عضو هیئت علمی دانشگاه مفید:
تمام منفعت سرمایه گذاریهای بانک حج نصیب زائران خواهد شد
عضو هیئت علمی دانشگاه مفید گفت: سپردههایی که مردم برای حج و عتبات در بانک حج می گذارند فرصت خوبی در اختیار سازمان حج جهت سرمایهگذاری در امور مربوط به حج و کاستن هر چه بیشتر هزینههای حج و عتبات قرار میدهد. بانک حج میتواند نویدی برای احقاق حق سپردهگذاران و کاهش هزینهّهای حج و عتبات باشد.
حجت الاسلام و المسلمين مجيد رضايي، عضو هيئت علمي گروه اقتصاد دانشگاه مفيد در گفتوگو با خبرنگار پايگاه اطلاع رساني حج در خصوص ايده بانك حج گفت: اين ايدهاي كه در همايش اقتصاد و حج مطرح شد. در آنجا مطرح شد كه سازمان حج و زيارت با وجود گردش مالي فراواني كه دارد چرا مديريت آن به دست خود سازمان نباشد كه بتواند در موارد مربوط به حج و زيارت سرمايه گذاري كند؟
وي ادامه داد: تقريبا در همه جاي دنيا مرسوم است زماني كه يك موسسه، نهاد و حتي شخص به اندازهاي سرمايه داشته باشد كه بتواند اجازه تاسيس بانك را اخذ كند به اين سمت خواهد رفت چرا كه از اين طريق خواهد توانست مديريت خوبي بر سرمايهها و منابع مالي خودش داشته باشد. از اين نمونهها در كشور ما نيز كم نيست. بانك شهر، بانك دي و… از آن بانكهايي هستند كه وابسته به نهاد يا سازمان و يا حتي شخص خاصي هستند كه به دليل مديريت بر منابع مالي خودشان بانكهايي راتاسيس كردند.
رضايي بيان كرد: در سيستم فعلي، سازمان حج هيچ گونه مديريتي بر منابع مالي خود ندارد و همه منابع سازمان كه در حقيقت همان سپردههاي متقاضيان حجاند در اختيار بانكهاست و آنها هر گونه كه بخواهند سرمايه گذاري و هزينه ميكنند و سازمان نيز، نه در تصميم گيري و نه در عمل هيچ گونه دخالتي در اين سرمايه گذاريها نميكند؛ بنابراين بانكها از اين سرمايه كلان نهايت استفاده را ميبرند و در اين ميان بيشترين سود نصيب آنها ميشود.
وي گفت: بانكها سپردههاي متقاضيان حج كه در معموليترين حالت ممكن است حداقل ۵ سال نزد آنها بماند در هر راهي كه بخواهند سرمايه گذاري ميكنند اين در حالي است كه براي بهبود وضعيت حج و زيارت ما نياز به سرمايه گذاري داريم و از طرفي سودي كه به اين سپردهها ميدهند بسيار كمتر از سود معمول است و در حقيقت بيشترين سود نصيب بانكّها ميشود.
سرمايه گذاري در امور حج جهت كاهش هزينههاي حج هدف بانك حج باشد
عضو هيئت علمي دانشگاه مفيد در ادامه گفت: به هر حال گردش ميلياردي مالي اگر در اختيار سازمان حج قرار بگيرد اين سازمان ميتواند با سرمايه گذاري در امر حج و عتبات خلاهاي موجود در چرخه حج و زيارت را پر كند. سازمان حج با برنامه ريزي مناسب ميتواند در اموري كه باعث رفاه حال زائران ميشود و همچنين اموري كه تاثير بسزايي هم در كسب درآمد و هم در كاهش هزينههاي زائران دارد سرمايه گذاري شايستهاي داشته باشد.
وي تاكيد كرد: حتي اگر خود سازمان حج نتواند وارد برخي سرمايهگذاريها و مديريت آنها شود با استفاده از بانك حج ميتواند كساني كه در راستاي حج وعمره و همچنين عتبات حاضر به سرمايه گذاري هستند تسهيلات بدهد تا روند سرمايه گذاري و همچنين توجه سرمايهگذاران به اين بخش بيشتر شود و در نهايت اين سرمايه گذاري هم باعث برطرف شدن بسياري از مشكلات معمول در حج و زيارت شود و هم باعث كاهش هزينه زائران شود.
رضايي با توجه به اينكه هنوز در رابطه خدمات حج سرمايهگذاري مناسبي صورت نگرفته است گفت: چرخه حج جاي سرمايه گذاري زيادي دارد. سازمان حج ميتواند در امور مربوط به حمل و نقل مسافران حج و عتبات چه هوايي و چه زميني سرمايه گذاري خوبي انجام دهد همچنين سرمايه گذاري در مورد ساخت هتل و هتل آپارتمان در صورت اجازه كشور مقصد از ديگر مسائلي است كه سازمان حج ميتواند سرمايه گذاري كند و در نهايت هزينههاي زائران را بكاهد.
تمام سرمايه گذاريهاي بانك حج بايد در امور مربوط به حج و زيارت باشد
وي بيان كرد: اساسيترين علت به وجود آمدن ايده بانك حج اين است كه سازمان حج بتواند با استفاده از منابع مالي كه مربوط به خود سازمان است و باعث حدود صدها ميليارد تومان گردش مالي ميشود، سرمايه گذاريهايي مربوط به حج و زيارت بكند.
