بارگاه و مرقد حضرت ابو الفضل العباس + عکس

به گزارش سرويس انديشه پايگاه اطلاع رساني حج، مقام و مرقد حضرت ابوالفضل علم دار كربلا و يار باوفا و برادر فداكار امام حسين ( عليه السلام ) در سيصد متري شمال حرم آن حضرت قرار دارد ؛ يعني جايي كه حضرتش به شهادت رسيد . اگر چه نخستين بقعه و بنا و گنبد حرم را عضد الدوله ، در قرن پنجم هجري ساخت اما از قرن هاي نخستين اسلامي به اين مرقد توجه ويژه اي شده است .
حرم حضرت ابوالفضل ، از تخريب و غارت وهابيان در 1216 ق در امان نبود و همانند حرم امام حسين ( عليه السلام ) به غارت رفت . ايرانيان براي بازسازي و جبران خسارت هاي وارده بر اثر تهاجم وهابيان اقدام هاي مهمي انجام داد از جمله حرم را نوسازي و گنبد را كاشي كاري كرد .
حرم مطهر در مجموع 4370 متر مربع مساحت دارد و به لحاظ فضا و مساحت و بنا از ساير مشاهد مشرفه ، جز حرم عسكريين ، بزرگ تر و شباهت كاملي به حرم امام حسين ( عليه السلام ) دارد .
آثار و اماكن حرم ابوالفضل ( عليه السلام )
1 ـ صندوق و ضريح مطهر
ضريح حرم در داخل روضه اي قرار دارد كه ابعاد آن 110×120 متر است و چهار رواق از چهار سمت آن را احاطه كرده است . نخستين ضريحي كه بر مرقد حضرت ابوالفضل از فولاد ساخته شد به دستور نادر شاه و وزير وي ، در 1183 ق ، بود . روي اين ضريح عبارت « ضريح العباس سنه 1182 ق » و نيز « لا زال مطاقاً لخيار الناس ، عمل مهدي القلقاوي » حك شده است .
در عصر قاجار ، محمد شاه ضريحي از جنس نقره روي ضريح فولادي نصب كرد . در 1385 ق نيز ضريح جديدي براي حرم در ايران ساخته شد . هنرمندان اصفهاني نهايت هنر خود را در اين كار به نمايش گذاشتند . اين ضريح ، كه هديه آنان بود ، از جنس نقره و طلاي ناب با سنگ هاي قيمتي مينا ساخته شد و از لحاظ زيبايي منحصر به فرد بود . چهارصد هزار مثقال نقره و هشت صد مثقال طلا در آن به كار رفت و ساخت آن سه سال طول كشيد . ضريح مذكور به پشتيباني و حمايت آيت الله سيد محسن حكيم ساخته و نصب شد . بر چهار گوشه اين ضريح چهار انارك طلايي زيبا به قطر پنجاه سانتي متر تعبيه شده است . در داخل آن صندوقي از خاتم روي قبر حضرت عباس ( عليه السلام ) قرار دارد .
در رواق شمالي از زير زمين به داخل قبر راه است .
2 ـ گنجينه
در اين گنجينه اشياي ارزشمندي چون قالي هاي بافته شده با تار و پود زر ، چهل چراغ هاي طلايي ، شمشيرهاي مرصع ، ساعت هاي ديواري طلا ، مجسمه هاي طلا ، تصويري حقيقي از سر امام حسين ( عليه السلام ) ، كه گفته مي شود از ايتاليا آورده شده است ، نسخه هاي خطي و صحيفه هاي منسوب به امام علي ( عليه السلام ) ديده مي شود . اين گنجينه اكنون به محل مقبره آل خيرالدين در جوار حرم انتقال يافته است .
اين حرم چهار ايوان دارد : ايوان بالاسر ، شرقي ، شمالي و جنوبي . در بالاي ايوان بالاسر بر روي كتيبه اي سوره فتح و در ايوان شرقي سوره حمد و قدر نوشته شده است .
