بخش 1

1

بسم الله الرحمن الرحيم

3

آشنايي با عربستان

عبدالله نصيري

9

جلسه اول : جغرافياي عربستان

موقعيت عربستان :

عربستان كشوري آسيايي است و در منطقه استراتژيك خاورميانه قرار دارد و بزرگترين كشور اين منطقه مي باشد . مساحت اين كشور بخش بزرگي از شبه جزيره عربستان يعني حدود 85 درصد اين شبه جزيره را تشكيل مي دهد . از غرب و شرق به درياي سرخ و خليج فارس مرتبط است و همين دسترسي به آب هاي آزاد اين امكان را براي اين كشور به وجود آورده تا از دو سوي آن براي حملونقل هاي دريايي و واردات و صادرات استفاده شود . مرز دريايي اين كشور را حدود 2640 كيلومتر برآورد كرده اند كه بيشترين مرز آبي كشورهاي منطقه است .

مساحت :

عربستان سعودي 2 ميليون و 240 هزار كيلومترمربع برابر با 864 هزارو 869 مايل مربع وسعت دارد . اين وسعت تقريباً 5/1 برابر

10

ايران ، سه برابر فرانسه و چهار برابر عراق است ليكن حدود 75 درصد از اين وسعت را بيابانهاي خشك و بي آب و علف پوشانده اند . سه صحراي بزرگ « نفود » ، « دهنا » و « ربع الخالي » مهمترين كويرهاي عربستان هستند . عربستان از نظر هندسي بيشتر به شكل يك مستطيل طولاني است به گونه اي كه طولاني ترين قطر طولي اين كشور كه از خليج عقبه شروع و تا بندر جده امتداد مي يابد ، 2260 كيلومتر است و قطر ديگر آن كه عرضي است از بندر ظهران در كنار خليج فارس در شرق شروع و تا بندر جده در كنار درياي سرخ ادامه دارد 1260 كيلومتر مي باشد .

همسايه ها :

كشور عربستان سعودي كه نخستين كشور است كه به نام بنيانگذاران آن ناميده شده است از شمال به كويت ، عراق و اردن ، از شرق به خليج فارس ، قطر و امارات متحده عربي و از جنوب به كشورهاي عمان و يمن محدود است و تمامي مرزهاي غربي اين كشور را كرانه هاي درياي سرخ دربر گرفته است . عربستان به دليل برخورداري از مرزهاي زميني 4415 كيلومتري بيشترين اختلافات را با كشورهاي همسايه خود از جمله با دو كشور عربي جمهوري يمن و سلطنت نشين عمان داشته كه در سال هاي اخير براي رفع اين اختلافات گامهايي برداشته شده است .

11

نواحي سه گانه :

جغرافيدانان ، عربستان را به طور كلي به چهار منطقه و سه ناحيه تقسيم مي كنند . ارتفاعات غربي كه از خليج عقبه شروع و به حجاز و عسير در جنوب پايان مي يابد . منطقه نجد كه در مركز شبه جزيره عربستان است ، منطقه احساء كه در سواحل جنوبي خليج فارس قرار دارد و در نهايت منطقه كويري و بياباني كه منطقه قابل توجهي از مساحت اين كشور را پوشانده است . اما سه ناحيه عربستان را « تهامه » و « نجد » و « حجاز » ناميده اند كه تهامه از سواحل درياي سرخ تا سرزمين نجران است . ناحيه نجد شامل منطقه وسيعي در مركزيت عربستان است و كانون شكل گيري فرقه وهابيت و دولت سعودي است و سرانجام ناحيه حجاز كه از شمال غربي شروع و تا جنوب غربي كشور امتداد دارد و شهرهاي مقدس مكه و مدينه و نيز بندر استراتژيك جده را در بر گرفته است .

آب و هوا :

كشور عربستان سعودي در منطقه نيمكره شمالي و نزديكي خط استوا واقع شده و به همين دليل خورشيد بر اين كشور به صورت مستقيم مي تابد به گونه اي كه درجه حرارت در برخي مناطق اين كشور بسيار طاقت فرساست . به دليل همين نزديكي به استوا اختلاف دما و نيز مدت روشنايي و تاريكي بين فصول اختلاف اندكي وجود

12

دارد . به دليل وجود صحراها و گرماي شديد هوا ، ميزان نزولات جوي در عربستان بسيار اندك است به گونه اي كه در رياض سالانه حدود يكصد ميليمتر و در جده تا 85 ميليمتر باران مي بارد در حالي كه در بندر انزلي ما بعضي از روزها تا 200 ميليمتر باران مي بارد .

