توجه به پیوست فرهنگی درهمه فعالیتها امری ضروری است
نماینده معاونت اموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبری در مدینه منوره به تشریح ایده ها و برنامه های فرهنگی در ایام عمره پرداخت.
به گزارش خبرنگار پايگاه اطلاع رساني حج در مکه معظمه متن مصاحبه نماينده معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبري در مدينه منوره حجت السلام والمسلمين سيد مسعود معصومي بدين شرح است:
ضمن تشكرازوقتي كه دراختيار ما قرار داديد بفرماييد آيا بسياري از فعاليت هاي فرهنگي شما قبل از اعزام در ايران قابل اجرا نيست تا هم تاثير گذارتر باشد و هم كم هزينه تر؟
با تشكر از شما ،در بعثه مقام معظم رهبري و در معاونت آموزش و پژوهش در زمينه فعاليت هاي فرهنگي يك برنامه ريزي صورت گرفته است كه بر مبناي آن برنامه هاي فرهنگي ويژه زائران در سه مرحله اجرا مي شود كه شامل برنامه ها ي قبل از سفر، حين سفر و بعد از سفر مي شود كه همه آنها در كتابي به نام كتاب عمره مكتوب شده است در اين كتاب مشخص شده است كه چه مقدار از برنامه ها در ايران و چه مقدار از برنامه ها در عربستان قابل اجراست بر همين اساس بسياري ازموارد در ايران قابل پيگيري است مانند تهيه جوائز، پوسترها و برخي تابلوها ، اما برخي مسائل و موضوعات قابل پيش بيني و اجرا در ايران نيستند و متناسب با زمان و مكان بايد برنامه ريزي كرد لذا برخي امور لاجرم بايد در اين جا صورت گيرد از سوي ديگر ما معتقديم اساسا كار فرهنگي منحصر به يك يا چند برنامه در هتل ها نمي شود همان گونه كه كار فرهنگي حاصل توجه يك يا چند دستگاه نيست و مجموعه هاي مختلف بايد در اين امر مهم سهيم باشند تا كار نتيجه بخش باشد به بيان ديگر ارتقاء فرهنگ حج يك فرايند است نه يك پروژه كه توسط دستگاه خاصي حاصل گردد نكته ديگر اينكه كار فرهنگي در عرصه حج شايد مهمتر از ساير عرصه باشد چرا كه بايد از فرصت حضور زائران در اماكن شريف مدينه و مكه به نحو شايسته استفاده كرد و از اين فرصت به دست آمده براي ايجاد يك تحول دروني ماندگار براي زائران استفاده كرد در نتيجه شرايطي چون معنويت مكان هاي مكه و مدينه و همجواري با سرزمين وحي و ساير شرايط ما را به انجام فعاليت هاي حين سفر وا ميدارد و بلكه اساسا مي توان بخش زيادي از فعاليت هاي فرهنگي را قبل از سفر شروع كرد.
بفرماييد براي تداوم روحيه معنوي و مذهبي زائران پس از بازگشت به وطن چه برنامه هايي داريد ؟
عرض كنم تغيير فرهنگ يك مقوله جدي است كه با روان و درون افراد سر و كار دارد و اگر درست صورت بگيرد ماندگار خواهد بود و هرچه كار فرهنگي عميق تر باشد ماندگاري آن بيشتر و تاثيرات آن در زندگي مداومتر است از سوي ديگر هرچه با فرد تناسب بيشتري داشته باشد ماندگاري و عمق اثر آن ماندني تر خواهد بود لذا هر قدر در اين جا فرد از لحاظ معنوي و فرهنگي توشه و بهره برده باشد اين تداوم و آثار در زندگي فردي افراد موثرتر ومداوم تر است.
آيا تكنون تحقيق ميداني و آماري از ميزان تاثير گذاري فعاليت هاي خود انجام داده ايد ؟ نتيجه آن را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
از لحاظ كيفي هنوز اين اتفاق نيفتاده است كه البته نياز به تحقيقات كيفي و علمي است البته در دوره هاي قبلي حج تمتع اين اتفاق افتاده است كه دستاوردهاي اين تحقيقات موجود است ولي در عمره هم اين نياز مشاهده مي شود كه اميدوارم با برنامه ريزي درست اين هدف در آينده محقق شود.
