ارائه دیدگاه‌ها و طرح‌های جدید برای ایجاد بانک حج از سوی یک اقتصاددان
یکی از اقتصاددانان حوزوی و دانشگاهی، ایجاد مؤسسه مالی و اعتباری و راه‌اندازی بانکداری اسلامی و انجام فعالیت‌های اقتصادی را برای سازمان حج و زیارت بسیار مفید ارزیابی کرد.
دكتر محمدزمان رستمي عضو هيئت علمي گروه اقتصاد دانشگاه قم در گفت‌وگوبا خبرنگار پايگاه اطلاع رساني حج گفت: بانك يكي از اركان نظام اقتصادي است كه سود سرشاري در تمام دنيا دارد و هر زماني كه سرمايه انباشته‌اي در جايي وجود داشته باشد ضرورت تاسيس و تشكيل بانك نيز محقق مي‌شود. كساني كه مي‌توانستند سرمايه‌اي را از خودشان يا ازديگران انباشته كنند يكي از دستگيري‌هاي فكري شان براي كسب سود تاسيس بانك بود و حتي بانك در نظام اقتصادي دنيا يكي از شرايط استثمار كشورهاي ديگر بود هر كشوري كه كشور ديگري را استثمار مي‌كرد نخستين كارش تاسيس بانك بود همانطور كه نخستين بانك ايران را انگليسي‌ها تاسيس كردند چرا كه با اين كار مي‌توانستند از منابع خفته در جامعه ايران استفاده كنند و سود سرشاري ببرند.
وي گفت: بنابراين زماني كه يك شخص، موسسه يا سازمان به اندازه‌اي سرمايه دارد كه مي‌تواند بانك يا موسسه مالي تاسيس كند نبايد آن را در اختيار بانك‌هاي ديگر بگذارد بلكه اين سرمايه را بايد خودش مديريت كند و بهترين راه مديريت و كسب سود تاسيس بانك يا موسسه مالي است.
ايجاد مؤسسه مالي و اعتباري بهترين شيوه به جاي ايجاد بانك حج
اين كارشناس اقتصادي تصريح كرد: پس اگر سازماني مثل سازمان حج كه داراي سرمايه انبوه است، اين سرمايه را در اختيار بانك‌هاي ديگر قرار دهد كار عاقلانه و درستي نيست چرا كه خود سازمان حج از سود هنگفت اين بانك مي‌تواند استفاده كند و چون سهامدار و به عبارت صاحب اصلي اين بانك زائران خانه خدا هستند تمام اين سود به خود زائران خواهد رسيد.
وي با اشاره به اينكه ناتواني موسسه يا سازمان در تاسيس بانك و همچنين مديريت منابع خود بهترين دليل براي عدم تاسيس بانك و موسسسه مالي است، گفت: زماني كه سازماني از مديريت منابع مالي خود ناتوان باشد آن را به دست ديگر بانك‌ها مي‌سپارد تا بانك‌هاي ديگر با سرمايه گذاري منعت اصلي پول انباشت شده را كسب كنند.
رستمي ادامه داد: بانك حج مي‌تواند سازمان حج وزيارت را به عنوان يك سازمان مستقل مطرح كند. از سوي ديگر با توجه به ناكارآمدي نظام بانكي كشور ايده بانك از سوي سازمان حج بر اساس نظام اسلامي افزون بر اينكه براي خود بانك و سازمان حج در آمد زايي دارد، حتي در آينده مي‌تواند سازمان را به عنوان يك سازمان قوي و مستقل از دولت مطرح كند و همچنين مي‌تواند الگويي براي نظام بانكداري اسلامي باشد.
وي با اشاره به اينكه سازمان حج بايد كار خود را در آغاز به صورت يك موسسه مالي اعتباري شروع كند گفت: از آنجا كه قبل از تاسيس بانك بايد موسسه مالي و اعتباريي وجود داشته باشد و چندين سال سابقه عمليات‌هاي اقتصادي و پولي داشته باشد؛ بنابراين سازمان حج بايد در آغاز موسسه مالي و اعتباري تاسيس كند. البته بين بانك و موسسه مالي و اعتباري تفاوت چنداني وجود ندارد تفاوت آنها فقط در اين است كه بانك خدمات بيشتري را به مشتريان ارائه مي‌دهد و همچنين بانك مي‌تواند با صدور چك خلق پول كند؛ اما در موسسه مالي اين امكان وجود ندارد.
عضو هيئت مديره انجمن اقتصاد اسلامي حوزه اضافه كرد: بر اين اساس از آنجا كه ايده بانك حج براي سازمان حج به قصد استفاده از منابع مالي خودش و رساندن سود بيشتر به متقاضيان حج و حتي سرمايه گذراي در مسائل حج براي راحتي حاجيان و زائران مي‌باشد و نيازي به خلق پول از طريق چك ندارد با همين موسسه مالي و اعتباري نيز مي‌تواند همه فعاليت‌هاي تجاري و سرمايه‌گذاري مورد نيازش را انجام دهد، از طرفي براي سازمان مديريت موسسه مالي بسيار راحت از مديريت بانك خواهد بود.
بانكداري اسلامي كارآمدترين روش بانكداري براي سازمان حج است
وي بيان كرد: سازمان حج بر اساس رسالتي كه دارد و همچنين پولي كه قرار است در راه حج زائران وحاجيان حج سرمايه گذاري شود بايد توجه داشته باشد كه از همان بدو تاسيس ايده بانكدار اسلامي داشته باشد چرا كه بايد تمام پول‌هاي سرمايه گذاري شده در اين راه حلال باشند. منظور ما از بانكداري اسلامي شعار نيست، منظور ما كارمدترين حالت است اولا ربا در آن نباشد، دوما رباي معكوس نباشد و سوم اينكه مشاركت واقعي سپرده گذاران باشد.
اين استاد دانشگاه قم گفت: بانكي كه سازمان حج مي‌خواهد تاسيس كند نبايد قرض‌الحسنه باشد چرا كه قرض‌الحسنه يك تحميل است. شايد كسي نخواهد پولش را ده سال در بانكي به عنوان قرض الحسنه بگذارد. از طرف ديگر تحميل قرض‌الحسنه حرام است. در حقيقت قرض‌الحسنه يك ايثار است و شايد حاجي نخواهد اين ايثار تحميلي را داشته باشد.
ايجاد بانك هرگز با مسائل معنوي سازمان حج منافاتي ندارد
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، وي در پاسخ به اينكه ممكن است سازمان حج با ورود به مسائل اقتصادي از هدف‌‌هاي معنوي خود باز بماند گفت: اصل دين بر توليد مولد است عابدي كه عبادت اول وقت را دارد و توليد ندارد بايد در عبادت او شك كرد. عابد حضرت امير است كه بيشترين عبادت را كرد و از طرفي بيشترين توليد اقتصادي را داشت. ايشان با پول خودش هزار برده را ازاد و حدود بيست چاه در كنار مسجد شجره و هفتاد كيلومتري مدينه «ينبوع» حفر كرد.
اين اقتصاددان تاكيد كرد: به طور كلي عبادت و عرفاني كه در آن توليد نباشد عبادت نيست. لذا مديريت موسسه يا بانك توسط سازمان هيچ ضرري به اهداف تشكيل سازمان نمي‌زند حتي مي‌تواند به واسطه خدمات بيشتري كه به زائران مي‌دهد در تحقق اين اهداف تاثير گذار باشد.