انتشار مقاله علمی رهبر انقلاب در دانشنامه جهان اسلام
مقاله علمی مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنهای درباره علم رجال بازتألیف و در قالب مقالهای دائرةالمعارفی در مجلد نوزدهم دانشنامه جهان اسلام منتشر شد.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج به نقل از دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت الله خامنه اي، اين مقاله كه به معرفي كتاب «رجال كَشّي» ميپردازد، شرح يكي از مدخلهاي اصلي حرف «ر» نوزدهمين مجلد دانشنامه جهان اسلام است كه در كنار مقالات علم رجال و شاخههاي آن، رجال طوسي، و رجال نجاشي اطلاعات و تحليلهاي جامعي درباره بخش مهمي از علوم حديث را در اختيار محققان قرار ميدهد.
بهنوشته دانشنامه جهان اسلام، علم رجال عنواني براي يكي از شاخههاي علوم حديث ناظر به بررسي احوال و اوصاف راويان حديث و بيان اصول و قواعد آن است. اين نوشته ميافزايد: دانشمندان مسلمان و بهويژه ناقدان حديث، از آغاز تدوين علوم اسلامي همواره به بررسي احوال راويان مذكور در سلسله اسناد احاديث پيامبر اكرم و ائمه ـ عليهمالسلام ـ اهتمام داشته و از آن بهمثابه دانشي كمكي براي علمالحديث و مآلاً فقه بهره بردهاند.
در سرآغاز مقاله رجالكشي آمده است: «رجال كَشّي، نام يكي از كهنترين كتب رجالي شيعه است كه امروزه فقط گزيده آن با عنوان اختيار معرفةالرجال در اختيار است. مؤلف اين كتاب ابوعمرو محمدبن عمربن عبدالعزيز كشي و ساماندهنده گزيده آن شيخطوسي است. موضوع كتاب، تاريخ رجال حديث و ذكر طبقات آنهاست و روش آن، باتوجه به گزيده موجود، درج رواياتي است كه در مدح يا قدح رجال حديث و اصحاب امامان وارد شده، بيآنكه در همه موارد، نظري درباره آن روايت ابراز شود.»
در اين مقاله كه بازتأليف مقاله پژوهشي «چهار كتاب اصلي علم رجال» تأليف حضرت آية الله خامنه اي است و در سال ۱۳۵۱ در يادنامه علامه اميني منتشر شده، زواياي مختلف كتاب رجال كشي بهعنوان يكي از آثار علمي كهن شيعي مورد بررسي قرار گرفتهاست.
سطرهاي آغازين مقاله به معرفي اجمالي اثر، بيان نام كامل و دقيق كتاب و مؤلف آن اختصاص يافته و گزارشي از موضوع كتاب به آن افزوده شدهاست.
در ادامه، گونهشناسي رواياتي كه كشي در شرححال راويان نقل كرده، مورد بحث قرار گرفته و به شرح اقدامات دانشمنداني همچون شيخطوسي و نجاشي كه متن كتاب را در اختيار داشته و از محتواي آن بهره علمي بردهاند، پرداخته شدهاست.
گزارش و تحليل روش شيخطوسي در استفاده از مطالب كتاب و فرايند گزينش و نامگذاري اثري مبتني بر آن با عنوان اختيارالرجال و بحث درباره صحت انتساب آن به شيخطوسي از ديگر موضوعاتي است كه در اين مقاله به تفصيل از آن سخن بهميان آمدهاست.
بخشهاي پاياني مقاله به بيان آرا بزرگاني از علماي شيعه درباره كتاب رجال كشي و متن و نسخههاي موجود از آن اختصاص يافته و به مرور كارهاي علمي چندي كه بر محور اين كتاب يا كتب برگزيده و پيراسته مأخوذ از آن، انجام يافته اشاره شدهاست.
بنياد دايرةالمعارف اسلامي كه متولي فراهمآوري و انتشار دانشنامه جهان اسلام است، با اقدام و پيشگامي مقام معظم رهبري در دوران رياست جمهوري و دعوت ايشان از شماري از استادان دنشگاه و حوزه در سال ۱۳۶۲ تأسيس شد و رياست عاليه آن با همچنان با معظمله است.
مجلد نوزدهم دانشنامه جهان اسلام حاوي بخش پاياني مدخلهاي حرف «ذ» و بخشي از مدخلهاي حرف «ر» به تازگي منتشر شده و مقالة علمي مقام معظم رهبري با عنوان «رجال كشّي» در صفحه ۵۵۶ آن به طبع رسيدهاست.
اين مجلد كه به كوشش جمع كثيري از اعضاي علمي بنياد و با مشاركت استادان و پژوهشگران كشورمان و برخي استادان كشورهاي ديگر فراهم آمده و تا ۶۰ مجلد تكميل ميشود از ۱۶ ارديبهشتماه در بيستوهشتمين نمايشگاه بينالمللي كتاب تهران در دسترس علاقهمندان قرار خواهد گرفت.