ویژه‌نامه «احکام ماندگارترین صدقه» در فضای مجازی منتشر شد

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج وابسته به بعثه مقام معظم رهبري، ويژه‌نامه «احكام ماندگارترين صدقه» شامل عملي صالح و باقي، از وقف چه مي‌دانيد، پلي ميان دو جهان و احكام وقف در پايگاه اينترنتي تبيان منتشر شد.
نگاه وقف ناشي از انديشه معاد، آيا وقف پول و اوراق بهادار جايز است، وقف نماد رشد انساني در جامعه ديني، نقش وقف در پويايي اسلام، وقف و بهبود وضع اقتصادي جامعه، نقش وقف در جلوگيري از تجمع و تمركز ثروت، صدقه جاريه چيست، آيا وقف وجه نقد جايز است، وقف كامل‌ترين و ماندگارترين صدقه و آثار وقف در زندگي دنيوي و اخروي از موضوعات مطرح‌شده در اين ويژه‌نامه است.
عملي صالح و باقي
در ذيل اين موضوع از ويژه‌نامه احكام ماندگارترين صدقه مي‌خوانيم: وقتي واقف در حال حياتش ملكي از املاك خود را وقف كند هم به جامعه خدمت كرده است و هم پس از مرگش سودي به عنوان ثواب و پاداش الهي به او مي رسد و كارهاي شايسته ماندني، نزد پروردگارت از حيث پاداش بهتر و خوش عاقبت تر است.
كارهاي خير در حد طبيعي آن به منزله ي بخشي از زندگي هر فرد، در همه ي جوامع به عنوان يك عمل مناسب و سازگار تلقي مي شود. كار هاي خير در همه ي جوامع مورد پسند واقع مي شوند و در دين و زندگي اثرات مثبتي بر افراد مي گذارد، يكي از كارهاي خير " وقف " نام دارد كه در تمام اديان آسماني، به خصوص در دين اسلام نامي آشنا است.
از نظر علمي مي توان گفت كه عمل به مقتضاي اصل عام «عدل و انصاف» و توجه به حقوق «ارحام و ارقاب» و لزوم رعايت اعتدال و ميانه روي در امور، ايجاب مي‌كند كه وقف تمام اموال، جايز نباشد، آيه بلند پايه «و الذين اذا انفـقوا سيرفـوا و لم تقيروا و كان بين ذلك قواماً، و مؤمنين كساني هستند كه چون خرج كنند، اسراف نكنند و بخل نورزند و ميان اين دو اعتدال عمل كنند»، راهنماي خوبي مي تواند باشد.
وقف مانند انفال و خمس و زكات و جزيه و غنائم از منابع مالي حكومت اسلامي محسوب مي شود و مصداق روشني است از تعاون و همكاري كه در اسلام داراي ويژگي هايي است.
پلي ميان دو جهان
در موضوع ديگري از اين ويژه‌نامه با عنوان پلي ميان دو جهان امده است: وقف يكى از سنت‌هاى مهم اسلامى است كه از زمان پيامبر اكرم(ص) وجود داشته و در اعصار ائمه معصومين(ع) مورد توجه بوده و تأكيدهاى فراوانى نسبت به آن در روايات اسلامى آمده است و در طول تاريخ كارهاى مهمى به وسيله موقوفات انجام شده و بسيارى از مراكز علمى، درمانى و مدارس دينى و كارهاى خير اجتماعى از اين طريق انجام گرفته است و مسلمانان جهان از بركات موقوفات، بهره فراوان گرفته و مى‌گيرند.
در حديثى از امام صادق(ع) مى خوانيم: كسى از حضرتش پرسيد چه چيز بعد از مرگ انسان ممكن است به او برسدع فرمودند: سنت نيكويى در ميان مردم بگذارد هر كسى كه به آن عمل كند اجر و پاداشش براى او خواهد بود بى آن‌كه از اجر و پاداش عمل كنندگان به آن سنت كاسته شود، ديگر اين كه صدقه جاريه(موقوفه)اى از خودش به يادگار بگذارد كه آثار و بركاتش ادامه داشته باشد و اين صدقات جاريه، مايه نجات او درعالم ديگر خواهد بود.
