مسائل متفرقه امر به معروف و نهی از منکر
امر به معروف و نهی از منکر مسائل متفرقه امر به معروف و نهی از منکر س 1077:
امر به معروف و نهي از منكر
مسائل متفرقه
امر به معروف و نهي از منكر
س 1077: خواهرم مدتي است با مردي ازدواج كرده كه نماز نميخواند و چون هميشه در جمع ما حضور دارد، مجبور به صحبت و معاشرت با وي هستم و گاهي بنا به درخواست خودش او را در بعضي از كارها كمك ميكنم، سؤال من اين است كه آيا شرعا براي من سخن گفتن با وي و معاشرت و ياري كردن او جايز است؟ و نسبت به او چه تكليفي دارم؟
ج: بر شما به جز مداومت بر امر او به معروف و نهي وي از منكر، در صورت تحقق شرائط آن، چيزي واجب نيست، و معاشرت و ياري كردن او اگر سبب تشويق بيشتر او بر ترك نماز نباشد، اشكال ندارد.
س 1078: اگر رفت و آمد و معاشرت علماي اعلام با ظالمين و سلاطين جور باعث كاهش ظلمشان شود، آيا جايز است يا خير؟
ج: اگر براي عالم در اين موارد ثابت شود كه ارتباط او با ظالم منجر به منع ظلم او ميشود و در نهي وي از منكر مؤثر است و يا مسأله مهمي مستلزم اهتمام و پيگيري آن نزد ظالم باشد، اشكال ندارد.
س 1079: چند سالي است كه ازدواج كردهام و به مسائل شرعي و امور ديني اهميت فراواني ميدهم و مقلد امام راحل «قدس سره» هستم، ولي متأسفانه همسرم به مسائل ديني اهميت چنداني نميدهد، گاهي بعد از مشاجره لفظي، يك بار نماز ميخواند، ولي باز دوباره ترك ميكند و اين رفتار او مرا بسيار رنج ميدهد، وظيفه من در برابر او چيست؟
ج: وظيفه شما فراهم نمودن زمينه اصلاح او به هر وسيله ممكن است، و بايد از هرگونه خشونت كه حاكي از بداخلاقي و ناسازگاري شما باشد، خودداري كنيد، و اطمينان داشته باشيد كه شركت در مجالس ديني و رفت و آمد با خانوادههاي متديّن تأثير بسيار زيادي در اصلاح او دارد.
س 1080: اگر مرد مسلماني با استناد به قرائني اطلاع پيدا كند كه همسرش با اينكه چندين فرزند دارد، به طور پنهاني مرتكب اعمال خلاف عفت ميشود، ولي دليل شرعي براي اثبات آن مثل شاهدي كه حاضر به شهادت دادن باشد، در اختيار ندارد. با توجه به اينكه فرزندان او تحت تربيت چنين زني هستند، رفتار وي با او چگونه بايد باشد؟ در صورت شناسائي فرد يا افرادي كه مرتكب اين عمل شنيع و مخالف احكام الهي شدهاند، با توجه به اينكه ادلّه قابل ارائه به دادگاه شرعي بر عليهشان وجود ندارد، چگونه بايد با آنان برخورد كرد؟
ج: واجب است از سوء ظن و استناد به قرائن و شواهد ظني اجتناب شود، و در صورت احراز ارتكاب فعلي كه شرعا حرام است، جلوگيري از آن از طريق تذكر و نصيحت و نهي از منكر واجب است، و اگر نهي از منكر مؤثر نباشد، در صورت وجود دلائل اثبات كننده، ميتوان به مراجع قضائي مراجعه كرد.
س 1081: آيا دختر ميتواند پسر جواني را راهنمائي كرده و با رعايت موازين اسلامي به او در درس و غير آن كمك كند؟
ج: در فرض سؤال اشكال ندارد، ولي بايد از فريب و وسوسههاي شيطاني جدا پرهيز شود، و احكام شرع در اين رابطه مانند خلوت نكردن با اجنبي مراعات گردد.
س 1082: اگر كاركنان ادارات و مؤسسات در محل كار خود ارتكاب تخلفات اداري و شرعي را توسط مسئولين مافوق مشاهده كنند، چه وظيفهاي دارند؟ اگر كارمندي خوف داشته باشد كه در صورت مبادرت به نهي از منكر ضرري از طرف مسئولين بالاتر متوجه او شود، آيا تكليف از او ساقط ميشود؟
ج: اگر شرائط امر به معروف و نهي از منكر وجود داشته باشد، بايد امر به معروف و نهي از منكر كنند، در غير اين صورت تكليفي در آن مورد ندارند. همچنين با وجود خوف از ضرر هم تكليف از آنان ساقط ميشود، اين حكم در مواردي است كه حكومت اسلامي حاكم نباشد. ولي با وجود حكومت اسلامي كه اهتمام به اجراي اين فريضه الهي دارد، بر كسي كه قادر بر امر به معروف و نهي از منكر نيست، واجب است كه نهادهاي مربوطه را كه از طرف حكومت براي اين كار اختصاص يافتهاند، مطلع نمايد و تا كَنده شدن ريشههاي فاسد كه فساد آور هم هستند، موضوع را پيگيري كند.
