|
فصل چهارم : ميقات
ميقات (محلّ بستن احرام)، پنج محلّ است:
1ـ مسجد شجره، ميقات راه مدينه.
2ـ وادي عقيق (مسلخ، غمره، ذات عرق)، ميقات راه عراق و نجد.
3ـ قرن المنازل، ميقات راه طائف.
4ـ يلملم، ميقات راه يمن.
5ـ جحفه، ميقات راه شام.
1ـ مسجد شجره
* احرام از داخل مسجد: (آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، اراكي(رحمه الله)، فاضل، نوري، سيستاني، خامنه اي و بهجت).
* از بيرون مسجد كفايت مي كند: (آيات عظام: خوئي(رحمه الله)، گلپايگاني(رحمه الله)، صافي، وحيد، تبريزي، مكارم، زنجاني و صانعي).
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، اراكي(رحمه الله)، فاضل، سيستاني و نوري: احتياط واجب آن است كه در داخل مسجد شجره محرم شوند نه خارج آن(م 202).
* آية الله بهجت: جايز نيست در بيرون مسجد به طوري كه محاذي و برابر آن از طرف راست يا چپ باشد، احرام بسته شود، و اختياراً
بايد در صورت امكان از درون مسجد احرام بسته شود(همان) و احتياطاً احرام از مسجد قديمي شجره باشد، و با فحص از اهل اطلاع، توسعه از يمين و يسار و خلف است و قسمت محراب از مسجد قديمي محسوب مي شود. ودر صورت عدم امكان دخول به قسمت قديمي، از محاذي آن محرم شوند(همان).
* آية الله خويي(رحمه الله) و آية الله صانعي: احرام از منطقه ذوالحليفه مانعي ندارد(همان).
* آية الله خامنه اي: احرام خارج از مسجد شجره براي كساني كه از طريق مدينه به سوي مكه حركت مي كنند كفايت نمي كند و واجب است داخل مسجد محرم شود(همان).
* آيات عظام گلپايگاني(رحمه الله)، صافي و مكارم: بلكه همين اندازه كه محازي مسجد از طرف راست يا چپ باشد كفايت مي كند، هر چند از داخل مسجد مستحب است. آية الله گلپايگاني و آية الله صافي: احرام از پشت ديوار مسجد نيز صحيح است.
* آية الله وحيد: احوط و افضل آن است كه در داخل مسجد محرم شود(ص 69).
* آية الله تبريزي: در بيرون مسجد به طوري كه محاذي و برابر آن از طرف راست يا چپ باشد، احرام بسته شود واحوط اين است كه در صورت امكان از درون مسجد احرام بسته شود و احتياط واجب آن است كه از پشت مسجد قديم احرام نبندند(همان).
* آية الله زنجاني: 1ـ احتياط واجب آن است كه نماز و نيت احرام در مسجدي كه در منطقه ذوالحليفه واقع است و به آن مسجد شجره مي گويند، انجام گيرد.
2ـ محرم مي بايست تلبيه را در منطقه ذوالحليفه بگويد و لازم نيست در خصوص مسجد باشد هر چند مطابق احتياط استحبابي است(ص 42 م 122).
تذكر: به مسأله 220 نيز مراجعه شود.
افراد معذور (حائض، جنب و...)
* امام خميني(رحمه الله): جنب و حائض مي توانند در حال عبور از مسجد محرم شوند و نبايد در مسجد توقف كنند(م 203)... اگر حائض نتواند تا وقت پاك شدن صبر كند احتياط آن است كه نزديك مسجد محرم شود و در جحفه يا محاذي آن احرام را تجديد كند(م 205).
* آية الله فاضل: اگر حائض (و نيز نفساء) نتوانند تا وقت پاك شدن صبر كنند، بايد نزديك مسجد محرم شوند و نياز به تجديد احرام از جحفه ندارند(همان).
* آية الله سيستاني و آية الله مكارم: هر كس مي تواند در كنار مسجد شجره محرم شود و تجديد احرام لازم نيست(م 205)
* آية الله زنجاني: حائض مي تواند در خارج مسجد نيّت نموده و تلبيه بگويد(ص 42، م 124).
* آية الله خامنه اي: زناني كه عذر دارند به خاطر ازدحام و امثال آن نتوانند در حال عبور از داخل مسجد محرم شوند، واجب است كه از جحفه يا محاذي آن محرم شوند، كما اين كه مي توانند با نذر شرعي از منزل خود در مدينه احرام ببندند(همان، م 205).
* آية الله مكارم: مي توانند در خارج مسجد يا در حال عبور از مسجد محرم شوند(همان)
* آية الله بهجت: اگر نتواند وارد مسجد شود، در خارج مسجد محاذي آن محرم مي شود و در جحفه يا محاذي آن تجديد احرام مي كند، بنابر احتياط(همان).