درست است كه سوء استفاده بعضى از افراد ناآگاه و بى ايمان از موقوفات چهره آن را در نظر بعضى دگرگون ساخته، ولى ما نبايد اجازه بدهيم كه اين سنت بزرگ و پربركت اسلامى كه در طول تاريخ هزاران هزار فايده و نتيجه مهم داشته است به خاطر سوء استفاده بعضى از نااهلان به دست فراموشى سپرده شود، بلكه بايد جلوى سوء استفاده‌ها را گرفت و اين امر كاملا ممكن است.
عمران و آبادى بسيارى از مساجد، مدارس، مراكز علمى و مخصوصا حرمهاى مقدسه ائمه اطهار(ع) از بركت همين موقوفات است، امروز بايد به اين سنت حسنه اسلامى اهميت بيشتر داد مخصوصا براى مراكز علمى و فرهنگى از آن استفاده كرد و به يقين هر دانشمندى از چنين مراكزى برخيزد و هر خدمتى انجام دهد، بانيان موقوفه‌هاى مربوط به آن در اين جهان و جهان ديگر از آن بهره‌مند خواهند شد، خداوند همه را به احياى سنت‌هاى راستين اسلامى موفق دارد.
وقف نماد رشد انساني در جامعه ديني‏
در اين ويژه‌نامه در موضوعي وقف نماد رشد انساني در جامعه ديني معرفي شده است كه ذيل آن چنين امده است: ويژگي عمده احكام اسلامي آن است كه علاوه بر بسياري جوانب مادي در عين حال داراي ابعاد معنوي زيادي هم هستند كه چون رنگي تمام وجوه احكام مادي، عبادي و ... را مي پوشاند. وقف در اين ميان نهادي ديني است كه در عين حال كه داراي پيامدهاي واضح در امور اقتصادي است به دليل آن‌كه خود نوعي عبادت است و انگيزه الهي و نيت تقرب الهي نياز دارد و جزء احكام مستحب است، مي‌توان گفت به نحو واضحي داراي هر دو جنبه مادي و معنوي است.
در قرآن مجيد آيه‌اي كه بر وقف و احكام فقهي آن صراحت داشته باشد وجود ندارد، ولي مي‌توان از باب اولويت با آيات مربوط به «احسان و انفاق»، «قرض الحسنه»، «تعاون» و «صدقه» به جواز و بلكه جهان و استحباب وقف استدلال كرد، از جمله آياتي كه به صورت عموم بر انجام خيرات و تشويق و تحريض آنها دلالت دارد، آيه 92 از سوره آل عمران است كه مي فرمايد:«لن تنالُوا البرَّ حتّي تُنفقوا من شيءٍ فإنّ الله به عليم».
شما هرگز به مقام نيكوكاران و خاصان خدا نخواهيد رسيد، مگر آن‌كه از آنچه دوست مي‌داريد و بسيار محبوب است در راه خدا انفاق كنيد «هرچه انفاق كنيد خدا بر آن آگاه است» و نيز آيه 46 از سوره كهف كه مي فرمايد: «المالُ و البَنونَ زينةُ الحياةِ الدنيا و والباقيات الصالحات خيرٌ عند ربك ثواباً خيرٌ اَملاً، مال و فرزندان زينت حيات دنياست و اعمال صالح كه تا قيامت باقي است مانند نماز و تهجد و ذكر خدا و صدقات جاري چون بناي مسجد و مدرسه و موقوفات و خيرات در راه خدا نزد پروردگار بسي بهتر و عاقبت آن نيكوتر است.
براي نگرش به مقام«وقف» در قرآن كريم بايستي آيات شريفه‌اي كه بر «انفاق، احسان، عمل صالح، خيرات، مبرات، باقيات صالحات و ايثار صراحت دارد در نظر گرفت و از طرفي مبارزه بي‌امان وحي الهي را با «كنز مال، تكاثر، تفاخر، استكبار سرقت، طغيان، كسب حرام، حب مال، راندن قهر آميز يتيم، پرخاش برسائل را با تعميقي وسيع بنگريم.
ويژه‌نامه «احكام ماندگارترين صدقه» به تهيه‌كنندگي و تنظيم آمنه اسفندياري در بخش بخش احكام اسلامي تبيان به نشاني www.tebyan.net منتشر شده است.