طرح و ايده آينده شما براي فعاليت در اين موضوع چيست؟ اهم برنامه هاي ان چيست ؟
ببينيد اگر برنامه ها بخواهند هماهنگ شوند بايد هدفمند شوند يعني برنامه ها بر اساس يك هدف مشترك انجام شود و نوعي همپوشاني با يكديگر داشته باشند و مكمل هم باشند.
مقام معظم رهبري بهترين قدم را در اين مورد برداشته اند ايشان تاكيد كردند در برنامه پنجم توسعه بايد اولا مهندسي فرهنگي ترسيم شود و فعاليت هاي مهم اعم از صنعتي و غيره بايد پيوست فرهنگي داشته باشند در نتيجه اين پيوست فرهنگي جنبه هاي هر فعاليت اجتماعي اعم از فرهنگي و غير فرهنگي شناسايي و براي هدايت ان فعاليت برنامه ارائه گردد برا ين اساس همه عرصه ها ،عرصه فرهنگي به شمار مي آيد يعني داراي آثار فرهنگي است ، كه اين كار در قالب پيوست فرهنگي در جامعه اعمال و برنامه ريزي مي شود در نتيجه همه طرحها مثل طرحهاي اقتصادي علاوه بر اينكه بايد توجيه اقتصادي داشته باشد بايد ترجيح فرهنگي نيز داشته باشد والا در مقابله با توسعه فرهنگي قرار مي گيرد و به دنبال آن توسه غير ديني را در جامعه رواج مي دهد اين امر عينا در مورد حج هم صدق مي كند لذا بايد در تمام مراحل حج دقت شود و همه فعاليت ها در حج اعم از فعاليت هاي اجرايي مانند اياب و ذهاب، اسكان، تغزيه و مسائل فرهنگي همه و همه بايد پيوست فرهنگي داشته باشد تا بتوان از طرح فرهنگي حج سخن گفت بنابراين بايد از اياب و ذهاب فرهنگي ، توزيع غذاي فرهنگي ،اسكان فرهنگي، عوامل فرهنگي كاروان و ساير مسولان سخن گفت بنابراين نگاه كردن به كار فرهنگي منحصر در برگزاري دعاي كميل و ندبه وبرخي مسابقات توسط رابط فرهنگي نگاهي بسيار محدود به فعاليت فرهنگي است كه اين امر خود نيز تابع يك نقشه مهندسي فرهنگي حج است اگر چه هنوز مهندسي فرهنگي كشور ترسيم نشده است، زيرا تهيه نقشه مهندسي فرهنگي حج يكي از پازلهاي نقشه مهندسي كل كشور به شمار مي آيد و تا آن تهيه نشود نمي توان به طور كامل و دقيق از نقشه مهندسي فرهنگي حج سخن گفت اما مي توان با تكيه بر قدر متيقن ها نقشه مهندسي فرهنگي حج را ترسيم كرد از سوي ديگر همان طور كه مي دانيم تهيه نقشه مهندسي فرهنگي حج بدون ترسيم نقشه مهندسي فرهنگ حج امكان پذير نيست بنابراين در قدم اول بايد به ترسيم نقشه مهندسي فرهنگ حج اقدام كرد در قدم بعد و بر اساس آن به تهيه نقشه مهندسي فرهنگي حج پرداخت و در مرحله سوم به تهيه پيوست فرهنگي اقدام نمود در اينجا لازم مي بينم توضيحاتي در باره اين اصطلاحات بدهم زيرا اينها از اصطلاحاب نو پديدي هستند كه خوشبختانه توسط رهبر انقلاب جهت هدايت فرهنگي همه عرصه ها به كار گرفته شده است ،مراد از نقشه مهندسي فرهنگ حج عبارت اسب از طراحي نقشه جامع فرهنگي مطلوب كه بايد اهداف و نقطه ايدال يك حج فرهنگي در ان ترسيم شود. مراداز نقشه مهندسي فرهنگي حج شناسايي وضعيت فرهنگي موجود حج با توجه به شرايط ،امكانات اعم از نرم افزاري و سخت افزاري و سياست گزاري راهبردي جهت رسيدن به وضعيت مطلوب است و مراداز پيوست فرهنگي برنامه هايي است كه بر اساس سياستهاي مهندسي فرهنگي حج در جهت رسيدن به وضعيت مطلوب طراحي مي شود ،بنابراين طراحي برنامه جامع فرهنگي نيازمند حداقل دو سند بالادستي خود است كه بدون ان نمي توان به برنامه هاي علمي ومنطقي دست يافت لذا مادر صدد هستيم از تجربيات مديران و صاحبان فكر و انديشه در اين سه عرصه استفاده كنيم به همين منظور شورايي مشورتي از نخبگان اعم از مديران ثابت،عوامل ورابطين فرهنگي در مدينه شكل گرفته است كه به تبادل نظر در اين موارد بپردازند استراتژي اصلي ما طراحي اين سه عرصه فرهنگي است، در واقع طرح جامع فرهنگي مشتمل بر اين سه عرصه است كه ترتب انها بريكديگرترتب منطقي است يعني بدون هدف نمي توان سياست گذاري كرد و بدون سياست نمي توان برنامه ريزي كرد .البته يك بحث دامنه داري است كه بايد در جاي خود به صورت مبسوط به ان پرداخته شود.
