تعیین سال مالی

   احكام خمس

تعيين سال مالي‏ 

 س 994: كسي كه اطمينان دارد به اينكه چيزي از درآمد سالانه‏اش تا پايان سال باقي نمي‏ماند، بلكه تمامي درآمد و منفعت او در خلال سال خرج هزينه‏هاي زندگي او مي‏شود، آيا واجب است براي خود سال خمسي تعيين كند؟ كسي كه بر اثر اطمينان به اينكه چيزي از درآمدش زياد نمي‏آيد، سال خمسي تعيين نكرده، چه حكمي دارد؟

 ج: ابتداي سال خمسي با تعيين از جانب مكلّف مشخص نمي‏شود، بلكه يك امر واقعي است كه براي كسي كه شغل او كاسبي است با شروع كاسبي و براي كشاورز با رسيدن وقت برداشتِ محصول و براي كارگر و كارمند با دستيابي به اولين درآمد، آغاز مي‏شود. حساب سر سال خمسي و محاسبه درآمد سالانه واجب مستقلي نيست، بلكه راهي براي شناخت مقدار خمس است و وقتي محاسبه واجب مي‏شود كه بداند خمسي به او تعلق گرفته، ولي مقدار آن را نمي‏داند و اگر از منفعت كسب چيزي نزد او نماند و همه آن در مؤونه زندگي مصرف شود، خمس هيچكدام از آنها بر او واجب نيست.

 س 995: آيا ابتداي سال مالي همان ماه اول كار است يا اولين ماهي كه حقوق دريافت مي‏كند؟

 ج: شروع سال خمسي حقوق بگيران اعم از كارگران و كارمندان و غيره همان روز اولي است كه مزد يا حقوق خود را دريافت مي‏كنند و يا مي‏توانند دريافت نمايند.

 س 996: تعيين ابتداي سال براي پرداخت خمس چگونه است؟

 ج: شروع سال خمسي نياز به تعيين از سوي خود مكلف ندارد، بلكه خود بخود بر اساس چگونگي حصول درآمد سالانه متعيّن مي‏شود. بنابراين ابتداي سال خمسي امثال كارگران و كارمندان از اولين روز امكان دريافت اولين درآمد از درآمدهاي كار و كارمندي است، و سال خمسي تجّار و مغازه داران از تاريخ شروع به خريد و فروش و سال خمسي امثال كشاورزان از تاريخ برداشت اولين محصول كشاورزي سال شروع مي‏شود.

 س 997: آيا تعيين سال خمسي بر جوانان مجردي كه با پدر و مادر خود زندگي مي‏كنند، واجب است؟ ابتداي سال خمسي آنان از چه زماني است و چگونه بايد آن را حساب كنند؟

 ج: اگر جوان مجرد درآمد شخصي هر چند به مقدار كم داشته باشد، واجب است كه سال خمسي تعيين نموده و درآمد سالانه خود را محاسبه كند تا در صورتي كه چيزي از درآمد تا پايان سال باقي ماند، خمس آن را بپردازد و ابتداي سال خمسي او هنگام حصول اولين درآمد است.

 س 998: آيا زن و شوهري كه حقوق خود را به طور مشترك در امور منزل مصرف مي‏كنند، مي‏توانند سال خمسي مشترك داشته باشند؟

 ج: هر يك از آنان سال خمسي مستقلي به حساب درآمد خودش دارد، و واجب است، هر كدام خمس باقيمانده حقوق و درآمد سالانه خود را در پايان سال خمسي بپردازد.

 س 999: من زني خانه‏دار و مقلد حضرت امام «قدس سره» هستم و همسرم سال خمسي دارد كه در آن هنگام خمس اموال خود را مي‏پردازد و من نيز گاهي درآمدي دارم، آيا مي‏توانم براي خودسال خمسي جهت پرداخت خمس قرار دهم و ابتداي آن را زمان دستيابي به اولين سودي كه خمس آن را نداده‏ام، قرار دهم و در پايان سال خمس باقيمانده را بعد از كم كردن مؤونه بپردازم؟ آيا به آنچه در طول سال خرج زيارت، هديه و مانند آن كرده‏ام، خمس تعلق مي‏گيرد؟

 ج: بر شما واجب است كه زمان دستيابي به اولين درآمد سال را ابتداي سال خمسي خود قرار دهيد، و هر چه را در طول سال از منفعت كسب خرج مصارف شخصي خود از قبيل آنچه ذكر كرده‏ايد، مي‏كنيد خمس ندارد و هر چه از منفعت كسب سال، از مؤونه و مخارج سالانه‏تان تا سر سال زياد بيايد، واجب است كه خمس آن را بپردازيد.

 س 1000: آيا سال خمسي بايد شمسي باشد يا قمري؟

 ج: مكلّف در اين مورد مخيّر است.

 س 1001: شخصي مي‏گويد كه سر سال خمسي‏اش ماه يازدهم سال بوده است، ولي بر اثر فراموش كردن آن، قبل از پرداخت خمس در ماه دوازدهم براي خانه‏اش فرش و ساعت و موكت خريده است و در حال حاضر تصميم گرفته كه سال خمسي اش را به ماه رمضان تغيير دهد، اشاره به اين نكته لازم است كه اين شخص مبلغ هشتاد و سه هزار تومان سهمين مربوط به سال گذشته و امسال بدهكار است كه آن را به صورت قسطي مي‏پردازد، نظر شريف حضرتعالي راجع به سهم امام و سادات كالاهاي مذكور چيست؟

 ج: تقديم و تأخير سال خمسي جايز نيست مگر با اجازه ولي امر خمس و بعد از حساب مدت گذشته و مشروط است به اينكه موجب وارد شدن ضرر به صاحبان خمس نشود، و در مورد اجناسي كه پول پرداختي بابت خريد آن از درآمد سال قبل بوده است، بايد خمس آن پول‏ها پرداخت شود.

 س 1002: آيا انسان مي‏تواند خودش خمس مالش را حساب نموده و سپس آنچه را بر او واجب است به وكلاي جنابعالي بپردازد؟

 ج: اشكال ندارد.