توصیه های امام صادق (ع) به شیعیان
زید شحام می گوید: ابوعبدالله (ع) به من فرمود: به همه کسانی که به نظر تو، مطیع ما هستند و از ما حرف میشنوند، سلام برسان. من همه شما را به تقوای الهی و ورع دینی فرا میخوانم و اینکه برای خدا کوشش کنید، راستگو باشید، ادای امانت کنید و سجدههای طولانی داشته باشید و برای یکدیگر، همسایگان خوبی باشید که محمد(ص)، با این تعالیم و آموزش ها آمده است.
توصيه امام صادق (ع) به زيد شحام و به مؤمن طاق و...
1 - توصيه امام به زيد شحام
زيد شحام مي گويد: ابوعبدالله (ع) به من فرمود: به همه كساني كه به نظر تو، مطيع ما هستند و از ما حرف ميشنوند، سلام برسان. من همه شما را به تقواي الهي و ورع ديني فرا ميخوانم و اينكه براي خدا كوشش كنيد، راستگو باشيد، اداي امانت كنيد و سجدههاي طولاني داشته باشيد و براي يكديگر، همسايگان خوبي باشيد كه محمد(ص)، با اين تعاليم و آموزش ها آمده است. امانت و وديعه اشخاصي را كه شما را امين شناختهاند و چيزي را به شما سپردهاند، چه نيكوكار باشند يا بدكار، به ايشان سالم پس دهيد؛ زيرا رسول الله صلوات الله عليه دستور دادند كه حتي نخ و سوزن امانتي هم تحويل شود. به خويشاوندان و اقوام خود صله و احسان كنيد و بر جنازه آنان و در تشييع شان حضور يابيد و بيمارانشان را عيادت كنيد و حقوق ايشان را ادا نماييد؛ چون اگر يكي از شما (چنين رفتار كند و) در دين خويش ورع داشته باشد، راست بگويد، اداي امانت كند و با مردم خوش اخلاق و خوشرفتار باشد، گفته ميشود: اين جعفري است و من خوشحال مي شوم و از اين وضع دلشاد مي گردم و گفته مي شود: اين گونه است ادب و تربيت جعفر. اما اگر جز اين باشيد، گرفتاري و ننگ و عار شما بر من است و گفته ميشود: اين گونه است تعليم و تربيت جعفر! به خدا سوگند، حديث كرد مرا پدرم كه مردي در ميان قبيله اي، از شيعيان علي (ع) شمرده مي شود كه وارسته ترين، امانت دارترين، راستگوترين و در زمينه قضاوت، عادل ترين آنان باشد و وقتي از افراد قبيله راجع به او سئوال شود كه او چگونه مردي است؟ پاسخ دهند: چه كسي همانند اوست؟ راستي كه او امين ترين و صادق ترين ماست.
2 - توصيه امام به مؤمن طاق
اي پسر نعمان! از مراء و لجبازي دور باش كه عمل تو را تباه مي سازد و از جدال و كشمكش بپرهيز كه تو را هلاك گرداند و از ستيزه جويي هاي فراوان بپرهيز كه تو را از خدا دور
مي كند. مردمي در زمان گذشته وجود داشته اند كه سكوت را تمرين مي كردند و شما سخن گفتن و حرف زدن را ياد مي گيريد. جمعي از پيشينيان به قصد عبادت و بندگي، ده سال سكوت مي كردند و خود را بدين وسيله مي آزمودند كه اگر در اين آزمايش سرافراز بيرون مي آمدند، خود را اهل تعبد و بندگي مي دانستند، والا مي گفتند: من كجا و بندگي خدا كجا؟ مي گفتند: كسي نجات پيدا مي كند كه از گناه و لغزش و حرف زشت كاملاً بپرهيزد و سكوت نمايد و در دولت باطل، بر آزار و اذيت، شكيبا باشد. اينان برگزيدگان، خالصان و دوستان واقعي خدايند و مؤمنان راستين همينان هستند. به خدا سوگند، اگر يكي از شما در راه خدا، زميني پر از طلا احسان كند اما به برادر ايماني خود حسد ورزد، با همين طلاها بدنش داغ خواهد خورد و كيفر خواهد ديد. اي پسر نعمان! هر كس از او چيزي سئوال شود و با اينكه (اجمالاً) مي داند ولي بگويد نمي دانم، بدون شك با مسائل علمي منصفانه برخورد كرده است. مؤمن در جايي كه نشسته است، دچار وسوسه حسد مي شود؛ ليكن وقتي بلند شد و رفت، حسد و كينه هم از بين مي رود. اي پسر نعمان! اگر مي خواهي دوستي برادر ديني تو برايت خالص باشد، با او مزاح نكن. لجبازي، فخرفروشي و ستيزه نيز منما. دوستت را از همه اسرار و رازهايت آگاه مساز، بلكه به همان اندازه كه اگر دشمن تو آگاه گردد، نتواند ضرر و زياني به تو بزند؛ چون دوست هم ممكن است روزي دشمن شود. اي پسر نعمان! بلاغت نه با تيززباني و تندگويي است و نه با پر حرفي، بلكه فقط به معني توجه داشتن و دليل محكم آوردن است.