تقسيمات كشوري ( مناطق ) و نحوه اداره مناطق :

كشور عربستان سعودي از نظر تقسيمات كشوري ( اداري ) به 13 منطقه يا استان تقسيم شده و مسئوليت اداره هر منطقه برعهده يك امير از خاندان بزرگ سعودي است . اين امرا در حوزه تحت مسئوليت خود از اختيارات كامل برخوردار هستند و سطح آنان از نظر كشوري در مرتبه وزراء است . مناطق 13 گانه عربستان عبارتند از : الشرقيه - الرياض - الحائل - القصيم - التبوك - المدينه المنوره - مكه المكرمه - الباحه - العسير - نجران - جوف - جيزان و الحدودالشماليه كه مهمترين مناطق از نظر مذهبي مدينه و مكه و از نظر اقتصادي منطقه شرقيه است كه بيشترين سكنه آنرا شيعيان تشكيل مي دهند .

جمعيت :

طبق آخرين سرشماري صورت گرفته جمعيت عربستان سعودي 5/23 ميليون نفر است كه با احتساب مساحت آن ( 000/240/2 كيلومترمربع ) تراكم نسبي جمعيت در هر كيلومترمربع 12 نفر

13

مي باشد . 85 درصد مردم عربستان در شهرها و 15 درصد در روستاها زندگي مي كنند . حدود 7 ميليون نفر يعني حدود 31 از اين جمعيت را مهاجران به اين كشور تشكيل مي دهند كه قسمت اعظم آن اتباع چشم بادامي كشورهاي جنوب شرق آسيا و اتباع كشورهاي شبه قاره هستند كه به كارهاي فني و خدماتي اشتغال دارند . رشد جمعيت عربستان حدود 2/3 درصد است و كارشناسان پيش بيني كرده اند كه چنانچه اين رشد جمعيت ادامه يابد در سال 2025 جمعيت عربستان به 70 ميليون نفر بالغ مي شود .

پايان

14

جلسه دوّم : مشخصات ديگري از كشور عربستان

پايتخت ، شهرها و بنادر مهم و موقعيت هر كدام :

پايتخت عربستان شهر رياض است كه در مركز اين كشور قرار دارد . بيش از ربع قرن پيش به دليل اتحاد محمدبن سعود اول و محمدبن عبدالوهاب در رياض ، اين شهر موقعيت سياسي و استراتژيك پيدا كرد و بعد از اينكه ملك عبدالعزيز پدر شاهان كنوني عراق در اين شهر حكومت سعودي كنوني را بنا نهاد ، رياض اهميت بيشتري پيدا كرد . اين شهر هم اكنون بالغ بر 4 ميليون نفر جمعيت دارد و مركز سياسي عربستان به شمار مي رود .

مكه و مدينه دو شهر مقدس عربستان هستند كه همه ساله پذيراي ميليونها مسلمان از سراسر جهان براي انجام مناسك عمره و حج هستند و يكي از دلايل اصلي شهرت عربستان وجود اين دو شهر مقدس است . طايف ، تبوك ، احساء ، نجران و احساء از ديگر شهرهاي مهم اين كشور هستند . جده مهمترين بندر عربستان سعودي است كه علاوه بر موقعيت ممتاز تجاري و بازرگاني از نظر

15

سياسي نيز براي سعودي ها مهم است و پيش از اين پايتخت عربستان بوده است . دو سوم زايران عمره و حج براي ورود به مكه و مدينه از فرودگاه اين شهر استفاده مي كنند و بيش از نميي از واردات و صادرات عربستان از طريق بندر جده انجام مي شود . پس از جده بندر دمام كه در منطقه شيعه نشين « شرقيه » قرار دارد از مهمترين بنادر عربستان است . ظهران ، جيزان ، ينبوع و جبيل از جمله بنادر ديگر عربستان به شمار مي روند .

