بخش 2

سند مقبول و سند مردود <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

سند مقبول و پذيراى مسلمين، كتاب و سنت است و هر گونه سند ديگر را بايد به كتاب و سنت عرضه داشت و اگر با آنها منطبق نشد هر چنداز روى حسن نيت و اعتماد متاخران نسبت به پيشينيان تنظيم شده باشد، بايد آنرا مردود شمرد و طرد كرد. براى نمونه: هر گاه احترام زائد الوصفى را كه براى اصحاب پيامبر " ص " به عنوان مجاهدان راه حق و حاميان دين خدا، در صدر اسلام و به عنوان طريق ما بسوى سخنان و اعمال و رفتار آنحضرت قائليم، باعث شود هر چه آنان به اسم سنت و حديث پيغمبر " ص " براى ما نقل كنند بى تحقيق و بررسى بپذيريم، در گم كردن راه سنت پيامبر" ص "، بيش از راه يابى بسوى آن كوشيده ايم.

مسلم است تنها صحابى بودن، تضمينى بر صحت نقل و عصمت ناقل نيست. قرآن كريم، بدون ذكر نام و معرفى شخص معين، پرده از روى نفاق گروهى از صحابه كه حتى خود پيغمبر " ص " هم آنان را قبل از نزول وحى نميشناخت برداشته گويد: و من اهل المدينه مردوا على النفاق لا تعلمهم نحن نعلمهم، و ما ميدانيم صحابه پيغمبر " ص " نه فرشته بودند تا از گرفتارى غرائز آزاد باشند و نه معصوم تا از قوه قدسى برخوردار

باشند، بلكه مانند ساير مردم، در درجات متفاوت ايمان بسر ميبردند و مثل ديگر مردم تحت تاثير تهديد و تطميع واقع ميشدند. از اينرو، نقش اغراض مادى و مقاصد شخصى در اظهار و كتمان و تحريف رواياتشان را نميتوان ناديده گرفت با وجود اين احتمال، عقلا بايد سخن آنان را تحقيق كرد و شرعا به حكم آيه ان جاءكم فاسق بنبا فتبينوا در درستى و نادرستى آن دقت وبررسى كامل نمود. و به صرف صحابى بودن نميتوان، همه را چنانكه برخى از اهل سنت پنداشته اند، برگزيدگان حق، سادات امت، و افضل از ديگران پنداشت و همه را يكپارچه عدول و درستكار دانست. و چون دليلى بر اين پاكى و عصمت نيافتيم طبعا التزام بدان ما را در مقابل سنت به بدعت مى كشاند، زيرا هر تعهدى كه در مقابل قرآن و سنت صورت گيرد بدعت است و با بدعت ها، سنت كوبيده شود چنانكه على بن ابيطالب " ع " فرمايد: ما احدث بدعه الا ترك بها سنه " خطبه 145 نهج"

اينگونه بررسى هاى بى طرفانه است كه ميتواند دور از رنگها، مليت ها، زبان و نژاد و گرايش هاى قبلى همه مارا با هم، در زير لواى كتاب و سنت، در شناخت اسلام و همبستگى اسلامى مددبخشد. و آرزوى ديرين وحدت اسلامى رادر زير سايه روشن فكرى، نه جهل و تعصب، محقق سازد زيرا ديگر دور تعصب، و اعتماد به گذشته، سپرى شده است. ما در شرائط و احوالى زندگى ميكنيم كه عنوان آزادى به جوانان كم تجربه ما حق داده على رغم سنت هاى قومى و آداب و رسوم ملى و ميهنى خود، دست به عصيان زنند و علم مخالفت با رسوم كهن برافرازند و قيد و بندهاى اخلاقى را بشكنند تا ثابت كنند ما آزاد هستيم و داراى استقلال طبع و شهامت وشجاعتيم آيا در اين شرائط و احوال جاى اين اميد و بينش براى جهان اسلام نيست كه از رهگذر آزادى علم و منطق صحيح نهضت انديشه اصيل شناخت اسلام بر مبناى كتاب و سنت، عامل موثر در توجيه و همبستگى مسلمين جهان را فراهم سازد؟ اما بهمين

اميد وبه اتكاء به وعده پيروزى كه خدا به يارى كنندگان راهش در اعلاى كلمه حق داده، بررسى هاى زير را كه بر هر محقق اسلامى، و هر مستشرق اسلام شناس قبل از اقدام به تحقيقات اسلامى، شايسته عنايت است، آغاز ميكنم.