تعلیم و تعلّم و آداب آن

 

 س 1319: آيا انسان با ترك فراگيري مسائل مورد ابتلاي خود گناهكار محسوب مي‏شود؟

 ج: در صورتي كه ياد نگرفتن آن مسائل منجر به ترك واجب يا ارتكاب حرام شود، گناهكار است.

 س 1320: بعد از آن كه طلبه علوم ديني مرحله سطح را تمام كرد و خود را قادر به تكميل تحصيلات تا رسيدن به مرحله اجتهاد ديد، آيا تكميل تحصيل بر او واجب عيني است يا خير؟

 ج: شكّي نيست كه تحصيل علوم ديني و استمرار آن تا رسيدن به درجه اجتهاد، في‏نفسه فضيلت بزرگي محسوب مي‏شود ولي مجرّد قدرت بر نيل به درجه اجتهاد، موجب وجوبِ عيني آن نمي‏شود.

 س 1321: راههاي تحصيل يقين به اصول دين كدام است؟

 ج: يقين غالبا با براهين و ادلّه عقلي بدست مي‏آيد، نهايت امر اينكه به حسب تفاوت مراتب درك مكلّفين، برهانها و دلايل هم متفاوت مي‏شوند و بهر حال اگر براي شخصي يقين از راه ديگر حاصل شود همان كافي است.

 س 1322: سستي و تنبلي در تحصيل علم و تلف كردن وقت چه حكمي دارد؟ آيا حرام است؟

 ج: تضييع وقت به بطالت و بيكاري داراي اشكال است و دانشجو تا وقتي كه از مزاياي مخصوص دانشجويي استفاده مي‏كند بايد از برنامه‏هاي درسي مخصوص دانشجويان متابعت كند و الاّ استفاده از آن مزايا از قبيل شهريه و كمك هزينه و غيره براي او جايز نيست.

 س 1323: در خلال بعضي از دروس دانشكده اقتصاد، استاد به بحث در مورد بعضي از مسائل مربوط به قرض ربوي و مقايسه راههاي تحصيل ربا در تجارت و صنعت و غير آن مي‏پردازد، تدريس اين درس و اجرت گرفتن در برابر آن چه حكمي دارد؟

 ج: مجرّد تدريس و بررسيِ مسائل قرض ربوي، حرام نيست.

 س 1324: روش صحيحي كه متخصّصين متعهّد براي آموزش ديگران در جمهوري اسلامي بايد اتّخاذ كنند كدام است؟ چه كساني شايسته دستيابي به معلومات و علوم فنّي و تكنيكي حساس در ادارات هستند؟

 ج: فراگيري هر علمي براي هر شخصي، اگر براي يك غرض عقلائي مشروعي باشد و خوف فساد و افساد در آن نباشد، بدون مانع است. مگر علوم و معلوماتي كه دولت اسلامي ضوابط و مقرّرات خاصي راجع به تعليم و تعلّم آنها وضع كرده است.

 س 1325: آيا تدريس و تحصيل فلسفه درحوزه‏هاي علميه دينيّه جايز است؟

 ج: يادگيري و تحصيل فلسفه براي كسي كه اطمينان دارد كه باعث تزلزل در اعتقادات ديني‏اش نمي‏شود اشكال ندارد و بلكه در بعضي از موارد واجب است.

 س 1326: خريد و فروش كتابهاي گمراه كننده مانند كتاب آيات شيطاني چه حكمي دارد؟

 ج: خريد و فروش و نگهداري كتابهاي گمراه كننده جايز نيست مگر براي پاسخگويي و ردّ مطالب آن براي كسي كه قدرت علمي اين كار را داشته باشد.

 س 1327: آموزش و حكايت قصه‏هاي خيالي راجع به زندگي حيوانات و مردم، در صورتي كه داراي فايده‏اي باشد، چه حكمي دارد؟

 ج: اگر از قرائن معلوم باشد كه داستان، تخيّلي است، اشكال ندارد.

 س 1328: ورود به دانشگاه يا دانشكده‏اي  كه باعث اختلاط با زناني كه بدون پوشش براي تحصيل در آنجا حضور دارند مي‏شود، چه حكمي دارد؟

 ج: وارد شدن به مراكز آموزشي براي تعليم و تعلّم اشكال ندارد، ولي بر زنان و دختران حفظ حجاب واجب است و بر مردان هم واجب است از نگاه حرام خودداري نموده و همچنين از اختلاط كه موجب خوف فتنه و فساد است، اجتناب نمايند.

