گزارشی از درهای قدیمی تا پرده‌های جدید کعبه

نمايشگاه حرمين شريفين يا همان «معرض عماره الحرمين الشريفين» مكه‌ي مكرمه كه آثار تاريخي و فرهنگي بسياري از مسجدالحرام و مسجدالنبي را به نمايش گذاشته، سال 1410 هجري قمري در كنار ساختمان پرده‌بافي خانه‌ي كعبه در زمان ملك فهد افتتاح شد.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج وابسته به بعثه مقام معظم رهبري، حجت‌الاسلام و المسلمين محمدحسين عسكري ـ مسؤول زيارت دوره‌ي بعثه مقام معظم رهبري ، در جريان زيارت دوره از اماكن تاريخي و بازديد از نمايشگاه حرمين، قسمت‌هاي مختلف و آثار تاريخي به نمايش درآمده را در اين مكان تشريح كرد:
نمايشگاه حرمين شريفين يا همان «معرض عماره الحرمين الشريفين» سال 1410 هجري قمري در منطقه ام‌الجود غرب مكه و جاده‌ي قديم مكه ـ جده، در مجاورت ساختمان پرده‌بافي خانه‌ي كعبه كه سال 1399 هجري قمري توسط ملك فهد افتتاح شد، قرار دارد و در بيرون آن ستون‌هاي زيبايي از داخل مسجدالحرام و صحن‌هاي مسجدالنبي كه روي آن كتيبه‌هاي زيبايي در قرن هشتم هجري توسط سلاطين مملوكي و احيانا حسين بن شعبان ساخته شده به نمايش گذاشته شده است كه اين ستون‌ها اخيرا از مسجدالحرام به اين موزه منتقل شده و فضاي بيروني اين نمايشگاه و موزه را مزين كرده است.
قديمي‌ترين شيء موجود در اين موزه، ستون داخل كعبه است كه سال 65 هجري بعد از حمله‌ي لشكر يزيد به كعبه توسط عبدالله بن زبير ترميم شده است. جديدترين شيء در آن نيز پرده‌هاي زيباي خانه‌ي كعبه است كه هر ساله در ايام خاصي تعويض مي‌شود.
در شهر مكه قبلا موزه‌اي وجود نداشته است كه اشياء قديمي مسجدالحرام و مسجدالنبي رادر آن به نمايش بگذارند، بنابراين مسؤولان حرمين شريفين به اين فكر افتادند نمايشگاهي از اشياء قديمي حرمين شريفين را براي بازديد زائران بيت‌الله الحرام ايجاد كنند و اين نمايشگاه را در كنار ساختمان پرده بافي خانه‌ي كعبه افتتاح كردند.
سالن اول
در اين موزه كه پنج سالن كوچك دارد، تصاوير قديمي از مسجدالحرام و مسجدالنبي و همچنين ماكت مسجدالحرام در توسعه‌ي دوم آل سعود به مساحت 366 هزار و 168 متر، در معرض ديد زائران قرار گرفته است كه در اين ماكت، زائران با فضاي داخل مسجدالحرام، از قبيل مستجار، ملتزم، مقام ابراهيم، چاه زمزم و اماكن اطراف مسجد، كوه‌ها و محل شعب ابي‌طالب آشنا مي‌شوند. همچنين محل ايستادن امام جماعت در اوقات مختلف نماز به زائران نشان داده مي‌شود.
سالن دوم
در سالن دوم اين نمايشگاه ـ موزه، پلكان قديمي بيت‌الله الحرام متعلق به سال 1240 هجري قمري قرار دارد كه توسط هندي‌ها هديه شده است، هم‌اكنون پلكان هوشمند جديدي كه توسط ملك فهد اهدا شده و داراي دو بازوي برقي قوي است و امكان تهويه‌ي هواي داخل خانه‌ي كعبه را دارد، جايگزين آن شده است. همچنين در اين سالن، قسمتي از سنگ‌هاي شكسته شده‌ي منبر سنگي مسجدالحرام كه سلطان سليمان عثماني در قرن دهم هجري هديه كرده، مشاهده مي‌شود كه اخيرا به اين موزه منتقل شده است. در همين سالن مقصوره‌ي مقام حضرت ابراهيم (ع)، اهدايي ملك عبدالعزيز يكي از اشيايي است كه به نمايش گذاشته شده است.
همچنين كتيبه‌هاي ورودي، سرستون‌ها، باب‌السلام قديم و باب‌الصفاي قديم، كتيبه‌هاي داخل مسجدالحرام، تاج منبر و تاج مناره‌هاي مسجدالحرام كه در قرن 13 هجري قمري تخريب شده و پس از آن بازسازي شده، در اين سالن به نمايش گذاشته شده است.
تصاوير زيبايي از داخل بيت‌الله الحرام نيز در اين سالن موجود است كه در گذشته چهار محراب و چهار امام جماعت در يك زمان، اقامه‌ي نمازمي‌كردند. اين چهار محراب به پيشنهاد آيت‌الله بروجردي تعطيل و به يك نماز جماعت كنوني تبديل شد.