3 - توصيه امام به حمران بن اعين
اي حمران! در زندگي خود، به اشخاص پايين تر از خود (در مكنت و دارايي) نظر كن و به مردمي كه در توانايي مالي از تو بالاترند نگاه نكن؛ چون در اين صورت است كه به قسمت و بهره خود قانع و راضي خواهي بود و بدين وسيله، به بهره بيشتري از سوي پروردگارت دست خواهي يافت. بدان كه عمل و عبادت اندك ولي دائم و پيوسته كه بر مبناي يقين باشد نزد خداوند با ارزش تر از عمل و عبادت زيادي است كه بر اساس يقين نباشد. بدان كه هيچ ورع و تقوايي، برتر از اجتناب از حرام هاي الهي و خودداري از آزار مؤمنان و غيبت ايشان نيست. هيچ زندگي گواراتر از خوش اخلاقي و هيچ مالي سودمندتر از قناعت به كفاف و هيچ جهلي مضرتر از عجب و خودپسندي نيست.
4 - توصيه امام به مفضل بن عمر
تو را و خودم را به تقواي الهي و اطاعت از فرمان او سفارش ميكنم؛ زيرا طاعت، ورع، تواضع براي خدا، آرامش، كوشش، عمل به فرمان الهي، خيرخواهي براي رسولان او، تلاش در تحصيل رضاي خداوند و اجتناب از محرمات الهي، همگي از آثار و نتايج تقواست. بدون ترديد آن كس كه تقوا پيشه مي سازد، خود را به خواست خدا از آتش بركنار نگاه داشته و به تمام خير دنيا و آخرت دست يافته است. هر كس ديگران را به رعايت تقوا و داشتن پروا دعوت و توصيه كند، بهترين موعظه و نصيحت را انجام داده است. خداوند در پرتو لطف و مرحمتش ما را از متقيان و پرواپيشگان قرار دهد.
5 - توصيه امام به جميل بن دراج
بهترين شما، سخاوتمندان شماست و بدترين شما بخيلان و تنگ نظران شماست. ازعمده ترين كارهاي شايسته، نيكي و احسان به برادران ديني و كوشش در رفع نيازمندي هاي
ايشان است كه بدين وسيله دماغ شيطان به خاك ماليده مي شود و انسان از شعله آتش محفوظ مي ماند و وارد بهشت مي شود. اي جميل! اين سخن مرا به ياران و اصحاب نيكوكارت برسان. جميل پرسيد: فدايت شوم، اصحاب نيكوكار من كيستند؟ امام فرمود: آنان كه هم در سختي و هم در رفاه به برادران ديني خود نيكي و احسان مي كنند. اي جميل! انجام چنين كاري براي شخص دارا، آسان است. خداوند عزوجل شخص نادار را در اين زمينه ستوده است، آنجا كه فرمود: «و يؤثرون علي انفسهم و لو كان بهم خصاصة و من يوق شحّ نفسه فاولئك هم المفلحون».