 س 1329: آيا براي زن، ياد گرفتن رانندگي به كمك مرد اجنبي در مكان مخصوص تعليم رانندگي، با علم به اينكه آن زن حجاب و عفاف شرعي خود را حفظ مي‏كند، جايز است؟

 ج: آموختن رانندگي با كمك و راهنمايي مرد اجنبي در صورتي كه با مواظبت بر حجاب و عفاف واطمينان به عدم وقوع در مفاسد همراه باشد، اشكال ندارد، ولي درعين حال شايسته است كه يكي از محارم وي همراه او باشد، بلكه اولي اين است كه آموزش رانندگي به كمك مربّي زن يا يكي از محارم صورت بگيرد.

 س 1330: جواناني كه در مدارس و دانشگاهها مشغول تحصيل هستند با دختران هم برخورد و ملاقات دارند و به حكم همكلاسي و همدرس بودن با آنان راجع به مسائل درس و غير آن گفتگو مي‏كنند كه گاهي بعضي از صحبتها با خنده و شوخي همراه است كه البته به قصد ريبة و لذت نيست آيا اين كار جايز است؟

 ج: اگر همراه با مراعات حجاب و بدون قصد ريبه و همراه با اطمينان به عدم وقوع در مفاسد باشد، اشكال ندارد، والاّ جايز نيست.

 س 1331: امروزه كداميك از تخصص‏هاي علمي براي اسلام و مسلمين مفيدتر است؟

 ج: شايسته است كه علما و اساتيد و دانشجويان دانشگاهها به همه‏ي تخصصهاي علمي مفيدي كه مورد نياز مسلمانان است اهتمام بورزند تا از اجانب بخصوص دشمنان اسلام و مسلمين بي نياز شوند و تشخيص مفيدترين آنها با مسئولين ذي‏ربط با درنظر گرفتن شرايط موجود مي‏باشد.

 س 1332: آگاه شدن از كتابهاي گمراه كننده و كتابهاي اديان ديگر براي شناخت دين و عقايد آنها به قصدافزايش معرفت و اطلاعات چه حكمي دارد؟

 ج: حكم به جواز خواندن اين كتب فقط به خاطر شناخت و افزايش اطلاعات، مشكل است، البته خواندن آنها براي كسي كه قدرت شناخت و تشخيص مطالب باطل را دارد به قصد ابطال و ردّ آنها جايز است به شرطي كه به خود مطمئن باشد كه از حق منحرف نمي‏شود.

 س 1333: فرستادن فرزندان به مدرسه‏هايي كه بعضي از عقائد فاسد در آنها تدريس مي‏شود با فرض تأثير نپذيرفتن آنان از آن افكار، چه حكمي دارد؟

 ج: اگر خوفي نسبت به عقايد ديني آنان وجود نداشته باشد و ترويج باطل هم نباشد و آنان بتوانند از يادگيري مطالب باطل و فاسد و گمراه‏كننده دوري كنند، اشكال ندارد.

 س 1334: دانشجويي به مدّت چهار سال است كه در دانشكده پزشكي درس مي‏خواند و علاقه شديدي به فراگيري علوم ديني دارد، آيا ادامه تحصيل در رشته پزشكي براي او واجب است يااينكه مي‏تواند آن را رها كرده و به تحصيل علوم ديني بپردازد؟

 ج: دانشجو در انتخاب رشته تحصيليِ خود آزاد است ولي در اينجا نكته‏اي وجود دارد كه شايسته است به آن توجه شود و آن اينكه اگر فراگيري علوم ديني بخاطر توانايي خدمت به جامعه اسلامي اهميّت دارد، تحصيل در رشته پزشكي هم به قصد آمادگي براي ارائه خدمات پزشكي به امّت اسلامي و درمان بيماري و نجات جان آنان  از اهميّت زيادي برخوردار است.

 س 1335: معلّمي دانش آموزي را در كلاس در برابر دانش‏آموزان ديگر به شدّت تنبيه كرده است آيا آن دانش‏آموز حق مقابله به مثل را دارد يا خير؟

 ج: دانش‏آموز حق مقابله و پاسخگويي بگونه‏اي كه شايسته مقام استاد و معلّم نباشد ندارد و براو واجب است كه حرمت معلم را حفظ نموده و نظم كلاس را رعايت كند و مي‏تواند از راههاي قانوني اقدام نمايد، همانگونه كه بر معلّم هم واجب است احترام دانش‏آموز را در برابر همكلاسيهايش حفظ كرده و آداب تعليم اسلامي را رعايت نمايد.