فلسفه «تسبیحات حضرت زهرا» چیست؟
بهترین تعقیبات نماز، تسبیحات حضرت زهرا(س) و شایسته است که بعد از نمازهای واجب و زمان‌های دیگری چون وقت خواب و ابتدای زیارت بزرگان و پیشوایان دین بر آن مداومت شود.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، عبادتي برگزيده است كه هركس در سير معنوي خويش، به قدر طاقت و معرفتش از آن بهره مي‌گيرد و اين در حالي است كه از ائمه قبل از خلقت عالم مادي، به تسبيح ذات اقدس حق مشغول بوده‌اند.
هديه‌اي آسماني از جانب پدر
هنگامي كه فاطمه(س) از سختي كارهاي خانه در زحمت بود،امير‌مؤمنان به ايشان فرمود: نزد پدر برود و خدمتكاري درخواست كند تا در امور منزل يار و همكارش باشد.
وقتي پيامبر(ص) از خواسته‌آنان آگاهي يافت، فرمود: «اي فاطمه، مي‌خواهي چيزي به تو عطا كنم كه از خدمتكاري و همه دنيا با آنچه در آن است، ارزش‌مند تر است؟ حضرت فاطمه(س) فرمود: مشتاقم بدانم چيست؟ پيامبر(ص) فرمود: بعداز نماز سي و چهار مرتبه «الله اكبر» و سي و سه مرتبه «الحمد لله» و سي و سه مرتبه «سبحان الله» بگو و آن را با «لا اله الا الله» ختم كن. اين كار برايت از چيزي كه مي‌خواهي و از دنيا و هرچه در آن است،بهتر است.»
در آن لحظه كه اين هديه آسماني به فاطمه(س) عطا شد، فرمود:« از خدا و رسول راضي شدم.»
امام باقر(ع) درباره تسبيح حضرت زهرا مي‌فرمايد: «خداوند متعال با هيچ ستايشي بالاتر از تسبيحات فاطمه زهرا(س) عبادت نشده است و اگر چيزي افضل از آن وجود داشت، رسول خدا(ص) آن را به فاطمه(س) اعطاء مي‌كرد». تسبيح حضرت زهرا كه به مناسبت مداومت آن حضرت در انجام آن، به ايشان منسوب گرديده است، درواقع تسبيح حضرت حق‌تعالي است!!
معناي تسبيح حضرت زهرا(س)
الله اكبر
انسان با گفتن «الله اكبر» به نهايت عجز خود اعتراف مي‌كند و به ناتواني‌اش به درگاه الهي بارها اقرار مي‌كند.
جميع بن عمير مي‌گويد: در محضر امام‌صادق(ع) بودم. حضرت از من پرسيد: «جمله «الله اكبر» يعني چه؟گفتم:يعني خدا از همه چيز بزرگ‌تر است. حضرت فرمود: مطابق اين معنا خدا را چيزي تصور كرده اي و او را بزرگ تر از آن چيزها تصور نموده‌اي. عرض كردم: پس معني «الله اكبر» چيست؟حضرت پاسخ داد:معنايش اين است؛ «الله اكبر من ان يوصف؛ خداوند بزرگ‌تر از آن است كه توصيف گردد.»
الحمدلله
پس از آن‌كه انسان به عجز و ناتواني خويش در شناخت خالق اعتراف كرد، با گفتن «الحمد لله» كه از افضل اذكار تسبيح است،وارد مرحله بعدي مي‌شود.
حضرت امام‌خميني در باب حمد مي‌فرمايد: «حمد خدا مساوي شكر است؛ چنانچه در روايات كثيره وارد است، كسي كه «الحمد لله» بگويد شكر خدا را ادا كرده است، چنانچه امام‌صادق(ع) فرمود:شكر هر نعمتي اگرچه بزرگ باشد،اين است كه حمد خداي عزوجل كني».
سبحان الله
شخصي از حضرت علي(ع) پرسيد: »معني «سبحان الله» چيست؟ حضرت فرمود: «سبحان الله» تعظيم مقام بلند و با عظمت خدا و منزه دانستن او از آنچه مشركان مي‌پندارند، است و زماني‌كه بنده اين كلمه را مي‌گويد، همه فرشتگان بر او درود مي‌فرستند».