6 - توصيه امام به معلي بن خنيس
امام خطاب به معلي، موقعي كه عازم سفر بود فرمود: اي معلي! تنها از خداوند عزت بخواه كه تو را عزيز خواهد كرد. معلي پرسيد: چگونه، اي فرزند رسول خدا؟ امام فرمود: اي معلي! از خدا بترس، همه چيز از تو خواهد ترسيد. اي معلي! با عطا و بخشش، محبت دوستانت را به سوي خود جلب كن كه خداي تعالي عطا و بخشش را عامل محبت و خودداري و منع را انگيزه عداوت و دشمني قرار داده است. پس اينكه از من چيزي بخواهيد و من آن را به شما بدهم، نزد من دوست داشتني تر از آن است كه چيزي از من نخواهيد و من هم چيزي به شما ندهم و در نتيجه نسبت به من احساس كينه و عدوات كنيد. هر چه خداوند عزوجل به دست من به شما مي رساند، در حقيقت، سپاس براي اوست. پس در برابر عطا و بخشش من، سپاسگزار خدا باشيد.
7 - توصيه امام به سفيان ثوري
سفيان مي گويد: صادق، فرزند صادق يعني جعفر بن محمد عليهما السلام را ديدار و عرض كردم: اي فرزند رسول الله! مرا توصيه و سفارش فرماييد. امام فرمود: اي سفيان! شخص دروغگو، مروت و مردانگي و آدم بي حال، دوستي و رفاقت و انسان حسود، راحتي ندارد. شخص بد اخلاق، به سيادت و آقايي نمي رسد. سفيان: باز بفرماييد. امام: اي سفيان! به خدا اطمينان داشته باش تا مؤمن راستين شوي و به قسمت خدا راضي باش تا بي نياز گردي و با همسايه ات به خوبي رفتار كن تا مسلمان شمرده شوي و هرگز با شخص فاجر و نابكار، همصحبت و رفيق مباش كه او فجور و زشتكاري به تو ياد مي دهد و هميشه در مسائل زندگي با كساني كه از خدا خشيت دارند، مشورت كن. سفيان: باز بفرماييد. امام :اي سفيان! هر كس خواهان عزت باشد بدون قوم و خويش و بي نيازي بخواهد بدون مال و دارايي و طالب شكوه و عظمت باشد بدون سلطنت و حكومت، بايد از چارچوب ذلت و خواري معصيت بيرون آيد و به دايره عزت طاعت الهي قدم بگذارد.
يك روز سفيان به امام صادق (ع) عرض كرد: از حضورتان نمي روم مگر آنكه مرا حديث بفرماييد. امام فرمود: من براي تو حديث بازگو مي كنم، ولي زيادي حديث تو را سود نمي بخشد.
اي سفيان! هرگاه خداوند نعمتي به تو عطا كرد و تو دوست داشتي كه آن نعمت براي تو پايدار بماند، پس فراوان حمد و سپاس خدا را به جاي آور كه خداوند عزوجل در قرآن ميفرمايد: «لان شكرتم لازيدنكم» (اگر سپاس گوييد، بر (نعمت) شما ميافزايم). (سوره ابراهيم، آيه 7) اگر روزي تو اندك شد و دير به تو رسيد، زياد استغفار كن كه در قرآن مي فرمايد: «استغفروا ربكم انه كان غفاراً يرسل السماء عليكم مدراراً و يمددكم بأموال و بنين و يجعل لكم جنات و يجعل لكم أنهاراً» (از خداوند طلب مغفرت كنيد كه او بسيار عفو كننده است. آسمان را براي شما مي باراند و شما را با دارايي ها و فرزندان، كمك و ياري مي كند و براي شما باغ ها و بهشت ها قرار مي دهد و رودها و چشمه ها جاري مي سازد). (بقره آيه ، 171) اي سفيان! هرگاه از دست سلطان و جباري محزون و دلگير شدي، زياد «لاحول و لا قوة الا بالله» بگو كه آن كليد فرج و گشايش و گنجي از گنج هاي بهشتي است.
سفيان پس از شنيدن اين نصايح و توصيه ها با حركات دستش مي گفت سه سفارش و چه سفارش هايي!
منبع:رسالت