پدیده حج زمینه را برای آگاهی حج گذار از هویت تمدنی فراهم کند

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، نشست علمي تخصصي «حج شط هميشه جاري» با موضوع حج، فرهنگ هنر و رسانه با حضور جمعي از اساتيد حوزه در سالن جلسات سازمان حج و زيارت استان قم برگزار شد.
حجت الاسلام محمدرضا احمدي در اين نشست با اشاره به مسأله حج و هويت اسلامي اظهار داشت: حج از زواياي گوناگون فقهي و اقتصادي اجتماعي و سياسي همه انديشمندان از زواياي مختلف نگاه كرده اند و نگاهي به اين موضوع يعني حج داشته باشند؛ يك نگاه جامعه شناسانه و روان شناسانه است كه كمتر به آن پرداخته مي شود كه جامع اين دو متغير هويت اسلامي است كه رابطه آن با حج قابل بررسي است.
ابعاد شش گانه هويت
عضو هيأت علمي مؤسسه آموزشي پژوهشي امام خميني(ره) افزود: مي خواهيم ببنيم مناسك حج در شكل گيري هويت تمدني چه تأثيري دارد و چگونگي رابطه بين اين دو متغير در منابع اسلامي را كشف كنيم؛ هويت مسأله اي روان شناسانه است كه روان شناسان سطوحي براي آن ارائه مي كنند كه از جمله آن هويت فردي، خانوادگي، ملي، ديني، اجتماعي و تمدني است كه از مورد آخر وارد نگاه جامعه شناسان مي شوند.
وي افزود: هويت فردي را نخستين بار يك روان شناس اروپايي مطرح كرد كه عبارت از احساس و نگرش دروني خود فرد است و يكي از شاخص هاي سلامت دوره نوجواني است كه فرد در اين دوره به خودشناسي مي پردازد و از قابليت ها و استعدادهاي دروني خود آگاهي پيدا كرده و براي دوره بزرگسالي آماده مي شود.
حجت الاسلام احمدي با بيان اين كه هويت خانوادگي بيشتر به تعيين نسبت فرد و خانواده مي پردازد، ابراز داشت: خاستگاه اين هويت خانواده است و هويت سوم ملي است كه به درك صفات مميزه يك ملت مي پردازد و درك آن لازمه شناخت نقش ها و وظايف است، هويت چهارم ديني است كه احساس تعلق فرد به باورها و ارزش هاي ديني را نشان مي دهد ولي مهم در بحث ما هويت تمدني اسلامي است كه ضروت آگاهي و معرفت عميق به تمدني كه به آن منسوب است را يادآور مي شود.
فايده فهم هويت تمدني
وي ابراز كرد: فايده فهم هويت تمدني اين است كه به فرد اين امكان را مي دهد كه در جايي زندگي كند كه در آن قدمتي تا اعماق تاريخ وجود دارد و در ادامه به آن محل تعلق پيدا مي كند؛ هويت تمدني بسان داربستي است كه انسان به آن تكيه مي كند و در برابر هجمه تمدن ها مي تواند مقابله كند كه اگر نباشد زمينه براي اثر پذيري منفعلانه از ديگر تمدن ها فراهم مي شود و در كل نظام معرفتي نسبت به فرهنگ تمدن لازم است.
عضو هيأت علمي مؤسسه آموزشي پژوهشي امام خميني(ره) با تأكيد بر اين كه پديده حج مي تواند زمينه را براي آگاهي حج گذار به هويت تمدني فراهم كند، خاطرنشان ساخت: مناسك حج مي تواند هويت اسلامي را تقويت كند، چراكه انجام مناسك در سرزمين وحي و همچنين مشاهده مشاهد مشرفه به شناخت هويت تمدني كمك مي كند؛ اين كه فرد بفهمد شخصيت هاي تمدن سازي همچون ابراهيم پايه گذاران حج بوده اند و از رهاورد آن جايگاه تمدن اسلامي را با غير آن مشاهده كند؛ خيلي اوقات مشاهده مي شود در سفر دانشجويي كساني كه اهل مطالعه بودند با تفكر در نمادها و نشانه ها كم كم به ريشه هاي خود برمي گردند و از طرفي نمادهايي هم در حج وجود دارد كه ما را به ريشه هاي فرهنگي برمي گرداند.
وي ادامه داد: نمادهاي حج همچون هجر اسماعيل، سعي صفا و مروه و وقوف در مشاعر همگي نوعي بازگشت و توجهي به ريشه هاي ما است، پس هم اعمال حج و هم نماد هايي كه در حج وجود دارد كه همگي واقعي است و هستي وجودي بيروني دارد و تغيير پذير نيست كه اين ها بازگشتي به هويت تمدني مي دهد.