ثواب تسبيح حضرت زهرا با تربت امام‌حسين(ع)
درباره ثواب تسبيح حضرت زهرا(س) با تربت امام‌حسين(ع) از حضرت صاحب الامر (عج) روايت شده است: «هركه تسبيح تربت امام‌حسين(ع) را در دست داشته باشد و ذكر را فراموش كند، ثواب ذكر براي او نوشته مي‌شود».
بعداز آن‌كه رسول اكرم(ص) تسبيحات را به كوثرش عطا كرد، حضرت فاطمه ابتدا رشته‌اي از پشم تابيده و با آن به تسبيح پرداخت، تا اين كه حضرت حمزة بن عبدالمطلب شهيد شد. پس حضرت فاطمه(س) از تربت قبر آن بزرگوار خاك برداشت و تسبيح ساخت و با آن تسبيح مي‌كرد و مردم نيز چنان كردند و چون سيد‌الشهدا شهيد شد، سنت شد كه از تربت آن امام‌مظلوم،تسبيح سازند و با آن ذكر گويند.
فضيلت و آداب تسبيح حضرت زهرا(س)
درباره فضيلت و آداب گفتن تسبيح حضرت زهرا(س) روايات زيادي از ائمه معصومين(ع) وارد شده است كه به برخي اشاره مي‌شود:
جلوگيري از تيره بختي
ابو‌هارون مكفوف مي‌گويد: «امام‌صادق به من فرمود: اي ابو‌هارون، ما كودكان خود را همان‌گونه كه به نماز فرمان مي‌دهيم،به تسبيح حضرت زهرا(س) نيز امر مي‌كنيم. پس بر اين ذكر مداومت كن؛ زيرا هر بنده‌اي بر آن مداومت كند، تيره بخت نمي‌شود.
خوشنودي خداوند، دوري كردن شيطان
امام باقر(ع) فرمود:هركس تسبيح حضرت زهرا را بگويد،سپس طلب آمرزش كند، آمرزيده خواهد شد. اين تسبيح به زبان يك‌صد مرتبه است، ولي در ميزان عمل يك هزار تسبيح به حساب مي‌آيد و شيطان را دور و خداوند رحمان را خوشنود مي‌سازد.»
آمرزش گناهان
امام صادق(ع) نيز به فضيلت تسبيح بعداز نمازهاي واجب چنين اشاره كرد: « مَن سَبَحَ تَسبِيحَ فَاطِمَةَ ع قَبلَ أَن يَثنِيَ رِجلَيهِ مِن صَلَاتِهِ الفَرِيضَةِ غَفَرَ اللَهُ لَهُ ، هركس بعداز نماز واجب تسبيحات حضرت زهرا(س) را بجا آورد قبل از اينكه پاي راست را از بالاي پاي چپ بردارد، جميع گناهانش آمرزيده مي‌شود»(كافي ج 3 ص 343)
و در حديثي ديگر فرمود: « مَن سَبَحَ تَسبِيحَ فَاطِمَةَ ع فَقَد ذَكَرَ اللَهَ الذِكرَ الكَثِير ، كسي كه تسبيح فاطمه زهرا(س) را بگويد خدا را به ذكر كثير ياد كرده است.»)معاني الاخبار ص 193)
شرايط تسبيح حضرت زهرا (س)
يكي از شرايطي كه در اين تسبيح بايد رعايت شود، اين است كه بعداز نماز بلافاصله خوانده شود؛يعني وقتي نماز به پايان رسيد، نمازگزار قبل از اينكه تغيير وضع دهد و به عبارتي از حالت تشهد و سلام در نماز خارج شود، تسبيح را شروع كند و از آنچه در سر عدد مستور است مي‌توان فهميد كه بلافاصله بودن تسبيح بعداز نماز داراي حسابي است كه در غير اين‌صورت نيست.
با فضايلي كه براي حضرت زهرا (س) نقل شد، و نيز تاكيدات بسياري كه در مداومت بر آن از ناحيه ائمه معصومين(ع) آمده است، شايسته است كه اين عمل، عاشقانه و با نشاط به‌جا آورده شود.
اگرچه ممكن است نفس تسبيح بعداز نماز نشانه اي از نشاط در عبادت باشد، اما متاسفانه بسيار ديده مي‌شود كه به هنگام تسبيح، اذكار را چنان سريع و بي‌توجه مي‌گويند كه شايد بيان‌گر اين واقعيت باشد كه تسبيح را بر اثر عادت يا تاثير محيط مي‌گويند، نه از روي نشاط.