همگام با اربعین(1)؛حضور گسترده زائران پیاده در اتوبان نجف به کربلا
اتوبان هشتاد کیلومتری نجف به کربلا که در مسیر جنوب به شمال است در روزهای منتهی به اربعین مملو از جمعیت است به طوری که برای ایاب و ذهاب اتومبیل‌ها راهی وجود ندارد. این جاده مهم‌ترین مسیر زائران است.
به گزارش خبرنگار پايگاه اطلاع رساني بعثه مقام معظم رهبري از كربلاي معلي، پس از سقوط حاكم مستبد عراق، اولين اربعين حسيني در ارديبهشت 1382 به طور خودجوش برگزار شد كه در طي آن، سه ميليون نفر از نقاط مختلف عراق با پاي پياده به زيارت كربلا رفتند.
اين نخستين اربعين، با اعجاب ارتش امريكا و خبرگزاري‌هاي مستقر در عراق مواجه شد و آنها اين قيام سراسري و آرام مردم عراق را به جهان مخابره كردند.
شمار زائران حسيني در اربعين 1430 هجري (28 بهمن 1387) به ده ميليون نفر رسيد و در اربعين 1433 (دي ماه سال 1390) شمار زائران مشتاق حضرت اباعبدالله(ع) به هفده ميليون نفر بالغ گشت.
به طور متوسط هر ساله حدود دو ميليون نفر به زائران اربعين افزوده شده است. مردم شهر بصره كه پانصد كيلومتر تا كربلا فاصله دارد نيز هر ساله اين مسير را پياده طي مي‌كنند.
موكب بني‌عامر كه بزرگترين هيئت اهالي بصره است از پنجاه دستۀ پانصد نفري تشكيل شده كه هر دسته شعر و بند خاص خود را كه قسمتي از يك قصيدۀ بلند است مي‌خوانند و سينه مي‌زنند.
اتوبان هشتاد كيلومتري نجف به كربلا كه در مسير جنوب به شمال است در روزهاي منتهي به اربعين مملو از جمعيت است به طوري كه براي اياب و ذهاب اتومبيل‌ها راهي وجود ندارد. اين جاده مهم‌ترين مسير زائران است.
ثواب پياده رفتن به زيارت سيدالشهدا
زيارت سيدالشهدا عليه‌السلام با پاي پياده، ثواب بسيار دارد و مورد تأكيد پيشوايان دين است. امام صادق عليه‌السلام فرموده است: «من خرج من منزله يريد زيارة قبر الحسين بن علي عليه‌السلام ان كان ماشيا كتبت له بكل خطوة حسنه و محاعنه سيئه…»؛ هر كس به قصد زيارت امام حسين عليه‌السلام، پياده از خانه‌اش خارج شود، خداوند در مقابل هر گام، براي او حسنهاي مي‌نويسد و گناهي از او ميزدايد.
معاويه بن وهب، از اصحاب امام صادق عليه‌السلام مي‌گويد: خدمت آن حضرت رسيدم. در مصلاي خود در خانه‌اش نشسته بود و پس از نماز، با خداوند راز و نياز مي‌كرد. از جمله (در دعا نسبت به زائران قبر امام حسين عليه السلام)، مي‌گفت: «خدايا زائران قبر حسين را بيامرز، اينان كه در اين راه، پول خرج مي‌كنند، بدن هاي خود را، در اين راه در معرض قرار مي‌دهند... خدايا رحمت كن بر چهره‌هايي كه آفتاب، رنگ آنها را تغيير داده، صورت‌هايي كه متوجه قبر اباعبدالله عليه‌السلام است، چشم‌هايي كه در محبت ما اشك مي‌ريزد... خدايا اين جان‌ها و بدن‌ها را به تو مي‌سپارم، تا كنار حوض كوثر به هم برسيم...».
سنت زيارت پياده، از زمان ائمه عليهم‌السلام تاكنون استمرار داشته و اجر بي‌شماري براي آن نقل شده است. فاضل دربندي مي‌نويسد: «اين پياده بودن، يا به جهت فقر زائر است كه نشان مي‌دهد اين زيارت، برخاسته از شوق و محبت است، يا به جهت آن است كه زائر، خود را در برابر سلطان اقليم جوانمردي و خورشيد سپهر عصمت و شهادت، كوچك مي‌شمارد و در راه او، رنج سفر پياده را بر خود هموار مي‌كند و هر دو ارزشمند است.»