عضو انجمن اقتصاد اسلامي حوزه گفت: برنامه ريزي وجهت دهي بانك حج با استفاده از يك تيم مديريتي با تجربه بايد به اين سمت باشد كه هزينههاي حج و زيارت را در كشور كاهش دهد و منافع اين بانك فقط در راه خدمات حج استفاده شود. به عبارت ديگر مبناي بانك حج نبايد فقط سود دهي باشد بلكه بايد همه سرمايهگذاريها در حيطه حج و زيارت باشد و اينگونه نباشد كه بانك حجي تاسيس شود و مثلا به كساني كه ميخواهند از خارج از كشور جنس وارد كنند تسهيلات اعطا شود. تسهيلاتي اعطايي توسط اين بانك نيز بايد به شرط سرمايه گذاري در امور حج و زيارت باشد.
حج تنها امري عبادي نيست بلكه مالي نيز هست
وي در پاسخ به اين سوال كه آيا سازمان حج با ورود به مسائل مالي از اهداف معنويي كه بر اساس آن بنا شده است دور ميشود؟ گفت: اگر چه اساس فعاليت سازمان حج بايد به سمت فعاليتهاي عبادي و معنوي باشد اما بايد توجه داشت كه حج تنها يك امر عبادي و معنوي نيست. بلكه قسمتي از آن نيز مادي و مالي است.
رضايي تاكيد كرد: حج مانند اعتكاف يك فعاليت و كار چند روزه نيست كه زود تمام شود. يكي از وظايف سازمان حج مهيا كردن همه امكانات براي زائران است تا بتوانند اعمال خود را به خوبي انجام دهند. بديهي است كه تهيه اين خدمات بدون در نظر گرفتن مباحث مالي و مادي امكان پذير نيست. در حقيقت هر گونه خدماتي به زائران وابستگي مستقيمي به مسائل مادي دارد. بنابراين سازمان حج حتي بدون وجود بانك درگير مباحث مالي است و اين گردش مالي قابل توجه است.
وي بيان كرد: اگرچه تمام اين هزينهها را خود زائران پرداخت ميكنند اما چرا مردمي كه خودشان هزينهها را پرداخت ميكنند سپردههايشان در جاي ديگري سرمايه گذاري شود. بايد اين سپردهّها در همين امور مربوط به حج سرمايه گذاري شود تا منفعت آن به جاي اينكه نصيب بانكها شود نصيب خود زائران شود.
تمام منفعت سرمايه گذاريهاي بانك حج نصيب زائران خواهد شد
عضو هيئت علمي دانشگاه مفيد گفت: بايد توجه داشت كه تمام سرمايه گذاريها سازمان حج هيچ منفعتي را براي مديران اين سازمان و يا اشخاص حقيقي نخواهد داشت چرا كه سرمايه و اصل پول براي مردم است و به طور كلي اين يك سازمان حقوقي است و حقيقي نيست بنابراين همه منفعتّهاي اين بانك از فعاليتهاي اقتصادي و سرمايه گذاري نصيب زائران خواهد شد.
وي بيان كرد: سازمان حج ميتواند مالكيت بانك حج را داشته باشد اما مديريت و كارهاي اجرايي آن را به يك گروه يا موسسه خصوصي بسپارد. به اين صورت كه سازمان با يك موسسه يا گروه متخصص بانكداري قرارداد ببندد و تمام هزينههاي بانكداري آنها را از طريق همين سرمايه گذاريها و منافع اين سرمايه گذاريها به آنها پرداخت كند. اما همه سود و منفعت اصلي اين بانك و سرمايه گذاريها آن به خود سازمان حج و زيارت برسد. بدون ترديد موسسه مجري بايد تمام فعاليتهايش زير نظر سازمان و با تاييد سازمان انجام پذيرد.
رضايي در خصوص تاسيس بانك حج به صورت بانك قرض الحسنه گفت: بانكي كه بر اساس قرض الحسنه تاسيس شود احتياج به منابع مالي براي ارائه خدمات و تسهيلات دارد. حال سوال اين است كه چه كسي در چنين بانكي كه فقط تسهيلات ارائه ميكند و قرضالحسنه است سپرده گذاري ميكند؟ شايد افراد زيادي متقاضي گرفتن اين چنين وامهايي باشند اما بدون ترديد افراد بسيار كمي هستند كه حاضر به سپرده گذاري در بانكي باشند كه هيچ سود و منفعتي براي آنها ندارد.
وي در پايان گفت: موارد مشابهي براي تاسيس صندوقهاي قرضالحسنه در كشور ما وجود داشته است كه متاسفانه بسياري از آنها در تامين منابع و سپرده گذاري ناموفق بودند و عملا با شكست مواجه شدهاند. به نظر ميرسد به جاي اينكه چنين بانكي تاسيس شود و به مردم پول قرض داده شود كه به حج يا عتبات بروند بايد تلاش شود كه هزينههاي حج با سرمايهگذاريهاي مناسب و به موقع كاهش يابد و زائران براي انجام چنين اعمال عبادي و معنوي مجبور به صرف هزينهّاي زيادي نشوند.