پول و ارزش ريالي :

واحد پول عربستان ريال است كه هر 75/3 ريال برابر با يك دلار است . اين رقم از دهها سال پيش ثابت مانده است ليكن دولت در برابر گراني و تورم هايي كه پيش مي آيد از خزانه به جامعه پول سرازير مي كند و جلو كاهش ارزش پول ملي را مي گيرد . واحدهاي كوچكتر ريال « هلله » است كه برخي قديمي ها به آن « قروش » هم مي گويند كه هر يكصد « هلله » برابر يك ريال است . پولهاي اسكناس عربستان شامل 500 ريالي ، 200 ريالي ، 100 ريالي ، 50 ريالي ، 20 ريالي ، 10 ريالي ، 5 ريالي و يك ريالي است و ريال سكه اي نيز به واحدهاي كوچكتر تقسيم شده است .

تعطيلات رسمي :

در عربستان تعطيلات رسمي اندك است . سعودي ها پنج روز

16

قبل از عيد سعيد فطر و قربان تا پنج روز بعد از اين دو عيد بزرگ اسلامي را به عنوان تعطيل رسمي اعلام كرده اند و جداي از اين تعطيلات فقط روزهاي جمعه ادارات و نهادهاي دولتي به صورت رسمي تعطيل است . تقويم اصلي عربستان كه « ام القري » ناميده مي شود بر اساس سال قمري تدوين شده و ابتداي آن اولين روز ماه محرم و آخر آن آخرين روز ماه ذيحجه مي باشد .

فرق مذهبي :

دين رسمي مردم عربستان مسلمان است و پيروان اديان ديگر در اين كشور جايگاهي ندارند . بر اساس آمارهاي منتشره دولتي حدود 85درصد از شهروندان سعودي سنيوازمذهب احمدبن حنبل پيروي مي كنند و 15 درصد بقيه نيز شيعيان هستند كه بيشترين آنان در منطقه شرقيه عربستان سكونت دارند . اگر چه در ظاهر به فتاوي احمدبن حنبل عمل مي شود ليكن آييني كه محمدبن عبدالوهاب آنرا پايه گذاري كرده است بيشتر در جامعه حاكميت دارد .

مناطق ، موقعيت و جمعيت شيعيان :

همانگونه كه در جلسه اول اشاره شد عربستان سعودي به 13 منطقه تقسيم مي شود و بر هر منطقه اي يكي از اميران كه همان فرزندان يا نوادگان ملك عبدالعزيز هستند حكومت مي كنند . در حال حاضر مناطق رياض و مكه مكرمه توسط دو فرزند

17

ملك عبدالعزيز ( برادران شاه ) و 10 منطقه ديگر توسط نوادگان و يك منطقه نيز توسط برادرزاده مؤسس سلسله سعودي اداره مي شود . مناطق مكه و مدينه به لحاظ وجود دو شهر مقدس و وجود مسجدالحرام و مسجدالنبي « ص » ، منطقه رياض به دليل وجود پايتخت ، منطقه شرقيه بدليل وجود معادن نفتي و منطقه تبوك به دليل موقعيت كشاورزي و نزديك بودن به مرزهاي زميني اسرائيل از شهرت بيشتري برخوردار هستند .

جمعيت رسمي شيعيان عربستان بيش از دو ميليون نفر است كه اكثر آنان در منطقه شرقيه و شهرهاي دمام ، احساء و قطيف و حدود 50 هزار نفر نيز در مدينه منوره سكونت دارند . اهميت منطقه شرقيه به اندازه اي است كه از سالها پيش فرزند ملك فهد امارت آن و فرزند اميرنايف وزير كشور كنوني معاونت آنرا برعهده دارند . در اهميت منطقه شرقيه همين بس كه ذخاير عظيم نفتي عربستان كه 41 ذخاير جهاني است در اين منطقه قرار دارد و بيش از 90 درصد از درآمد سالانه عربستان از اين منطقه تأمين مي شود . شيعيان در دوره هاي گذشته از حيث نشر عقايد و انجام شعاير ديني در فشار شديدي بودند ليكن در سالهاي اخير از آزادي بيشتري برخوردار شده و مذهب شيعه به عنوان يكي از مذاهب پذيرفته شده است و شيعيان اجازه استخدام در ارگانهاي دولتي را يافته اند و چند تن از علماي شيعه نيز به گروه « گفتگوي ملي » كه چند سال پيش توسط ملك عبدالله بنيان نهاده شد وارد شدند .

