بهترین چیزی که به درد دین انسان می‌خورد

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، موعظه و نصيحت، كليد سعادت و رستگاري در دنيا و آخرت است. موعظه، دل‌ها را صفا مي‌بخشد و چشم و جان را به جهان پُر رمز و راز معنويت مي‌گشايد. خداوند متعال در قرآن كريم يكي از مهمترين تكاليف حضرت رسول(ص) را ارشاد مردم از راه پند و اندرز و موعظه معرفي مي‌كند.
به همين منظور، فرازهايي از درس اخلاق آيت‌الله سيدمحمد علوي گرگاني را براي علاقه‌مندان بازنشر مي‌كنيم:
حضرت رسول(ص) خطاب به ابوذر غفاري مي‌فرمايد: «يَا اباذر! كُنْ وَرِعاً تَكُنْ أَعْبَدَ النَّاسِ وَ خَيْرُ دِينِكُمُ الْوَرَعُ؛ ورع داشته باش تا عابدترين مردم باشي».
بهترين چيزي كه به درد دين انسان مي‌خورد ورع است.
«وَرع» غير از تقوا است. ورع، ترك معصيت در خلوت و جلوت است و اينكه انسان در پنهان و آشكار گناه نكند.
«فَضْلُ الْعِلْمِ خَيْرٌ مِنْ فَضْلِ الْعِبَادَةِ؛ فضيلت دنبال علم و كمال رفتن، بيشتر از دنبال عبادت رفتن است».
علم، في نفسه عبادت است، پس دنبال آن رفتن هم عبادت محسوب مي‌شود، بنابراين كسي كه به دنبال علم مي‌رود، هم عبادت كرده و هم صاحب كمال و معرفت شده است و فضيلتش بيشتر است.
مرحوم صاحب حدائق در شب قدر كه عبادت در آن خيلي ثواب دارد، تا صبح مشغول بحث علمي بود و گفت خدا را شكر مي‌كنم كه شب قدر را تا صبح به بحث علمي گذراندم. ايشان پشت درب صحن مولا اميرالمؤمنين(ع) با مرحوم وحيد بهبهاني به بحث علمي اشتغال داشتند، يك دفعه متوجه شدند كه صداي مؤذن بلند شد و سحري هم نخورده‌اند و صاحب حدائق براي آن شب، فخر مي‌كند.
«وَ اعْلَمْ أَنَّكُمْ لَوْ صَلَّيْتُمْ حَتَّي تَكُونُوا كَالْحَنَايَا، وَ صُمْتُمْ حَتَّي تَكُونُوا كَالْأَوْتَارِ مَا يَنْفَعُكُمْ ذَلِكَ إِلَّا بِوَرَعٍ؛ اگر آنقدر نماز بخوانيد تا منحني شويد و روزه بگيرد تا مثل ميخ باريك شويد، به شما سود نمي‌رساند مگر آنكه ورع داشته باشيد».
اگر انسان ورع داشته باشد عبادتش كارساز است. در زمين شوره‌زار هر چه بكاري و آب و كود دهي، فايده‌اي ندارد. كسي كه ورع ندارد، زمين دلش شوره‌زار است و هر چه نماز بخواند و روزه بگيرد فايده‌اي نخواهد داشت. پيامبر اكرم(ص) مي‌فرمايد: «يَا اباذر! إِنَّ أَهْلَ الْوَرَعِ وَ الزُّهْدِ فِي الدُّنْيَا هُمْ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ حَقّاً؛ اي اباذر! كساني كه در دنيا اهل ورع و زهد باشند، از اولياء الله هستند».
اگر پرسيدند اولياءالله چه كساني هستند، خواهيد گفت: «الزاهدون المتورعون في الدنيا؛ كساني كه در دنيا زاهدند، به دنيا محبت ندارند»، البته داشتن دنيا خوب است. اميرالمؤمنين(ع) نيز خيلي مال دنيا داشت، روزي حضرت، مال‌الاجاره يك سال زمين‌شان را به طلحه و زبير نشان دادند كه تقريباً 400 هزار دينار بود و بعد فرمودند: فكر نكنيد كه من چيزي ندارم، اما مسأله مهم اين است كه علي(ع) آنچه را كه داشت براي خود نمي‌خواست و همه را به فقرا و بيچارگان مي‌داد، بنابراين آنچه مذموم است محبت ورزيدن به دنيا و ثروت‌اندوزي است كه از آن در راه خدا انفاق نشود.
حضرت فرمودند: تمام زهد در آيه 23 سوره مباركه حديد جمع شده است «لِكَيْلَا تَأْسَوْا عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاكُمْ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ؛ اين تقدير حق را بدانيد تا هرگز بر آنچه از دست شما رفته دلتنگ نشويد و به آنچه به شما مي‌رسد مغرور و دلشاد نشويد و خدا دوستدار هيچ متكبر خودستايي نيست».
طوري نباشيد كه اگر دنيا به شما رو كرد خوشحال باشيد به مانند بچه‌اي كه به سينه مادر مي‌چسبد، به دنيا بچسبيد و همه چيز را فراموش كنيد، و اگر دنيا به شما پشت كرد، متأثر و ناراحت شويد.
اهل ورع به مال حرام دست نمي‌زند و به هر مالي نيز نزديك نمي‌شود و از هر طرفي نسبت به مال حلال هم زاهد است و محبت نمي‌ورزد. قرآن كريم مي‌فرمايد: «وَمَا أَنفَقْتُم مِّن نَّفَقَةٍ أَوْ نَذَرْتُم مِّن نَّذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُهُ؛ آنچه كه انفاق كنيد، يا به نذر ادا نماييد، خداوند آن را مي‌داند»، از اين آيه كريمه مي‌فهميم كه مسأله انفاق براي همه افراد پيش نمي‌آيد، بلكه براي كساني است كه محبت‌شان نسبت به دنيا كم باشد، اگر محبت كم باشد، دست انفاق هم پيدا مي‌كند. لذا مراقب خواهش‌هاي نفساني باشيد كه شما را گرفتار دنيا نكند.