پاسخ به یک شبهه؛
مهمترین مصداق تاریخی پیمان برادری
منظور علمای روشنفکر اسلام از وحدت اسلامی، حصر مذاهب به یک مذهب و یا اخذ مشترکات مذاهب و طرد مفترقات آنها، که نه معقول و منطقی است و نه مطلوب و عملی نیست، بلکه منظور، متشکل شدن مسلمین در یک صف در برابر دشمنان مشترکشان است.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، مركز مطالعات و پاسخگويي به شبهات حوزه علميه قم به برخي شبهات پيرامون وحدت در پاسخ به سؤال با وجود اختلافات اعتقادي، وحدت شيعه و سني چگونه و تا چه حد امكانپذير است؟ اين گونه نوشت:
مهمترين مصداق تاريخي پيمان برادري مسلمانان
اسلام به عنوان نظام كامل اجتماعي و سياسي تمام اين ويژگي را داراست كه به صورت بالقوه مي تواند «عدالت و عدالت اجتماعي» را در زيباترين و اصيلترين شكل آن در هر جامعه از جوامع بشري محقق سازد.
بنابراين اساس اصل اول، عدالت اجتماعي از خود بيرونرفتني و همفكري و همياري اجتماعي است، بدين معنا كه انسانها به جاي انديشيدن به منافع شخصي و فردي به مصالح جمع و عموم كه منافع واقعي آنها را نيز تأمين ميكند، بينديشند. مهمترين مصداق تاريخي پيمان اخوت و برادري رسول الله(ص) در مدينه النبي است كه پيامبر اسلام ميان مهاجران و انصار برقرار كرد.
اصول تحقق انسجام اجتماعي از ديدگاه علوي
اميرالمؤمنين علي(ع) سه اصل را در ايجاب پيوند و انسجام اجتماعي مورد توجه قرار داده است:
1. حفظ كرامت و شرافت انساني در روابط اجتماعي و جامعه.
2. برقراري عدالت قسط ميان رعيت و شهروندان.
3. جلب مشاركت اجتماعي و تقسيم وظايف از طريق نهادينه كردن احساس مسئوليت افراد.
امام علي(ع) در خصوص كرامت انسانها به مالك اشتر مي فرمايد: اي مالك رعيت دو دستهاند، دستهاي برادر ديني تواند و دسته ديگر در آفرينش با تو همانند تو است. در همان نامه فرمود بايد محبوبترين كارها نزد تو اموري باشد كه با حق و عدالت موافقت دارد.(3)
پس حقيقت مفهوم وحدت آن است كه با حفظ عقايد قطعي و مسلم خود در مقابل دشمن مشترك موضع واحدي داشته و از او غافل نباشيم و اين بدان معنا نيست كه از بحث و گفتوگوي علمي محض و خالي از تعصبات پرهيز كنيم، زيرا همه امور در حقيقت براي حفظ اصول اسلام است.
پس قرآن و سنت پيامبر اكرم(ص) مكمل يكديگرند «لقد كان لكم في رسول الله اسوة حسنة»؛ براي شما، شخص رسول اللَّه مقتداي پسنديدهاي است، بيشك پيامبر خدا(ص) نمونه و الگوي نيكويي براي شماست و كتاب الهي و سنت پيامبر(ص) محور وحدت اسلامي است.
اسلام بر وحدت ميان مسلمانان تأكيد فراواني دارد قرآن كريم ميفرمايد: «وَلاَ تَكونُواْ كالَّذِينَ تَفَرَّقُواْ وَاخْتَلَفُواْ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُوْلَئِك لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ»؛ و نعمت خدا را بر خود ياد كنيد آنگاه كه دشمنان يكديگر بوديد، پس ميان دلهاي شما الفت و مهرباني انداخت تا به لطف او برادران هم شديد.
يا ميفرمايد: «وَلاَ تَكونُواْ كالَّذِينَ تَفَرَّقُواْ وَاخْتَلَفُواْ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُوْلَئِك لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ»، و چون كساني نباشيد كه پس از آن دلايل آشكار برايشان آمد پراكنده شدند و با هم اختلاف پيدا كردند و براي آنان عذاب سنگين است.
جاي ديگر ميفرمايد:«وَلاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَتَذْهَبَ رِيحُكمْ»؛ و با هم نزاع نكنيد كه سست شويد و مهابت شما از بين برود.
«إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكمْ فَاعْبُدُونِ»، و اين امت شما امتي يگانه است و منم پروردگار شما پس مرا بپرستيد.
به فرموده امام خميني وحدت، تكليفي الهي و شرعي است و نقشه قدرتهاي بزرگ و وابستگان آنها در كشورهاي اسلامي اين است كه اين قشرهاي مسلم را كه خداي تبارك و تعالي بين آنها اخوت ايجاد كرده است و مؤمنين را به نام اخوت ياد فرموده است، از هم جدا كند و به اسم ملت ترك، كرد، ملت عرب، ملت فارس از هم جدا كنند، بلكه با هم دشمن كنند و اين درست برخلاف مسير اسلام است و مسير قرآن كريم، تمام با هم برادرند و برابرند و هيچ يك از آنها از ديگري جدا نيستند و همه آنها زير پرچم اسلام و پرچم توحيد بايد باشند، اينها كه با اسم مليت و گروهگراي و مليگراي بين مسلمين تفرقه مياندازند، اينها لشكرهاي شيطان و كمك كارهايي به قدرت هاي بزرگ و مخالف قرآن كريم هستند.
مقصود از وحدت اسلامي
استاد شهيد مرتضي مطهري كه از معدود متفكران و انديشمندان روشنبين و آيندهگر عصر حاضر است، درباره وحدت، بياني دارد كه فرموده است:
مقصود از وحدت اسلامي چيست؟ آيا مقصود اين است، از ميان مذاهب اسلامي، يكي انتخاب شود و ساير مذاهب كنار گذاشته شود؟ يا مقصود اين است كه مشتركات همه مذاهب گرفته شود و مفترقات همه آنها كنار گذاشته و مذهب جديدي بدين نحو اختراع شود كه عين هيچ يك از مذاهب موجود نباشد يا اينكه وحدت اسلامي به هيچ وجه ربطي به وحدت مذاهب ندارد و مقصود از اتحاد مسلمين اتحاد پيروان مختلف در عين اختلافات مذهبي در برابر بيگانگان است؟
تفرقه بين طوايف مسلمين دست دشمنان سوژه ميشود
مخالفين اتحاد مسلمين، براي اينكه از وحدت اسلامي مفهومي غيرمنطقي و غيرعملي بسازند، آن را به نام وحدت مذهبي توجيه ميكنند تا در قدم اول با شكست مواجه شود، بديهي است كه منظور علماي روشنفكر اسلام از وحدت اسلامي، حصر مذاهب به يك مذهب و يا اخذ مشتركات مذاهب و طرد مفترقات آنها، كه نه معقول و منطقي است و نه مطلوب و عملي نيست بلكه منظور اين دانشمندان، متشكل شدن مسلمين در يك صف در برابر دشمنان مشتركشان است.
رهبر معظم انقلاب اسلامي ميفرمايد: فرقههاي اسلامي، همگي امت اسلامي محسوب و از تمام مزاياي اسلامي برخوردارند و تفرقه بين طوايف مسلمين، علاوه بر آنكه خلاف تعليمات قرآن كريم و سنت رسول گرامي اسلام(ص) است، موجب تضعيف مسلمين و سوژه به دست دشمنان اسلام دادن است، فلذا به هيچ وجه جايز نيست.