18

جمعيت مهاجران و موقعيت هاي شغلي آنان :

منابع رسمي عربستان و رسانه هاي گروهي اين كشور جمعيت مهاجران را بين 6 تا 7 ميليون نفر تخمين زده اند . شهروندان كشورهاي اندونزي ، مالزي ، افغانستان ، پاكستان ، يمن و سودان بيشترين جمعيت مهاجران عربستان را تشكيل مي دهند . پاكستاني ها و هندي ها بيشتر در صنايع خرد و امور ساختماني و مهندسي شاغل هستند . سوداني ها و مصري ها بيشتر در مشاغل فرهنگي حضور دارند . اندونزيايي ها و مالزيايي ها در كار خدمات پرستاري بيمارستانها و امور خدماتي منازل متمولين عربستان انجام وظيفه مي كنند . شهروندان سعودي تن به كارهاي سخت و بدني نمي دهند . قشر تحصيلكرده آنان در دانشگاهها و ادارات شاغل هستند و اقشار ديگر بيشتر به تجارت مشغول هستند كه در كار خود از خدمات مهاجران بهره مي گيرند و كشاورزي نيز بخش كوچكي از مردم عربستان را به خود مشغول كرده است . خلاصه اينكه بيشترين امور خدماتي ، توليدي و مديريتي عربستان را خارجي ها انجام مي دهند و همه ساله ميلياردها دلار درآمد خارجي ها از عربستان به كشورهاي آنها حواله مي شود .

پايان

19

جلسه سوّم : اوضاع كشاورزي عربستان

وضعيت عمومي كشاورزي در عربستان :

در عربستان به رغم كمبود زمين هاي قابل كشت و نزولات جوي ، در سالهاي اخير با صرف بودجه هنگفت گام هاي خوبي برداشته شده است . دولت عربستان در سالهاي گذشته و همزمان با توسعه زيرساخت هاي اساسي كشور براي رشد كشاورزي نيز يارانه هاي فراوان در اختيار كشاورزان قرار داده است . وام هاي كلان ، كمك هاي بلاعوض و پرداخت يارانه قابل توجه براي خريد محصولاتي نظير گندم و جو كشاورزان ، موجب شده است كه طي ده سال گذشته زمين هاي قابل كشاورزي به دو برابر افزايش يابد . به گونه اي كه در سال 2000 و قبل از آن عربستان به يك صادر كننده گندم تبديل شد اگر چه هزينه وارد كردن گندم 51 يارانه هاي پرداخت شده و وام ها و كمك هاي بلاعوض بود .

نحـوه تأمين آب كشاورزي :

عربستان يك كشور خشك و كم آب و علف است و

20

100 ميليمتر بارندگي سالانه در اين كشور به دليل گرماي شديد خيلي زود تبخير مي شود . اگر چه در سالهاي اخير به لطف درآمدهاي سرشار نفتي ، دولت آبهاي خليج فارس و درياي سرخ را به داخل كشور كشانده و براي استفاده بهينه آب شور را به شيرين تبديل كرده است ليكن هنوز هم بيش از 80 درصد از آب مورد نياز كشاورزي و مصرف مردمي از منابع زيرزميني بدست مي آيد . بنا بر يك آمار آب زيرزميني عربستان بالغ بر 350 هزار ميليارد مترمكعب مي باشد كه بخش قابل توجه آن قابل استفاده و براي حدود سه قرن كافي است ليكن چنانچه رشد جمعيت همين گونه باشد و دولت همچنان در صدد توسعه كشاورزي باشد و عدد زايران و مهاجران هم افزايش يابد اين آب كه از هزاران سال پيش ذخيره شده در فرصت كمتري مستهلك مي شود چرا كه در حال حاضر ديگر آبي براي ذخيره نمي ماند و به صورت مرتب از ذخاير بهره برداري مي شود . در هر گوشه كشور كه بهره برداري از آبهاي زيرزميني آسانتر بوده كشاورزي هم رونق بيشتري داشته است . در كشور عربستان هيچ رودخانه اي وجود ندارد و مردم براي استفاده از ذخاير بايد به حفر چاه اقدام كنند .

مناطق مستعد براي كشاورزي :

اگر چه بخش عظيمي از مساحت عربستان را صحراهاي خشك تشكيل داده اند ليكن در سال هاي اخير به مدد بهره گرفتن از

21

فناوري هاي جديد و استخراج آب در برخي مناطق ، كشاورزي رونق قابل قبولي داشته است . طايف كه در 120 كيلومتري مكه قرار گرفته است ، تبوك كه در غرب عربستان است ، قصيم كه در مركز و در بين راه مدينه به رياض واقع است ، ابهاء كه در منطقه خوش آب و هوا و در مرز يمن است و احساء در منطقه شرقيه مهمترين مراكز توليدات محصولات كشاورزي در عربستان هستند .