3 ـ گنبد و مناره ها
حرم ابوالفضل ( عليه السلام ) يك گنبد و دو مناره دارد . قطر گنبد دوازده متر به صورت نيم كروي با نوك تيز و ساقه اي بلند است كه از آن پنجره هايي با قوس هاي كماني به بيرون گشوده مي شود . ارتفاع آن 39 متر است و نماي داخلي و بيروني آن به صورتي زيبا تزيين شده است . در نماي داخلي آيه هايي از قرآن كريم در ميان كاشي هاي زيبا به رنگ سفيد و به خط ثلث به چشم مي خورد . تاريخ كاشي كاري ، بر اساس كتيبه آن ، 1305 ق است .
حرم مطهر داراي دو مناره در گوشه ايوان طلا و مجاورت ديوار حرم است . اين مناره ها از كف تانيمه كاشي كاري است و داخل آن كلمات الله ، محمد ، به طرز ماهرانه اي با كنار هم چيدن كاشي ها نمايان است . نيمه دوم مناره ها با پوششي از طلا تزيين يافته و ارتفاع آن ها به 44 متر مي رسد .
4 ـ صحن و ايوان ها
حرم ابوالفضل ( عليه السلام ) را صحن وسيعي به مساحت 9300 متر مربع احاطه كرده و تمامي مساحت صحن و حرم 4370 متر مربع است . اين صحن چهار ضلعي است و هر يك از ضلع هاي آن حجره هاي كوچكي دارد كه تعداد آن به 75 حجره مي رسد . اين حجره ها محل اسكان طلبه ها يا محل دفن بزرگان ، عالمان ، انديشمندان و مردان سياست است .
1 ـ 5 ـ ايوان طلا
مقابل حرم ايواني به مساحت 320 متر مربع قرار دارد كه در نماي آن از آجرهاي مسي رنگ و طلا كاري استفاده شده است.
2 ـ 5 ـ ايوان بالاسر
اين ايوان در سمت غربي صحن قرار دارد و بر بالاي آن در تاريخ 1304 ق سوره فتح نوشته شده است . كتيبه اي از شعرهاي فارسي نيز در آن به چشم مي خورد .
3 ـ 5 ـ ايوان شرقي
باب العلقمي يا باب الرضا در اين ايوان قرار دارد . كتيبه اي با تاريخ 1304 ق حاوي سوره حمد و قدر بر بالاي ايوان ديده مي شود.
4 ـ 5 ـ ايوان جنوبي
اين ايوان در ورودي باب القبله است و كتيبه اي با تاريخ 1304 قو اثر محمد حسين يزدي در آن به چشم مي خورد . بالاي اين ايوان ساعت زنگ دار بزرگي نصب است .
6 ـ محل قطع دستان حضرت ابوالفضل ( عليه السلام )
ابوالفضل العباس ، علم دار كربلا ، براي آوردن آب به سوي نهر علقمه حركت كرد . از خيمه گاه تا نهر حدود پانصد متر فاصله بود . پس از بازگشت با مشك پر ، 350 متر از آن مكان فاصله نگرفته بود كه دژخيمان سپاه عبيد الله دست چپ ايشان را ، كه مشك در آن قرار داشت ، قطع كردند . آن شجاع مرد دلاور مشك را در دست راست خود گرفت و به حركت خود به سوي خيمه ها ادامه داد . نزديك 120 متر فاصله خيمه ها را پيمود . در اين هنگام ، مزدوران سپاه دشمن دست راست ايشان را قطع كردند . آن حضرت حدود صد متر ديگر با دو دست قطع شده در حالي كه از آن ها چون چشمه اي خون فوران مي كرد ، به سوي خيمه ها حركت كرد اما از شدت خونريزي بر زمين افتاد و شهيد شد . بعدها در مكان قطع شدن دستان ابوالفضل ( عليه السلام ) مقامي ساخته شده است كه بين باب الخان و باب البغداد در نزديكي درِ شرقي صحن و مقام دست چپ حدود پنجاه متري آن ، در جنوب شرقي و در بازارچه اي معروف به « بازارچه عباس » واقع است .
7 ـ درهاي صحن درهاي جديد صحن مطهر در 1394 ق ساخته شده و عبارت است از : باب القبله ، باب امام حسن ( عليه السلام ) ، باب امام حسين ( عليه السلام ) ، باب صاحب الزمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ، باب امام موسي بن جعفر ( عليه السلام )، باب امام جواد ( عليه السلام ) ، باب امام علي الهادي ( عليه السلام ) ، باب فرات ، باب امير المؤمنين علي ( عليه السلام ).