دانشنامه سیره نبوی پس از 8 سال فعالیت علمی رونمایی می‌شود
حجت‌الاسلام هدایت‌پناه با اعلام خبر رونمایی طرح بزرگ دانشنامه «سیره نبوی(ص)» در روز دوازدهم اسفندماه در دارالشفاء قم؛ رویکرد علمی این دانشنامه را در زمینه سیره پیامبر اکرم(ص) بی‌نظیر دانست.
حجت‌الاسلام محمدرضا هدايت‌پناه، مدير گروه تاريخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، در بيان سابقه تأسيس اين گروه اظهار كرد: گروه تاريخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه از سال 1371 كار خود را آغاز كرد و در دروه‌های تاريخ اسلام فعاليت‌های گسترده‌ای داشته است كه از جمله برگزاری همايش‌ها و نشست‌های علمی، انتشار بيش از 37 جلد كتاب و 85 مقاله علمی ـ پژوهشی در زمينه تاريخ اسلام و تشيع، انتشار 2 ويژه‌نامه علمی و كسب جوايز و رتبه‌های برتر جشنواره‌های مختلف علمی در كشور بوده است.
وی افزود: حوزه تخصصی گروه تاريخ بيشتر به خاطر دغدغه‌ها و رسالت‌های پژوهشگاه بيشتر بر روی سيره نبوی و تاريخ تشيع منعكس شده است. به همين خاطر طرح‌های متعددی را در دستور كار خود قرار داد كه حاصل آن تأليفاتی درباره تاريخ تشيع و سيره نبوی بود. هم‌اكنون كتاب دو جلدی «تاريخ تشيع» به چاپ ششم رسيده و جزو منابع درسی برای مراكز آموزشی حوزوی و دانشگاهی قرار گرفته است.
حجت‌الاسلام هدايت‌پناه با بيان اين‌كه گروه تاريخ درباره سيره نبوی پژوهش‌های متمركزی انجام گرفته است، تصريح كرد: در اين زمينه كتاب‌های متعددی نوشته شده كه می‌توان به كتاب‌های «نقد و بررسی منابع سيره نبوی(ص)»، «رويكرد صحيح به سيره نبوی(ص)»، «دولت رسول خدا(ص)»، «پژوهشی در سيره نبوی»، «حديث برابری در سيره نبوی»، «مناسبات مهاجرين و انصار» اشاره كرد.
نويسنده كتاب «حديث برادری در سيره نبوی» خاطرنشان كرد: اين كتاب‌ها حاصل چندين سال كار پژوهشی گروه است كه به شكل متمركز در زمينه تاريخ اسلام و تشيع فعاليت داشته است. از آنجا كه رشته تاريخ اسلام در زمينه سيره نبوی با علوم اسلامی در ارتباط تناتنگی قرار دارد، مسلما بايد اين دانش را عده‌ای از فضلا عهده‌دار شوند.
وی با اشاره به مهجوريت سيره نبوی در حوزه و دانشگاه بيان كرد: با توجه به گمنامی و مهجوريت اين زمينه، اين گروه طرح عظيم دانشنامه سيره نبوی را در دستور كار خود قرار داد. طرح اين دانشنامه از سال 1380 ارائه شد و مود پذيرش قرار گرفت و ما پس از طی مراحل مقدماتی از سال 81 وارد كار اجرايی شديم.
مدير گروه تاريخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بيان اين‌كه دانشنامه در قالب 15 جلد انتشار خواهد يافت، تصريح كرد: اين دانشنامه به 5 بخش كلی تقسيم می‌شود كه بخش اول معرفی و بررسی شرح حال صحابه رسول خدا(ص) بوده و شامل بيش از 12 هزار مدخل و 9 جلد از دانشنامه خواهد شد. دومين بخش به بررسی و تبيين حوادث و رويدادهای زندگانی پيامبر گرامی اسلام(ص) در دو جلد می‌پردازد. بخش سوم نيز به معرفی و تشريح وضعيت اماكن جغرافيايی كه به نوعی با سيره نبوی(ص) در ارتباط بوده است، اختصاص خواهد يافت و در دو جلد تدوين می‌شود.
حجت‌الاسلام هدايت‌پناه خاطرنشان كرد: در بخش چهارم مفاهيم و اصطلاحات مورد نياز برای مطالعه سيره نبوی(ص) در يك جلد مورد بررسی قرار گرفته است كه آشنايی با آن‌ها در پرداختن به سيره نبوی(ص) ضروری است. آخرين بخش از اين دانشنامه نيز به بررسی و معرفی قبائل و خاندان‌هايی كه آشنايی با آن‌ها در مطالعه سيره نبوی(ص) دارای اهميت بوده، پرداخته و در يك جلد منتشر خواهد شد.
وی افزود: در نهايت اين پانزده جلد متن بسيار جامعی درباره سيره نبوی به زبان فارسی است كه برای اولين بار در زبان فارسی انجام می‌شود. البته در زبان عربی نيز به اين جامعيت انجام نشده است. هرچند سروران و عزيزانی كه در عرصه سيره نبوی گام‌هايی برداشته‌اند را از ياد نمی‌بريم و تقدير و تشكر خود را از آنان داريم.
مدير گروه تاريخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به علامه سيدجعفر مرتضی عاملی تصريح كرد: كار بسيار عظيم و برجسته تدوين سيره نبوی وی كه اخيرا با نام «الصحيح من سيرة النبی الاعظم» به صورت كامل چاپ شده است. منتها اين پنج حوزه كه در اين دانشنامه بود را در جايی سراغ ندارم كه به شكل جامع به آن پرداخته باشد.
وی با بيان اين‌كه پس از گذشت 8 سال از اين دانشنامه، چهار جلد از آن تدوين و تكميل شده است، اظهار كرد: با رويكردهای خاصی كه داريم فكر می‌كنم در بخش اعلام كه بالغ بر دوازده هزار مدخل نيز هست، كار بسيار عالمانه و محققانه‌ای خواهد شد. اين طور نيست كه يك شرح حال‌نويسی كلی باشد، بلكه نگاه خاصی نيز انجام شده است كه برای اساتيد و محققان سيره نبوی قابل استفاده خواهد بود.
حجت‌الاسلام هدايت‌پناه در پايان با اشاره به رويكرد دقيق و علمی در بخش‌های ديگر اين دانشنامه گفت: تمام اين دغدغه، دقت‌ها و تأملات مهمی با گروه تاريخ اين پژوهشگاه و تعدادی از فضلای بيرون از گروه انجام گرفته، اما عمده كار در اختيار فضلای اين گروه بوده است. اميدواريم كه حاصل كار اين گروه مورد پسند جامعه علمی قرار بگيرد.
يادآور می‌شود، مراسم رونمايی از اين دانشنامه، روز چهارشنبه، 12 اسفندماه سال جاری از ساعت 9 تا 12 در سالن همايش‌های مدرسه دارالشفاء قم، با حضور اساتيد و فرهيختگان حوزه و دانشگاه برگزار می‌شود.