واردات محصولات كشاورزي :

همانگونه كه گفته شد عربستان در سالهاي اخير در زمينه كاشت برخي غلات پيشرفت خوبي داشته و خودكفايي را تجربه كرده است ليكن هزينه اين خودكفايي خيلي گران و حدود 5 برابر بودجه اي است كه صرف واردات مي شود . با اين وجود برنج از اقلام عمده واردات عربستان است كه همه ساله صدها تن از اين محصول از كشورهايي از جمله هند و پاكستان وارد عربستان مي شود . اكثر حبوبات مورد استفاده شهروندان سعودي از كشور يمن تأمين مي شود .

صادرات محصولات كشاورزي :

گندم يكي از محصولاتي است كه اخيراً در عربستان به مرحله صادرات رسيده است . در سال 1992 ميلادي اولين محموله از گندم توليد عربستان به خارج كشور صادر شد . در اين سال توليد گندم

22

عربستان به رقم بي سابقه 4 ميليون تن رسيد . ليكن در سالهاي بعد مجدداً كاهش يافت به طوري كه در سال 2000 ميلادي توليد اين محصول به 8/2 ميليون تن رسيد . عربستان در توليد برخي محصولات مانند گوجه فرنگي و خرما نيز به حد صادرات رسيده است .

نحوه تأمين ميوه مورد نياز :

با وجودي كه در عربستان برخي ميوه ها نظير : انگور و مركبات و صيفي جات و انار توليد مي شود ليكن اين ميزان براي مصرف داخلي و مهاجران و زايران كفايت نمي كند و دولت اين كشور مجبور مي شود كه به شركتهاي بازرگاني اجازه واردات بدهد . در حال حاضر سيب ، انگور ، پرتقال ، نارنگي و بسياري ديگر از ميوه هاي فصول مختلف به عربستان وارد مي شود و مورد استفاده قرار مي گيرد . پرتقال از مصر ، سيب از ايران و شيلي ، نارنگي از كشور پاكستان وارد مي شود و در يك كلام در هر جاي كره زمين كه بر اساس گردش فصول ميوه اي توليد شود عربستاني ها مشتري آن هستند .

پايان

23

جلسه چهارم : اوضاع اقتصادي عربستان - 1

ذخاير و منابع طبيعي :

1- نفت :

عربستان سعودي با بالغ بر 26 ميليارد بشكه نفت ، بيش از 41 ذخاير اين ماده حياتي را در خود جاي داده است . اين رقم معادل 33 درصد كل ذخاير كشورهاي ديگر عضو اوپك مي باشد .

نخستين امتياز اكتشاف نفت عربستان در سال 1933 ميلادي به شركت استاندارد اويل كاليفرنيا واگذار شد . در سال 1948 شركت نفتي آرامكو متشكل از شركتهاي تگزاكو ، استاندارد اويل نيوجرسي و موبيل تشكيل شد . ليكن در سال 1975 نفت عربستان ملي شد ولي آرامكو همچنان در عربستان به عنوان يك مشاور قوي ماندگار شد و حتي در امور ديگر اقتصادي عربستان و حتي برنامه هاي اجتماعي اين دولت دخالت مي كرد .

1/1- جايگاه عربستان در اوپك :

سازمان كشورهاي صادر كننده نفت اوپك در سال 1960

24

ميلادي با عضويت اوليه پنج كشور عراق ، كويت ، ايران ، عربستان سعودي وونزوئلا تشكيل شد . اين سازمان بيش از 30 درصد نياز دنيا به نفت را تأمين مي كند و عربستان در اوپك از قدرت و نفوذ بسياري برخوردار است و نقش عمده اي در موقعيت « اوپك » دارد . عربستان اولين صادر كننده نفت در جهان است و در حال حاضر به صورت رسمي روزانه حدود 5/9 ميليون بشكه نفت صادر مي كند ، علاوه بر آن قادر است روزانه استخراج خود را تا 12 ميليون بشكه افزايش دهد و نوسانات احتمالي بازار را پوشش دهد . در چند ساله اخير ايران و عربستان به عنوان دو قدرت بزرگ اوپك با اتحاد يكديگر توانسته اند قيمت جهاني نفت را به حد قابل قبولي برسانند .