در عراق، از سال‌ها پيش رسم بوده كه هيئت‌ها، دسته‌ها و كاروان‌هاي كوچك و يا بزرگ، در ايام خاصي، از بصره، بغداد و عمدتا نجف، براي زيارت كربلا پياده حركت مي‌كردند. اين پياده روي به ويژه در ايام زيارتي خاص، مثل نيمه شعبان، اول رجب، ايام عاشورا و اربعين بيشتر و پرشكوهتر است و اغلب، راه كنار ساحل فرات را انتخاب مي‌كنند كه از نجف تا كربلا حدود 80 كيلومتر است و چند روز طول مي كشد.
در اين كاروان‌هاي زيارتي پياده، علماي بزرگي همچون ميرزاي ناييني، آيت‌الله كمپاني و سيدمحسن امين شركت مي‌كردند. در اين مسير، ديدار با عشاير و فعاليت‌هاي تبليغي انجام مي‌گرفت و مرثيه خواني هم برگزار مي‌شد.
در ايام حكومت بعثي‌ها، اين پياده روي‌هاي پرشكوه، آن هم از طريق جاده غيررسمي كنار فرات، رنگ مبارزه و مخالفت با رژيم عراق هم به خود گرفت و يك بار هم در ايام اربعين حسيني، در سال 1397 هجري قمري به درگيري‌هاي سخت ميان نيروهاي بعثي با انقلابيون شيعه و كاروان‌هاي زيارتي در طول راه و در حرم اباعبدالله‌الحسين عليه‌السلام انجاميد و كشته‌ها و مجروحان بسياري داد و به «اربعين خونين» معروف شد.
در هر حال يكي از اين استثنائاتي كه خداي متعال براي امام حسين عليه‌السلام قرار داده، فضيلت بي‌مانند پياده رفتن به زيارت بارگاه مطهر ايشان است كه بسيار سفارش شده و به عنوان تعظيم شعائر، مستحب موكد مي باشد به طوري كه حتي حضرت آيت‌الله ناصر مكارم شيرازي از مراجع تقليد در مدت يكسال اقامت خود در نجف اشرف (1369-1370 ق) دو مرتبه توفيق پياده‌روي از نجف تا كربلا را داشته‌اند كه با پاي برهنه از مسير رودخانه كه حدود 20 كيلومتر طولاني‌تر از مسير كنوني نجف كربلا بوده است و حدود 3 روز به طول مي انجاميده، به زيارت اباعبدالله الحسين عليه‌السلام رفته‌اند.
به گفته اين مرجع عاليقدر، در آن زمان ساكنان حاشيه رودخانه، مهمان خانه‌هايي مشهور به «مُضيف» داشته‌اند كه با اصرار و علاقه بسيار از زوار امام حسين عليه‌السلام پذيرايي مي‌كرده‌اند و به صورت عجيبي به مهماني كردن زوار امام حسين عليه‌السلام علاقه داشتند. به طوري كه اگر مدتي مي‌گذشت و كسي مهمان آنها نمي‌شد، بسيار ناراحت مي‌شدند.
حضرت آيت الله‌مكارم شيرازي، خود به خاطره شيريني در يكي از پياده روي‌ها در زمان طلبگي اشاره مي‌كند و مي‌آورد: «وقتي به يكي از اين مُضيف‌ها رسيديم، صاحب مضيف دعوت و اصرار كرد كه مهمان او بشويم و آنجا استراحت كنيم. به او توضيح داديم كه چون امروز كم راه رفته‌ايم و بايد مسافت بيشتري را طي كنيم، فرصت ماندن نداريم».
«پس از كمي اصرار او و امتناع ما، ناگهان صاحب مضيف كه معلوم بود چند وقتي است كه مهمان برايش نرسيده و از اين بابت خيلي ناراحت است، ما را تهديد كرد كه من مدتي است مهمان برايم نيامده است و شما حتما بايد مهمان ما بشويد. اينقدر مهماني كردن زائر امام حسين عليه‌السلام در نزد اينها اهميت و ارزش داشت... البته بالاخره بعد از اينكه توضيح بيشتري برايش داديم و قول داديم كه از طرف او زيارت كنيم، اجازه داد كه ما برويم.»