س 1083: اگر در يكي از ادارههاي دولتي اختلاس از بيت المال صورت بگيرد و اين اختلاس استمرار داشته باشد و شخصي اين توانائي را در خود ببيند كه اگر مسئوليت آن اداره را بر عهده بگيرد، ميتواند اين وضع را اصلاح كند، و اين كار هم فقط از طريق دادن رشوه به يكي از كساني كه مسئول آن هستند، امكانپذير است، آيا دادن رشوه براي جلوگيري از اختلاس در بيتالمال، كه در حقيقت دفع افسد به فاسد است، جايز است يا خير؟
ج: وظيفه اشخاصي كه از تخلفات قانوني مطلع ميشوند، نهي از منكر با رعايت شرائط و ضوابط شرعي آن است، و توسل به رشوه و راههاي غيرقانوني براي هر عملي هر چند به منظور جلوگيري از فساد، جايز نيست. البته، با فرض وقوع چنين عملِ خلافِ شرع و قانون در كشوري كه نظام اسلامي بر آن حاكم است، وظيفه مردم به مجرد عجز شخصي از امر به معروف و نهي از منكر ساقط نميشود، بلكه واجب است كه به نهادهاي مربوط اطلاع داده و موضوع را پيگيري نمايند.
س 1084: آيا منكرات امور نسبي هستند تا با مقايسه محيط دانشگاه مثلا با محيطهاي بدتر از آن، نهي از منكر نسبت به بعضي از منكرات ترك شود و جلوي آن به دليل اينكه نسبت به ساير منكرات حرام و منكر محسوب نميشود، گرفته نشود؟
ج: منكرات از اين جهت كه منكر هستند، فرقي بين آنها نيست، ولي در عين حال ممكن است كه بعضي از آنها در مقايسه با منكرات ديگر داراي حرمت شديدتري باشد. به هرحال نهي از منكر براي كسي كه شرائط آن را احراز كرده، يك وظيفه شرعي است و ترك آن جايز نيست، و در اين حكم بين منكرات و محيطهاي دانشگاهي و غير دانشگاهي تفاوتي وجود ندارد.
س 1085: مشروبات الكلي كه در حوزههاي مأموريتي متخصصينِ بيگانه كه گاهي در بعضي از مؤسسات كشور اسلامي كار ميكنند، يافت ميشود و آن را در منازل يا محل اختصاصي سكونت خود تناول ميكنند، و همچنين آماده كردن گوشت خوك و خوردن آن توسط آنان چه حكمي دارد؟ و ارتكاب اعمال منافي عفت و ارزشهاي حاكم بر مردم، توسط آنان داراي چه حكمي است؟ مسئولين كارخانهها و اشخاصي كه با آنان در ارتباط هستند، چه تكليفي دارند؟ بعد از اعلام به مسئولين كارخانهها و نهادهاي مربوطه در آن استان، اگر هيچگونه اقدامي انجام ندهند، تكليف چيست؟
ج: بر مسئولين مربوطه واجب است كه به آنان دستور دهند كه از تظاهر به اموري مثل شرابخواري، خوردن گوشتهاي حرام خودداري كنند و آنان را از خوردن علني آنها منع نمايند. ولي اموري كه با عفت عمومي منافات دارد، به هيچ وجه نبايد به آنان اجازه انجام آن داده شود. به هر حال، از طرف مسئولين مربوطه بايد تدابير مناسبي در اين باره اتخاذ شود.
س 1086: بعضي از برادران براي امر به معروف و نهي از منكر و نصيحت و ارشاد به مكانهائي ميروند كه ممكن است زنان بي حجاب در آنجا حضور داشته باشند، آيا از آنجا كه براي امر به معروف به آنجا رفتهاند، نگاه كردن به زنهاي بي حجاب براي آنان جايز است؟
ج: نگاهِ اول اگر بدون قصد باشد، اشكال ندارد، ولي نگاه عمدي به غير از صورت و دستها تا مچ جايز نيست، هر چند به قصد امر به معروف باشد.
س 1087: وظيفه جوانان مؤمن در دانشگاههاي مختلط در برابر مفاسدي كه در بعضي از آن مكانها مشاهده ميكنند، چيست؟
ج: بر آنان واجب است كه ضمن دوري جستن از ابتلا به مفاسد، در صورت تمكّن و تحقق شرائط امر به معروف و نهي از منكر مبادرت به انجام اين فريضه كنند.