سلام، ارادت و عرض تسلیت ماندگاری که ثبت شد
آئین سلام و تسلیت عزاداران حسینی به حضرت معصومه(س) در فهرست آثار معنوی کشور به عنوان آئینی عاشورایی ثبت ملی شد.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج وابسته به بعثه مقام معظم رهبري به نقل از ايكنا، دير زماني است كه در شهر قم عزاداران حسيني در طول ماه محرم در قالب دسته‌جات عزاداري براي عرض ارادت، سلام و تسليت به سوي حرم مطهر حضرت معصومه(س) حركت كرده و در مقابل ضريح به عزاداري و سوگواري مي‌پردازند.
البته اين مراسم در روزهاي تاسوعا و عاشورا پر‌رنگ‌تر از روزهاي ديگر است چرا كه همه دسته‌جات شهر قم با يك برنامه از پيش تعيين شده و ترتيب خاص به سمت بارگاه مطهر حركت كرده به نوبت وارد حرم مي‌شوند و پس از اجراي مراسم جاي خود را به دستههاي ديگر مي‌دهند؛ اين ترتيب از دوره قاجار مشخص شده و البته با وجود گسترش شهر و ازدياد هيئت‌هاي با هماهنگي و رعايت ترتيب همچنان جاري است.
براي برگزاري اين مراسم، تمامي هيئت‌هاي عزاداري شهر قم با علامت‌هاي مخصوص خود در مسير تعيين شده به سمت حرم حركت كرده به سوگواري مي‌پردازند، هر هيئت عزاداري داراي پرچمي است كه اسم هيئت و سال تأسيس بر روي آن نوشته شده است، همچنين هر هيئت، جان نثار يكي از ائمه اطهار(ع) است و هيئت‌ها هر كدام علامت‌هاي مخصوصي دارند و هنگامي كه در صحن مطهر در مقابل ضريح حضرت معصومه(س) قرار مي‌گيرند به نيت سلام هيئت، سه بار سر علامت به سمت پايين آورده مي‌شود.
در خصوص اولويت ورود به حرم بايد گفت، اولين هيئتي كه وارد حرم مي‌شود هيئت مركزي قم و يا حاج ما‌شاءالله است كه جان نثاران علي بن موسي‌الرضا(ع) و دومين هيئت كه به صورت سنتي وارد حرم مي‌شود هيئت چهل اختران است كه يكي از دستههاي قديمي شهر بوده جمعيت زيادي در آن حضور دارند، سپس هيئت مسجد ارك، هيئت گذرشاه حمزه و ... كه هر كدام يا زنجيرزن و يا سينه‌زن هستند.
البته در اين مراسم با توجه به مهاجرپذير بودن شهر قم شاهد تنوع هيئت‌ها و حضور هيئت‌هايي غير از هيئت‌هاي بومي از جمله هيئت خوزستاني‌ها و يا هيئت ترك زبانان با قرائت نوحه تركي هستيم، همچنين هيئت‌هايي از ديگر كشورها مانند افغانستان، بنگلادش، پاكستان و عراق در اين مراسم حضور پيدا مي‌كنند و هر كدام با شيوه و عزاداري خاص خود وارد حرم شده و خدمت بانوي گرامي حضرت معصومه(س) سلام و تسليت عرض مي‌كنند.
در خصوص تاريخ دستههاي عزاداري در قم بايد گفت تاريخ اين آئين به عهد اشعريان رسيده و در حدود 1200 سال است كه اين مراسم در قم اجرا مي‌شود.
مهدي عباسي در كتاب «تاريخ تكايا و عزاداري قم» درباره دستههاي قديمي كه براي عرض سلام و تسليت به سمت بارگاه حضرت فاطمه معصومه(س) حركت مي‌كرده‌اند نوشته است: قديمي‌ترين دسته عزاداري مربوط به محله ميدان مير است كه در ادوار گذشته به سوي حرم مطهر مي‌رفت.