به نظر شما بعضي از رفتارهاي مسلمانان و يا وجود برخي امكانات و ظواهر مادي و بصري موجود در مكه و مدينه تاثير منفي بر روحيه برخي از زائران نمي گذارد حس خود كم بيني را تحريك نمي كند راه چاره چيست؟
براي پاسخ به اين سوال بايد كمي اين مساله شكافته شود برادران اهل سنت و بويژه در عربستان بيشتر در مسائل به ظاهر اهميت مي دهند تا باطن قضايا در حالي كه در كشور ما علاوه بر توجه به ظاهر آموزه هاي ديني به محتوي و باطن امور هم توجه دارند امروز مذهب تشيع با تكيه به قرآن و عترت و در نتيجه اصل مترقي ولايت مطلقه فقيه و با تكيه بر غناي ايدوئولوژيكي خود توانسته است همه عرصه هاي اجتماعي، سياسي،فرهنگي و فردي خودش را بر اساس باورهاي ديني طراحي كند به طور مثال امروز بحث نهضت نرم افزاري و توليد علم كه از سوي مقام معظم رهبري مطرح مي شود يك برداشت عميق از باورهاي ديني است، همچنين تكيه بر امر ولايت بر جامعه و ولايت پذيري در ايران يك نگاه عميق و برداشت قوي از آموزه هاي اسلامي است حال آنكه در سائر كشورهاي اسلامي اين نگاه كاملا سكولار است ممكن است در كشورهاي ديگر اسلامي در برخي عرصه ها موفقيت هايي حاصل شده باشد ولي اصلا اينها حاصل استفاده از دين نبوده است و كاملا سكولاريستي است و توفيقاتي از نگاه دين نداشته اند حال آنكه دستاوردهاي علمي ،سياسي ، اقبصادي و ساير عرصه ها در كشور ما بر اساس توصيه هاي ديني است در حالي كه در ساير كشور هاي اسلامي دين فقط در بخشي از رفتارها مانند نماز اول وقت و يا قرائت زياد قران تجلي پيدا كرده است علاوه بر اينكه در عربستان هم نمادها و مظاهر اسلامي عمدتا در مدينه و مكه فروان ديده مي شود .
امروز در ايران يك استاد دانشگاه بنا بر تكليف شرعي تدريس مي كند و در ساير عرصه ها هم اين گونه است به همين دليل است كه ما در بسياري پيشرفت ها مورد مخالفت دنياي غرب هستيم چرا كه بر اساس آموزهاي دين عمل مي كنيم و اين مورد غضب دشمن است اگر ما هم مانند سائرين بر اساس ظواهر دين عمل مي كرديم مورد مواخذ غرب و استكبار جهاني نبوديم.
به تعبير ديگر مي توان گفت محافظ قرآن بودن به مراتب بهتر است از اينكه تنها حافظ قرآن باشد . آيا كساني كه قرآن تلاوت كنند و عملا با دشمنان اسلام همراه شوند و يا حتي در مقابل ظلم ها و ستم ها ساكت باشند به سنت نبوي عمل كرده اند ؟يا كساني كه جان و مال و فرزندانشان را در راه مقابله با استكبار ،كفر و ظلم و حمايت از مستضعفان در جهان فدا مي كنند به ست نبوي عمل كرده اند؟