گزارشی از کهنترین سفرنامه حج
کهنترین سفرنامه موجود کتاب «ناصر خسرو قبادیانی» است که مملو از آگاهیهای گرانبها، از درخشانترین دوره تمدن اسلامی است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج وابسته به بعثه مقام معظم رهبری، سفرنامهها گنجينهای از اطلاعات هستند كه از طريق آنها گاه میتوان به واقعيتهايی از وضع اجتماعی، سياسی، اقتصادی ادواری از تاريخ مردم يا منطقهای پی برد كه دستيابی به آنها از طريق كتب تاريخی ميسر نيست.
كهنترين سفرنامه موجود كتاب «ناصر خسرو قباديانی» ـ عالم اسماعيلیمذهب ـ است كه مملو از آگاهیهای گرانبها، از درخشانترين دوره تمدن اسلامی است. نوشتههای «ابنبطوطه» و «ابن جبير» به عنوان سفرنامههای شاخص مطرح شده است، در حالی كه در كنار آنها سفرنامههای ديگری نيز وجود داشته و دارد كه در آن حد از جامعيت نيست.
تصویری قدیمی از کوه صفا در مجاورت کعبه معظمه
بخش مهمی از اين سفرنامهها، تجربههای سفر و آگاهیهای جغرافی و تاريخی است كه به قصد راهنمايی مسافران بعدی به نگارش درآمده است. در اين سفرنامهها، مسأله عمده، توصيف منازل ميان راه از يك سو و توصيف اماكن مقدس از سوی ديگر است. اجتماع عظيم حج از نژادهای مختلف با زبانهای متفاوت و نيز مذاهب گوناگون، تازههای فراوانی را برای يك سفرنامهنويس فراهم میكرد. هريك از اين گوناگونیها و تفاوتها سوژهای بود برای نگارش سفرنامه، برخی از دولتمردان قاجاری كه به تبع سفرنامهنويسی اروپايیها، به كار نوشتن سفرنامه پرداختند، معمولاً به جز سفر به مكه و مدينه، راهی دمشق، فلسطين، مصر، عثمانی و روسيه و حتی هند و ژاپن میشدند و سر جمع كتابی با اطلاعات گسترده ارائه میكردند. در اين بخش از سفرنامهها، توصيف زندگی اجتماعی و تمدنی اين جوامع، برای اين افراد بسيار اهميت داشت، به ويژه با توجه به تحولات جديد تمدنی، و در مقايسه وضع ايران با عثمانی، مصر و ساير مناطق، آثار مزبور میتواند مأخذی برای بررسی تاريخ نوگرايی در ميان دولتمردان و فرهيختگان ايرانی در عصر قاجار باشد.
برای مطالعه بیشتر درباره « سفرنامه های حج » می توانید آثار منتشر شده توسط حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت از جمله موارد ذیل را مطالعه نمایید:
سفرنامه حاج عليخان اعتماد السلطنه
سفر حج مرحوم آيت الله محمد يزدی اصفهانی
حجگزاری در سال های آغازين انقلاب
سفرنامه منظوم حج ( هزار و دويست بيت )
مکه از دیدگاه جهانگردان اروپايي
چگونگي حج گزاري در ديروز و امروز
از مدينه تا امّ القراي جهان اسلام
معبد ايمان «مناسك حج در قالب داستان»
<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
فیلم: سفر حج در زمان قدیم