بخش 8
راهنمایی بِیْتوته در منا مقدار بیتوته ترک بیتوته رمی جَمَرات وقت رمی رمی شبانه کیفیّت رمی ترتیب رمی نیابت در رمی قضای رمی جمرات شکیّات رمی سیر اعمال حج تمتّع
درس 8
ركعت دوّم
پس از سجده دوّم، بار ديگر بر ميخيزيم و حمد و سوره را مانند ركعت اوّلِ نماز ميخوانيم.
قنوت
در ركعت دوّم نمازهاي روزانه، پس از تمام شدن حمد و سوره و پيش از ركوع، مستحب است دست ها را روبروي صورت بگيريم و دعايي بخوانيم كه اين كار را «قنوت» ميگويند. در قنوت ميتوانيم اين دعا را بخوانيم: «رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ» پس از قنوت، ركوع و سجدهها را مانند ركعت اوّل بجا ميآوريم.
تَشّهُد
در ركعت دوّمِ هر نماز، پس از تمام شدن سجده دوّم بايد در حالي كه رو به قبله نشستهايم «تشهد» بخوانيم؛ يعني بگوييم: «اَشْهَدُ اَنْ لا اِله اِلاّ اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ أَلَّلهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ» تا اين جا، ركعت دوّم نماز تمام ميشود و اگر نمازي كه ميخوانيم دو ركعتي باشد؛ (مانند نماز صبح)، بعد از تشهد، با گفتن سلام، نماز را تمام ميكنيم؛ يعني ميگوييم: «اَلسّلامُ عَلَيْكَ اَيُّها النَّبييُّ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ اَلسّلامُ عَلَيينا وَ عَلي عِبادِاللَّهِ الصَّالِحينَ اَلسّلامُ عَلَيكُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ».
تا اينجا چگونه خواندن نماز صبح را آموختيم و اگر نمازي كه ميخوانيم سه ركعتي يا چهار ركعتي باشد، بايد در ركعت دوم، بعد از خواندن تشهد و بدون گفتن سلام بايستيم و ركعت سوّم نماز را بخوانيم.
ركعت سوّم
ركعت سوّم نماز هم مانند ركعت دوّم است، با اين تفاوت كه در ركعت دوّم بايد حمد و سوره بخوانيم، ولي ركعت سوّم، سوره و قنوت ندارد و ميتوانيم فقط «حمد» را بخوانيم، يا به جاي آن تَسبيحات بخوانيم؛ يعني سه مرتبه اين جمله را بگوييم: «سُبْحانَ اللَّهِ وَالْحَمْدُللَّهِ وَ لا اِلهَ اِلاَّ اللَّهُ وَاللَّهُ اَكْبَرُ» پس، اگر نماز مغرب را ميخوانيم، باييد بعد از سجده دوّم، در حالي كه نشستهايم تشهد بخوانيم و با گفتن سلام، نماز را به پايان ببريم.
ركعت چهارم
اگر نمازي كه ميخوانيم، چهار ركعتي است؛ يعني نماز ظهر يا عصر و يا عشا است، پس از سجدههاي ركعت سوّم، بدون آن كه تشهد و سلام را بخوانيم، برمي خيزيم و ركعت چهارم را مانند ركعت سوّم انجام ميدهيم و پس از سجدههاي ركعت چهارم، مينشينيم و تشهد و سلام را ميخوانيم و نماز را تمام ميكنيم. پسرها بايد حمد و سوره ركعت اوّل و دوّم نمازهاي صبح، مغرب و عشا را با صداي بلند بخوانند و دخترها آن را آهسته قرائت كنند، اما اگر در جايي كه دخترها نماز ميخوانند مرد نامحرمي نباشد، آنها هم ميتوانند حمد و سوره را بلند بخوانند. در ركعت سوم و چهارم نماز ظهر و عصر، همه بايد حمد و سوره را آهسته بخوانند. تسبيحاتِ نماز را همه نمازگزاران و در تمام نمازها بايد آهسته بخوانند.
بعضي از مستحبات نماز
1- پس از تمام شدن قرائت و قبل از ركوع، مستحب است «اَللَّهُ اكبر» بگوييم.
2- وقتي از ركوع برخاستيم، مستحب است «اَللَّه اَكْبَر» بگوييم، و بهتر است قبل از «اَللَّه اَكْبَر» اين جمله را نيز بگوييم: «سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ»
3- قبل از سجدهها و بعد از آنها، مستحب است «اَللَّه اَكْبَر» بگوييم.
4- بين دو سجده مستحب است بگوييم: «اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبّي وَ اَتُوبُ اِلَيْهِ»
5 - در پايان هر ركعت و هنگام برخاستن براي ركعت بعد، مستحب است بگوييم: «بِحَوْلِ اللَّهِ وَ قُوَّتِهِ اَقُومُ وَ اَقْعُد»(1)
تعقيب نماز
بهتر است انسان بعد از نماز، مدّتي بنشيند و مشغول ذكر و خواندن دعا و قرآن شود. اين كار را «تعقيب نماز» ميگويند. لازم نيست دعاها را به عربي بخواند. از بهترين تعقيب ها براي همه نمازها، اين كلمات است: «اَللَّه اَكْبَر» 34 مرتبه، «اَلْحَمْدُللَّهِ» 33 مرتبه و «سُبْحانَ اللَّهِ» 33 مرتبه. اين كلمات را پيامبر اسلامصلي الله عليه وآله به دخترش حضرت زهراعليها السلام آموختند كه به آن «تسبيحات حضرت زهراعليها السلام» ميگويند: و مستحب است بعد از نماز، سجده شكر بجا آوريم؛ يعني براي شكر نعمت هاي پروردگار، به سجده رفته، صد مرتبه يا سه مرتبه يا يك مرتبه بگوييم: «شُكراً للَّهِِ»
پرسش و پاسخ :
1- ركعت دوّم نماز با ركعت اوّل چه تفاوت هايي دارد؟
2- در چه صورتي در ركعت دوّم نماز، پس از تشهد، بايد سلام بدهيم؟
3- تفاوت ركعت دوّم و سوّم نماز چيست؟
4- پسرها حمد و سوره كدام يك از نمازها را بايد بلند بخوانند؟
5- در كدام قسمت نماز گفتن «اللَّه اكبر» واجب و در كجا مستحب است؟
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------