* آية الله سيستاني: براي حائض و نفساء احرام بستن از بيرون مسجد شجره كافي است(همان).
* آية الله اراكي(رحمه الله) و نوري: اگر به واسطه زيادي جمعيت از عبور از مسجد هم عاجز باشد احتياط آن است كه از نزديك مسجد محرم شود(همان).
* آية الله صانعي: احرام در حال عبور كفايت نمي كند و بايد از بيرون مسجد كه ميقات است محرم شود(م 203).
توجه: آيات عظام: گلپايگاني(رحمه الله)، خويي(رحمه الله)، صافي و وحيد: احرام از بيرون مسجد را مجزي مي دانند.
* آية الله تبريزي: شخص جنب و حائض در خارج مسجد محرم مي شود و تجديد تلبيه در جحفه لزومي ندارد. و نيز اگر در حال عبور از مسجد محرم شوند، مانعي ندارد(همان م 203).
زن حائض
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)،اراكي(رحمه الله)، نوري، فاضل و بهجت: اگر زن در ميقات حائض باشد و يقين كند كه نمي تواند عمره تمتع را در وقت خود انجام دهد بايد نيّت حج افراد كند و براي حج افراد محرم شود. ولي اگر بعد از آن كشف خلاف شد در صورتي كه براي حجة الاسلام محرم شده احرام او باطل است و بايد براي عمره تمتع مجدداً محرم شود(م 221).
* آية الله خوئي(رحمه الله): اگر به نيت مافي الذّمّه محرم شود اشكالي نيست. ولي اگر به نيت حج افراد محرم شود و بعد پاك شود احرامش باطل است(همان).
* آية الله مكارم: بهتر است در موقع احرام قصد كند احرامي كه بر او واجب است انجام مي دهد تا مشكلي براي او پيش نيايد(همان).
* آية الله تبريزي: مي تواند به قصد ما في الذّمه احرام ببندد، اگر پاك شد عمره تمتع به جا مي آورد و اگر پاك نشد حج افراد انجام مي دهد و اگر به قصد حج افراد احرام بست و پاك شد با همان احرام اعمال عمره تمتع را انجام مي دهد، اگر چه احتياط مستحب در اين صورت تجديد احرام براي عمره تمتع است(همان).
* آية الله صانعي: (و در صورت كشف خلاف) احرام صحيح است و نيازي به احرام مجدد ندارد(همان).
* آية الله گلپايگاني(رحمه الله) و آية الله صافي:...احتياط آن است كه در وقت احرام قصد كند محرم مي شوم به احرامي كه بر من واجب است از عمره تمتع يا حج افراد. اگر پاك شد اعمال عمره تمتع را انجام مي دهد... و اگر پاك نشد، به همان احرام اعمال حج افراد را به جا مي آورد و بعد عمره مفرده به جا آورد و حج افراد صحيح است(همان). نيت حج افراد كرد و پاك شد عدول به عمره تمتع كند و اعمال حج را هم انجام دهد، اما كسي كه حج افراد هم از او صحيح است، مختار است كه عدول نمايد به تمتع يا حج افراد را تمام كند(همان).
* آية الله سيستاني: (در صورت كشف خلاف)، عدول به عمره تمتع كند و اعمال آن را انجام دهد و بايد رعايت كند كه پس از انجام سعي، تلبيه نگويد(همان).
* ساير آيات عظام متعرض كشف خلاف نشدند، و در نيت افراد با حضرت امام موافق هستند(همان).
محرم شدن با نذر
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، اراكي(رحمه الله)، خامنه اي: چون احرام قبل از ميقات با نذر صحيح است، زنهاي حائض كه عذر شرعي از دخول مسجد دارند، مي توانند در مدينه با نذر براي عمره محرم شوند و در اين صورت لازم نيست به مسجد شجره بروند، ولي نذر زن بايد با اذن شوهر باشد(م. 232).
* آيات عظام: خوئي(رحمه الله)، سيستاني، بهجت و مكارم: اگر نذر زن مزاحم حق شوهر نباشد اجازه لازم نيست(همان).
* آية الله خامنه اي: اگر شوهرش حضور دارد بايد بنابر احتياط نذر زن با اجازه او باشد(همان).
* آية الله تبريزي: اگر چنانچه احرام قبل از ميقات منافي با حق شوهر نباشد، اشكال ندارد و الاّ بايد به اذن شوهر باشد(همان).
* آية الله صانعي: در امثال اين موارد اذن شوهر معتبر نيست (همان).
تذكر: مقلدين كساني كه احرام در بيرون مسجد شجره را براي حائض جايز مي دانند، نيازي به نذر ندارند.