[factimage()] http://hajj.ir/hadjwebui/ImageGallery/ImageNews/image_20114111310217181.jpg [imagetitle()] [factimageend()]
سالن سوم
در اين سالن ناودان طلاي بيت‌الله الحرام و صندوقچه‌هاي نگهداري آب زمزم و گلاب قمصر كاشان كه براي شست‌وشوي داخل كعبه در اول ماه شعبان و روز عيد قربان استفاده مي‌شود، نگهداري مي‌شود. همچنين نمونه‌اي از پرده‌هاي خانه‌ي كعبه، طوق‌هاي حجرالاسود و درها قديمي خانه‌ي كعبه كه زمان ملك خالد تعويض شده و نمونه‌اي از پرده و برقع خانه خدا كه همان پرده‌ي در كعبه است، به نمايش گذاشته شده‌اند.
همچنين ستوني از داخل بيت‌الله الحرام كه زمان عبدالله بن زبير توسط لشكريان حسين بن نمير مورد حمله قرار گرفته و آسيب ديده و اين ستون توسط عبدالله بن زبير بازسازي شده، به نمايش درآمده است.
سالن چهارم
تصويرهاي زيبا و نادر از كعبه، مسجدالحرام و مسجدالنبي در اين سالن قرار گرفته است كه در يكي از آن‌ها در كنار عقبه‌ي العاليه، گنبد سفيدي مشاهده مي‌شود كه همان محل حرم و بارگاه چهار امام مظلوم بقيع است. همچنين تصويرهايي از توسعه‌ي مسجدالحرام و مسجدالنبوي و كتيبه‌ي زيباي دايره صمديه متعلق به قرن هشتم هجري كه هم‌اكنون با تغييراتي در چهار ضلع پرده‌ي خانه‌ي كعبه نصب مي‌شود، در اين سالن قرار گرفته است.
در همين سالن، قرآن زيبايي به خط كوفي كه زمان عثمان توسط شاگردان امام علي (ع) جمع‌آوري شده به نمايش گذاشته شده است كه گفته مي‌شود؛ اصل اين قرآن زيبا كه روي پوست آهو نوشته شده است در موزه‌ي استانبول تركيه نگهداري مي‌شود.
سالن پنجم
در اين سالن نيز ماكت مسجد نبوي، درهاي مسجدالنبي و كتيبه‌اي كه بين محراب و منبر نصب شده و در منبر پيامبر(ص) اهدايي سلطان مراد عثماني و نخستين ساعتي كه او به مسجدالنبي اهدا كرده، موجود است. در انتهاي اين سالن ماكت چاه زمزم و طوق قديمي چاه زمزم متعلق به سال 1199 هجري قمري در معرض ديد بازديدكنندگان قرار گرفته است.
تصاويري از چاه زمزم كه در 21 متري خانه‌ي كعبه واقع شده و عمق آن 30 متر است و در هر ثانيه 11 ليتر آب از آن استحصال مي‌شود، در ديوارهاي اين سالن، جلوه‌ي زيبايي را خلق كرده است. همچنين ماكت چاه زمزم كه 12 متر آن سنگ چيني شده و در زمان ملك خالد لايروبي شده، سنگ‌هايي كه از چاه زمزم بيرون آمده، كوزه‌ي آب، كاسه‌ي شرب آب زمزم و مشك‌هاي چرمي در آن به نمايش گذاشته شده است.
[factimage()] http://hajj.ir/hadjwebui/ImageGallery/ImageNews/image_20114111392456210.jpg [imagetitle()] [factimageend()]
قسمت بيروني موزه
در بيرون آن ستون‌هاي زيبايي از داخل مسجدالحرام و صحن‌هاي مسجدالنبي كه روي آن كتيبه‌هاي زيبايي در قرن هشتم هجري قمري توسط سلاطين مملوكي و احيانا حسين بن شعبان انجام شده به نمايش گذاشته شده كه اين ستون‌ها اخيرا از مسجدالحرام به اين موزه منتقل شده و فضاي بيروني اين نمايشگاه و موزه را مزين كرده است.
روزانه 100 نفر از زائران ايراني مي‌توانند با ثبت نام قبلي در كاروان‌هاي خود و طبق برنامه‌ريزي معاونت برنامه‌ريزي بعثه‌ي مقام معظم رهبري از ساعت 9:30 تا 10 صبح به مدت نيم ساعت اين موزه را ببينند.
موزه‌ي ديگري نيز در شهر مكه به نام «قصرالظاهر» در خيابان تنعيم واقع شده كه در گذشته كاخ ملك عبدالعزيز بوده است. بازديد از اين موزه «متحف مكه للاثار و اتراث» كه در سال 1350 هجري قمري در دو طبقه ساخته شده، براي عموم آزاد است.
طبقه‌ي نخست آن، آثار مكه‌ي قديم و قبل از اسلام و در طبقه‌ي دوم، آثار مكه بعد از اسلام و سيره‌ي نبوي گردآوري شده است و بيشتر به موزه‌ي مردم‌شناسي شبيه است.
گزارش تصويري از موزه حرمين شريفين