مقٰام و منٰزلت شهیدان احٰد در قرآن
آیات 169 و 170 سوره آل عمران که به زنده بودن شهیدان و شادی و خوشحالی شهیدان به سبب نعمت های فروانی که خداوند به آنان داده است اشاره دارد یکی از مهمترین آیاتی است که در شان و منزلت شهدای احد ناز شده است.
به گزارش پايگاه خبري حج، در اين نبرد، حدود 70 تن از سپاه اسلام به شهادت رسيدند و شماري فراوان مجروح شدند. درباره مقام شهيدان احد، اين آيات نازل شده است: {وَ لَا تحَسَبنََّ الَّذِينَ قُتِلُوا فىِ سَبِيلِ اللَّهِ أَموَاتَا بَل أَحيَاءٌ عِندَ رَبِّهِم يُرزَقُونَ * فَرِحِينَ بِمَا ءَاتَئهُمُ اللَّهُ مِن فَضلِهِ وَ يَستَبشرُِونَ بِالَّذِينَ لَم يَلحَقُوا بهِم مِن خَلفِهِم أَلَّا خَوفٌ عَلَيهِم وَ لَا هم يَحزَنُون}؛ «[اي پيامبر!] هرگز گمان مبر كسانى كه در راه خدا كشته شدند، مردگان‌اند! بلكه آنان زندهاند و نزد پروردگارشان روزي داده مىشوند. آن‌ها به سبب نعمت‌هاي فراوان كه خداوند از فضل خود به ايشان بخشيده است، خوشحالند و براي كسانى كه هنوز به آن‌ها ملحق نشدهاند (مجاهدان و شهيدان آينده)، خوشوقتند [زيرا مقامات برجسته آن‌ها را در آن جهان مي‌بينند و مىدانند] كه نه ترسى بر آن‌هاست و نه غمى خواهند داشت». (آل عمران/3، 169-170) پيامبر(صلي الله عليه و آله) بر پيكر شهدا نماز گزارد.
در مقام حمزه همين بس كه پيامبر(صلي الله عليه و آله) افزون بر نماز گزاردن جداگانه بر پيكر وي، هنگام نماز بر پيكر ديگر شهدا، حمزه را نيز كنار آن‌ها مي‌نهاد. پيامبر(صلي الله عليه و آله) مسلمانان را از حمل پيكرهاي شهيدان به مدينه نهي كرد. اما پيش از رسيدن اين فرمان، برخي از شهدا در مكان‌هاي ديگر دفن شدند. بيشتر شهيدان آن روز در احد دفن گشتند. آرامگاه مجروحاني كه بر اثر زخم‌هاي اين نبرد در مدينه به شهادت رسيدند، در بقيع كنار قبر ابراهيم فرزند رسول خدا(صلي الله عليه و آله) است. حمزه عموي پيامبر(صلي الله عليه و آله)، مصعب بن عمير، سعد بن ربيع، عبدالله بن جبير و حنظله غسيل الملائكه از شهيدان احد به شمار مي‌روند.
پيامبر(صلي الله عليه و آله) پس از نبرد احد سالي يك بار به زيارت قبرهاي شهيدان اين نبرد به كوه احد مي‌رفت. خلفاي نخست و بسياري از صحابه به اين سيره عمل مي‌كردند. حضرت فاطمه (سلام الله عليها) هر دو سه روز يك بار به زيارت شهيدان احد مي‌رفت.
مشركان نيز در اين جنگ با بر جاي گذاشتن 22 يا 23 كشته شتابان جنگ احد را ترك كردند. از آن‌جا كه احتمال مي‌رفت به مدينه حمله كنند، پيامبر(صلي الله عليه و آله) علي(عليه السلام) را در پي آنان روانه كرد تا از مقصدشان آگاه گردد. علي(عليه السلام) پس از بازگشت گزارش داد كه آن‌ها راهي مكه هستند. موسي بن عقبه، سعد بن ابي‌وقاص را مأمور اين كار مي‌داند. با پايان يافتن نبرد، مسلمانان به درمان مجروحان پرداختند. برخي از زنان مسلمان، از جمله حضرت فاطمه(سلام الله عليها)، امّ ايمن، عايشه و امّ سليم در پرستاري از زخمي‌ها نقشي مهم داشتند. فاطمه (سلام الله عليها) با دست خويش خون از صورت پدر زدود و با آبي كه علي(عليه السلام) از مهراس آورده بود، زخم‌هايش را شست.