2/1- ميزان صدور و درآمد :

عربستان سعودي بزرگترين توليد كننده و صادر كننده نفت در جهان است . در سال هاي اخير اين كشور حدود 100 ميليارد دلار در بخش نفت خود سرمايه گذاري كرده است . تأسيسات عظيم اكتشاف ، استخراج و پالايش در صحراهاي منطقه شرقي طي سالهاي اخير بنا شده و توان عربستان را افزايش داده است . همانطور كه گفته شد اكنون اين كشور حدود 5/9 ميليون بشكه نفت هر روز به كشورهايي چون ژاپن ، ايالات متحده امريكا و فرانسه صادر مي كند . بخش اعظم درآمد عربستان از محل فروش نفت تأمين مي شود . در سال 2005 ميلادي طبق آمار رسمي منتشر شده از سوي رسانه هاي گروهي و اوپك درآمد عربستان 163 ميليارد دلار بود . اين در

25

حالي است كه جمهوري اسلامي ايران با 68 ميليون نفر جمعيت درآمدش از محل فروش نفت حدود 54 ميليون دلار برآورد شد .

گاز و جايگاه جهاني :

عربستان علاوه بر نفت بالغ بر 2/5 تريليون مترمكعب گاز كه بيش از 4 درصد از ذخاير گاز شناخته جهان است را در اختيار دارد . اين كشور در زمينه گاز رتبه پنجم را پس از روسيه ، جمهوري اسلامي ايران و قطر به خود اختصاص داده است . با اين وجود سعودي ها هنوز براي بهره برداري از گاز كار قابل توجهي نكرده و بهره برداري گسترده را از آن در دستور كار قرار نداده اند . علاوه بر اينكه صادرات اين محصول هنوز در بخش اقتصاد عربستان جايگاهي ندارد مردم عربستان نيز تاكنون از استفاده از اين نعمت خدادادي بي بهره اند و دولت با وضعيت خوب اقتصادي هنوز براي رساندن سوخت گاز به داخل منازل شهروندان اقدامي صورت نداده است و مردم از كپسول هاي گاز استفاده مي كنند .

ساير ذخاير و منابع :

عربستان سعودي علاوه بر ذخاير فراوان نفت و گاز منابع ديگري را نيز در اختيار دارد كه طلا ، نقره ، مس ، سنگ آهن ، اورانيوم ، فسفات ، سنگ مرمر ، روي و . . . از آن جمله هستند . دولت سعودي به بركت برخورداري از درآمد سرشار نفتي براي استخراج

26

معادن سرمايه گذاري هاي هنگفتي كرده و پاي بسياري از شركتهاي خارجي را به اين بهانه به داخل كشور كشيده است . معادن عربستان اكثراً در كوههاي حجاز و منطقه عسير و ناحيه نجد واقع شده است . دو شهر صنعتي ينبوع در ساحل درياي سرخ و جبيل در ساحل خليج فارس به اين هدف احداث شده اند كه وضعيت منابع و معادن عربستان را ساماندهي كنند .

برنامه هاي توسعه و نحوه بودجه بندي :

در عربستان سعودي نيز برنامه هاي اقتصادي و توسعه كشور بر اساس برنامه هاي پنج ساله در نظر گرفته شده و همه برنامه هاي از اين دست در اين قالب دسته بندي و به مرحله اجرا در مي آيند و در حال حاضر برنامه هفتم توسعه پايان يافته است .

با اجراي همين برنامه هاست كه عربستان نيمه بياباني چند دهه پيش ، اكنون به صورت يك كشور مدرن در منطقه تبديل شده و سرمايه اين كشور به حدي رسيده است كه بخش هاي اقتصادي داخلي توان بهره برداري از آن را ندارد و به همين دليل ميلياردها دلار از سرمايه هاي دولتي و بخش خصوصي اين كشور در بانك هاي آمريكا و اروپاست . اين درآمدها به دولت اجازه داده است تا سطح خدمات رفاهي را توسعه بدهد . به رغم اين همه توسعه و تحول هنوز 90 درصد از بودجه حدود صد ميليارد دلاري سالانه اين كشور به نفت متكي است .