مسجد جحفه و تنعيم
* امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام: ميقات در جحفه خصوص مسجد نيست و از هر جاي جحفه مي توانند محرم شوند و همچنين مسجد تنعيم خصوصيّت ندارد و احرام از ادني الحلّ صحيح
است، هر چند در مسجد نباشد. بنابر اين در صورت توسعه
مسجد با صدق جحفه در اوّل و ادني الحلّ در دوّم، احرام اشكال ندارد(م 236).
* همچنين آية الله وحيد: (ص 70 و 71، م 160) و آية الله زنجاني:
(ص 41، م 119)
فصل پنجم : احرام بستن
غسل احرام
* مستحب است: (امام خميني(رحمه الله)و ساير آيات عظام)
* واجب است: (آية الله زنجاني) و همچنين دو ركعت نماز احرام.
امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام: مستحب است پيش از احرام در ميقات، غسل احرام بنمايد، و اين غسل از زن حائض و نفساء نيز صحيح است(م 302).
* آية الله زنجاني: 1ـ بر كسي كه مي خواهد محرم شود، واجب است قربة الي الله براي احرام. غسل نمايد و احرام بدون غسل، صحيح نيست.
2ـ غسل احرام بر مرد و زن و حتي حائض و نفساء، واجب مي باشد.
3ـ بنابر احتياط واجب، محرم بايد در ميقات غسل كند(ص 45،
م 131 و 132 و 133).
واجبات احرام
* امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام: واجبات احرام سه چيز است: 1ـ نيّت. 2ـ پوشيدن لباس احرام. 3ـ تلبيه(م 251).
* آية الله زنجاني: واجبات پنج چيز است: 1ـ غسل احرام. 2ـ لباس احرام (بنابر مشهور). 3ـ نماز احرام. 4ـ نيّت. 5ـ تلبيه(ص 45). و واجب است احرام بعد از نماز باشد و فرقي نيست كه نماز واجب باشد يا مستحب(ص 50، م 156).
نيّت احرام
در نيت احرام قصد ترك محرمات:
* لازم نيست: (آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، خويي(رحمه الله)، خامنه اي، سيستاني، فاضل، نوري، تبريزي و وحيد)
* لازم است: (آيات عظام: اراكي(رحمه الله)، گلپايگاني(رحمه الله)، مكارم، صافي و بهجت).
* مستحب است: (آية الله زنجاني).
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، خوئي(رحمه الله)، سيستاني، تبريزي، صانعي، فاضل و نوري: نيّت يعني انسان در حالي كه مي خواهد محرم شود به احرام عمره تمتع، نيّت كند عمره تمتع را، و لازم نيست قصد كند ترك محرماتي را كه بر محرم پس از احرام، حرام مي شود، بلكه كسي كه به قصد عمره تمتع يا حج تمتع لبيك هاي واجب را گفت، محرم مي شود، چه قصد بكند احرام را يا نكند و چه قصد بكند ترك محرمات را يا نكند(م 251).
* همچنين آية الله وحيد: (ص 79، م 175).
* آية الله خامنه اي: لكن بايد قصد انجام چيزي كه احرام را باطل مي كند، نداشته باشد(م 251).
* آيات عظام: اراكي(رحمه الله)، گلپايگاني(رحمه الله)، بهجت و صافي: و لازم است قصد كند ترك كارهايي را كه بر محرم حرام است(همان).
* آية الله مكارم: نيّت احرام اين است كه: قصد مي كند تروك احرام را بر خود حرام كند و قصد اجمالي كافي است(همان).
* آية الله زنجاني: احتياط مستحب آن است كه چنين قصد كند كه: مي خواهم با لبيك گفتن، محرمات احرام را بر خود حرام گردانم و نيز قصد داشته باشد عملاً از آنها اجتناب نمايد(ص 52، م 159).
لباس احرام
پوشيدن دو جامه احرام:
* فقط براي مردان: (امام خميني(رحمه الله) و ساير آيات عظام).
* احتياط مستحب براي زنان(آية الله صافي، آية الله فاضل).
* احتياط واجب براي زنان (آية الله گلپايگاني(رحمه الله)).
* امام خميني و ساير آيات عظام: لازم است پوشيدن دو جامه احرام براي مردان، يكي لنگ و ديگري رداء كه بايد آن را به دوش بيندازد (م 269) و هنگام پوشيدن جامه احرام احتياط واجب آن است كه نيت كند، و احتياط مستحب آن است كه در كندن جامه دوخته هم نيّت كند(م 273).
* آية الله بهجت: در پوشيدن جامه احرام قصد قربت لازم است
(م 273).
* آية الله سيستاني: بعيد نيست اعتبار قصد قربت در پوشيدن لباس احرام(م 273).
* آية الله گلپايگاني(رحمه الله): ...احتياط واجب آن است كه زنها نيز دو جامه را بپوشند. اگر چه كندن لباس دوخته بر آنها واجب نيست و جايز است بعد از احرام دو جامه احرام را بيرون بياورند(م 269).
