت اسلامي همه جانداران در حرم آزادند و كسي حق تعرض به آنها ندارد. از سوي ديگر هرگونه رفتار و عملي كه توهين به حرم باشد، حرام و مستوجب توبيخ است.

اين كتاب با مشخصات زير به زبانهاي عربي و انگليسي نيز منتشر شده است:

قدسية الحرم و امنه، قم، نشرمشعر، 1408 ق، 44 ص، رقعي .

The Sanctity and Security of The Holy Shrin,  1989, 46p.

اين كتاب شامل خاطرات هفت سفر بيت الله الحرام نويسنده است. وي در اولين سفر به عنوان زائر و در بقيه سفرها به عنوان روحاني مشرف شده است. اين سفرها در سالهاي 1360، 1362، 1363، 1364، 1366 و 1372 شمسي بوده است.

در سفرنامه مربوط به سال 1366، شرح واقعه كشتار حاجيان در جمعه خونين، ششم ذي‌حجه 1407ق. (1366ش.) در سه بخش ديده‌ها، نقل شده‌ها، و علل و پيامدهاي فاجعه (ص355ـ421) آمده است. بيان دقيق جزئيات اين رخداد همانند شمار تلفات زائران ايراني و غير ايراني و پليس سعودي بر پايه آمار كشور عربستان (ص372) و بازتاب آن در ايران، از ويژگي‌هاي اين ‌گزارش است.

اين گزارش در كتاب اسفار اربعه: گزارش سفر به چين، آلمان، واتيكان و حج، علي حجتي كرماني( تهران، كوير، 1380) كه خاطرات برادر نويسنده است، نيز آمده است.

 

17.

گزارشي از برنامه‌هاي كنگره جهاني بررسي قداست و امنيت حرم(تهران، 1367) و معرفي مقالات عرضه شده به كنگره است. اين كنگره پس از حج خونين سال 1366 توسط نهادهاي متصدي حج مثل سازمان حج برگزار شد.

18.

بررسي جنبه‌هاي واقعه مكه در سال 1366 است. نويسنده در چند فصل اين حادثه را بررسي كرده است. در فصلي زائران شهيد را معرفي كرده به ويژه از نظر مليت آنها را دسته‌بندي كرده و تحليل براي هر دسته آورده است.

19.

عنوان اصلي:

بررسي كشتن حجاج ايراني در سال 1366 شمسي توسط نيروهاي سعودي از منظر حقوق بين‌الملل و فقه اسلامي است. به نظر نويسنده حرم نبوي و خانه خدا از اماكن بين‌المللي است.

20.

گزارشي از واقعه جمعه خونين مكه در مرداد ماه سال 1366 است. معرفي شهداي اين حادثه خونين به همراه تصاوير و اطلاعات شناسنامه‌اي اين شهدا بخش ديگري از اين كتاب است.

21.

متن پيام امام خميني يك روز بعد از كشتار حجاج در مكه توسط دولت آل‌سعود است. از نگاه اين پيام، تمامي تقصيرها متوجه دولت سعودي است. و اين دولت رفتاري انجام داده كه با هيچ سند و مدركي توجيه نمي‌شود بلكه قواعد و احكام شرعي به روشني آن را محكوم مي‌كند.

22.

اين نوشتار درباره شخصيت و زندگي يكي از شهداي واقعه خونين كشتار زائران بيت‌الله الحرام در سال 1366 است.

23.

متن نامه‌ي بيانيه‌گونه‌ي انديشمندان فرهنگي ايران خطاب به متفكرين و استادان دانشگاه‌هاي جهان به مناسبت حادثه حج خونين سال 1366 شمسي است. اين بيانيه با عنوان دشمني ميزبان با حجاج ميهمان به كنگره جهاني امنيت و قداست حرم عرضه شده است. محتواي آن گزارشي از تجاوز دولت سعودي به حقوق حجاج و كشتن آنها است. اين جزوه توسط دبيرخانه‌ دائمي‌ كنگره‌ بررسي‌ قداست‌ و امنيت‌ حرم‌ تهيه شده است.

24.

اين كتاب به زبان انگليسي است و اطلاعات مأخذشناسي آن به صورت زير است:

25.The song of the bloody road (Massacre in Mecca) 1987, by ‎Zahra Rahnavard, Tehran, Ketab international institute, 1988, 39p.

گردآوري و مجموعه‌سازي از اشعار عربي درباره فاجعه خونين مكه در سال 1366 شمسي(1407قمري) است. خانم رهنورد پس از گردآوري اشعار به تنظيم آنها پرداخته است. اين اشعار از منابع مختلف در سراسر جهان گردآوري شده است.

26.

بررسي عوامل پشت پرده رويدادهاي خونين مكه در سال 1366 يا علل و عوامل مخفي است. اين حادثه باعث شهادت بسياري از زائران بيت‌الله الحرام شد و بايد تحقيق و بررسي جدي و بي‌طرفانه درباره آن انجام شود و همه عوامل پيدا و پنهان مورد توجه قرار گرفته و معلوم شود فرد يا جريان‌هاي مؤثر در اين حادثه چه نقشي داشته‌اند.

[عكسها: افشاگر تبليغات‌ آل سعود. انگليسي‌]، حسن ميردامادي، تهران، مركز تحقيقات و انتشارات حج، چاپ 1، 1367.

اين كتاب به زبان انگليسي است. اطلاعات مأخذشناسي آن:

27.Photographs, exposing the saudis propaganda stunts, by Hassan Mirdamadi, Tehran, Center for Hajj Research and Publications, 1988.

مجموعه‌اي از عكس‌هاي مربوط به حوادث حج خونين سال 1366 است. گردآورنده، به گونه‌اي اين عكس‌ها را انتخاب و چيده است كه ماهيت رژيم آل‌سعود را افشا مي‌كند و زمينه‌ساز هدايت و راهنمايي مردم است.

 

 

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

اين سفر از روز شنبه 20 تير 1366 (14 ذييقعده 1407ق) آغاز شده و تا 17 مرداد ادامه داشته است.

8.

9.

 

 

---