فلسفه جعل حج در آیینه روایات

[factimage()] http://media.rasanews.ir/Original/1395/05/17/IMG01234878.jpg [imagetitle()] [factimageend()] به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج،نشست علمي تخصصي «حج شط هميشه جاري» با موضوع حج و معرفت با حضور جمعي از اساتيد حوزه در سالن جلسات سازمان حج و زيارت استان قم برگزار شد.
حجت الاسلام والمسلمين سيد كاظم طباطبايي در اين نشست با بيان فلسفه حج در روايات اسلامي ابراز داشت: رواياتي كه در باب فلسفه حج مطرح شده است يا آثار آن را بيان كرده است و يا با نگاه تفسيري به آيات قرآن در صدد تبين مصاديق آن آثار است، برخي روايات نيز سعي كرده اند حكمت هاي ديگري غير از آيات قرآن بيان كنند و دسته اي هم به آثار فردي و اجتماعي و دنيوي و اخروي اين فريضه توجه كردند.
مهمترين روايات بيان كننده فلسفه حج
رييس دانشكده علوم و معارف حديث دانشگاه قرآن و حديث قم افزود: مهمترين رواياتي كه فلسفه حج را بيان كرده اند، دو روايت بلند است كه يكي روايت هشام بن حكم از امام صادق(ع) و ديگري روايت علل الشرايع است كه محمد بن سنان از امام رضا(ع) نقل كرده است؛ نخست در تأويل آيه«ليشهدوا منافع لهم ويذكروا اسم الله في أيام معلومات على ما رزقهم من بهيمة الأنعام» در رواياتي از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) اين منفعت تفسير شده است؛ به اين صورت كه گفته اند علت و فلسفه جعل حج عفو و آمرزش است كه در اين آيه از آن تعبير به منفعت شده است و روايت ديگري نيز از امام صادق(ع) در اين زمينه داريم كه شيعيان با انجام فريضه حج غفران الهي را براي خود در پي مي آورند و همچنين در روايت ديگري مقصود از منفعت در حج را خير دنيا و آخرت تعبير كرده است.
وي با اشاره به فلسفه ديگر جعل حج يادآور شد: در همان آيه اشاره به «ذكر» شده است و اين هم در رواياتي مورد اشاره قرار گرتفه است كه از جمله آن روايت نبوي است كه در منابع اهل سنت آمده است كه حضرت فرمود: «واحب شدن طواف، سعي صفا و مروه و رمي جمرات براي اقامه ذكر و ياد خدا است».
حجت الاسلام والمسلمين طباطبايي عنوان كرد: در روايات علوي فلسفه جعل حج اختبار، آزمايش و ابتلاء مومنان بيان شده است؛ در روايت مشهور نهج البلاغه اميرمؤمنان مي فرمايد: «حج علامتي براي تواضع انسان در برابر عظمت خدا است و او همه را مأمور كرده است كه به حج بيايند و از اين راه آن ها را آزمايش و امتحان كند و همچنين اين فلسفه در روايت معروف ابن ابي العوجاء و علل الشرايع نيز آمده است.
حج نماد تواضع بندگان است
وي با بيان اين كه در برخي روايات حج نماد تواضع بندگان عنوان شده است، خاطرنشان كرد: در همان خطبه معروف نهج البلاغه به اين مطلب اشاره كرديم كه حج براي تواضع در برابر خدا و دوري كردن از تكبر، ريا و گردنكشي است كه البته اين موضوع در روايت محمد بن سنان نيز اشاره شده است.
رييس دانشكده علوم و معارف حديث دانشگاه قرآن و حديث قم تصريح كرد: حج جلوه بخشي به دين و تجلي آن است؛ اميرمؤمنان مي فرمايد: «حج تسميه اي براي دين است»؛ وقتي ايشان تجلي و تمسيه را بيان مي كند به اين دليل است كه جلوه بخشي سبب تقويت هم مي شود و اين دو با هم هم پوشاني دارند و در روايت ديگري مي خوانيم كه خداوند حج را براي اسلام نماد قرار داده است.
وي با اشاره به فلسفه هاي ديگر جعل حج كه در روايات به آن اشاره شده است، عنوان كرد: در روايت هشام بيان مي كند كه حج براي پرورش فضائل اخلاقي و زدودن رذائل اخلاقي جعل شده است، حضور و ديدن چهره به چهره، داد و ستد اقتصادي، آگاهي و فهم سيره و تاريخ پيامبر از ديگر فلسفه هاي جعل حج در روايات است.