* آية الله مكارم و صافي: احتياط مستحب آن است كه زن ها نيز اين دو جامه احرام را در وقت محرم شدن بپوشند.
* آية الله صافي: و در طواف و سعي نيز همراه داشته باشند(م 269).
پوشيدن لباس احرام قبل از نيّت
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، اراكي(رحمه الله)، خوئي(رحمه الله)، تبريزي، نوري، مكارم و صانعي: احتياط واجب آن است كه اين دو جامه (احرام) را قبل از نيّت احرام و لبيك گفتن بپوشد و اگر بعد از لبيك بپوشد احتياط آن است كه لبيك را دوباره بگويد(م 269).
* آية الله خامنه اي و آية الله فاضل: (اگر بعد از لبيك پوشيد) اعاده لبيك احتياط مستحب است(همان).
* آية الله گلپايگاني(رحمه الله) و آية الله صافي: پوشيدن دو جامه احرام مي بايست قبل از نيت و تلبيه باشد(همان).
* آية الله سيستاني: (اگر بعد از لبيك پوشيد) احتياط مستحب اعاده نيت و تلبيه است(همان).
* آية الله بهجت: محل پوشيدن (دو جامه) از باب مقدمه قبل از نيّت و تلبيه است و احتياط در صورت تأخير پوشيدن، در اعاده نيت و تلبيه است(همان).
وجوب تلبيه
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، خوئي(رحمه الله)، خامنه اي، تبريزي، صانعي، نوري و فاضل: دوّم تلبيه. يعني لبّيك گفتن و صورت آن بنا بر اصحّ آن است كه بگويد: «لَبَّيك اللّهُمَّ لَبَّيك لَبَّيكَ لاشريكَ لَكَ لَبَّيك...» و احتياط مستحب آن است كه پس از آن كه چهار لبيك را گفت، بگويد: «اِنَّ الحمدَو النِّعمَةَ لَكَ والمُلكَ لاشرَيكَ لَكَ لَبَّيكَ»
(م 259).
* همچنين آية الله وحيد(ص 280 م 175).
* آية الله اراكي(رحمه الله) و آية الله بهجت: احتياط واجب(است كه بگويد انّ الحمد...)(همان).
* آية الله گلپايگاني(رحمه الله)، آية الله صافي: احتياط اين است كه بگويد: ان الحمد... (لاشريك لك)(همان).
* آية الله مكارم: احتياط واجب آن است كه جمله آخر را (لاشريك لك) بگويد امّا لبيّك پنجم را نگويد(همان).
* آية الله سيستاني: جايز است لبيك پنجم را بگويد، ولي جزء اين احتياط استحبابي نيست(همان).
* فتواي آية الله زنجاني شبيه به آية الله صافي است. جز آن كه مي فرمايد: گفتن لبيك آخر بعد از لاشريك لك لازم نيست(ص 56،
م 166).
* آيات عظام: امام خميني(رحمه الله)، فاضل و صانعي: واجب است صحيح گفتن مقدار واجب تلبيه و اگر نتواند تلبيه را به طور
صحيح بگويد، بايد كسي به او تلقين كند، واگر با تلقين نيز
نتواند، احتياط آن است كه به هر نحو كه مي تواند بگويد و
ترجمه اش را هم بگويد و بهتر آن است كه نايب هم بگيرد(م 260، 261، 262).
* آيات عظام: اراكي(رحمه الله)، مكارم و تبريزي: احوط اين است نايب هم بگيرد(همان).
* آية الله خامنه اي: بايد به هر نحو كه مي تواند بگويد و بنابر احتياط نايب هم بگيرد(همان).
* آية الله سيستاني: به هر نحو كه مي تواند بگويد، اگر عرفاً صدق تلبيه كند. و اگر صدق نكند به احتياط واجب هم مرادف عربي و هم ترجمه آن را بگويد و نيز نايب بگيرد(همان).
* آية الله نوري: نايب گرفتن لازم نيست(همان).
* آية الله گلپايگاني(رحمه الله) و آية الله صافي: اگر تقلين ممكن نشد، به هر طور كه مي تواند بخواند و ترجمه اش را بگويد و رجاءً نايب هم بگيرد
(همان).
* آية الله خوئي(رحمه الله): به همان مقدار كه مي تواند اكتفا كند. گر چه احوط جمع بين ترجمه و استنابه نيز هست(م 235).
* آية الله بهجت: احتياط كند به جمع بين اين و استنابه. اگر چه جواز اكتفا به همان مقداري كه مي تواند با ضمّ ترجمه عبارت صحيح، خالي از وجه نيست(م 235).
تذكر: مقلدين مراجعي كه گفتن تلبيه اضافي را احتياط مي كنند، مي توانند به مراجع ديگر رجوع كنند.
|