بخش 15

خواندن سوره حمد در نماز جماعت توسط مأمومين <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

پرسش 13: چرا ما شيعيان وقتي نماز را به جماعت مي‏خوانيم فقط امام جماعت سوره حمد را مي‏خواند و ما مأمومين سوره حمد را نمي‏خوانيم ولي بعضي از اهل تسنّن حمد را مي‏خوانند؟

پاسخ: در فقه شيعه ثابت است كه قرائت امام جماعت كفايت از قرائت مأموم مي‏كند و بين فقهاي شيعه در اين مسأله اختلافي وجود ندارد ولي بين اهل تسنن اختلاف است. عبداللَّه بن باز - مفتي عربستان - گفته است:

در نمازجماعت بر مأموم‏ واجب است سوره حمد را بخواند و فرقي بين نمازهاي ظهر و عصر و مغرب و عشا و صبح نيست. و گفته است: مأموم حمد را در موقعي بخواند كه امام جماعت چند لحظه سكوت مي‏كند - مثلاً بعد از تمام شدن سوره حمد كه‏ امام جماعت‏ چند لحظه سكوت مي‏كند مأمومين سوره حمد را بخوانند و اگر سكوت نكند در حال قرائت امام بخواند. [1] .

شافعي‏ها نيز گفته‏اند: بر مأموم واجب است حمد را پشت سر امام جماعت بخواند. حنفي‏ها گفته‏اند: قرائت مأموم كراهت دارد. مالكي‏ها گفته‏اند: قرائت، يعني خواندن حمد براي مأموم در نمازهاي ظهر و عصر مستحب است و درنمازهاي مغرب و عشا و صبح مكروه است. حنبلي‏ها گفته‏اند: در نماز ظهر و عصر مستحب است و در نماز مغرب و عشا و صبح در حال سكوت امام مستحب است و در حال قرائت او مكروه است [2]  و در «صحيح بخاري» از رسول اللَّه ‏صلي الله عليه وآله وسلم نقل كرده كه فرمود:

«لا صلاة لمن لم يقرأ بفاتحة الكتاب». [3] .

در صحيح مسلم نيز - روايات متعددي نقل كرده مبني بر اين كه خواندن حمد در هر ركعت از نماز، واجب است. [4] .

اين اختلافي كه بين فرق اهل تسنن وجود دارد منشأ اين شده كه در نماز جماعت آنها، بعضي حمد را بلافاصله و گاهي بلند مي‏خوانند و برخي درحال سكوت و بعد از تمام شدن حمد امام‏ جماعت، مي‏خوانند و عدّه‏اي هم اصلاً نمي‏خوانند.

[1] تحفة الاخوان، ص 98. «والمشروع ان يقرأ بها في سكتات الإمام فإن لم يكن له سكتة قرأ بها ولو كان الإمام يقرأ ثم أنصت.

[2] الفقه علي المذاهب الاربعة، ج 1، ص 207.

[3] صفحه 122، كتاب الأذان: باب وجوب القرائة للامام و المأموم في الصلوات كلها في الحضر و السفر وما يُجْهَرُ فيها و ما يخافت: ح 756.

[4] كتاب الصلاة، ص202، باب11، وجوب قرائة الفاتحة في كل ركعة... - ح394 تا ح397.