گنج

٣- گنج

١٨٠٦ گنج مالي است كه در زمين يا درخت‏يا كوه يا ديوار پنهان باشد و كسي آن را پيدا كند، و طوري باشد كه به آن گنج بگويند.

١٨٠٧ اگر انسان در زميني كه ملك كسي نيست گنجي پيدا كند، مال خود اوست و بايد خمس آن را بدهد.

١٨٠٨ نصاب گنج ١٠٥ مثقال نقره يا ١٥ مثقال طلا است، يعني اگر قيمت چيزي را كه از گنج به دست مي‏آورد، بعد از كم كردن مخارجي كه براي آن كرده به ١٠٥ مثقال نقره يا ١٥ مثقال طلا برسد، بايد خمس آن را بدهد.

١٨٠٩ اگر در زميني كه از ديگري خريده گنجي پيدا كند و بداند مال كساني كه قبلا مالك آن زمين بوده‏اند نيست، مال خود او مي‏شود و بايد خمس آن را بدهد ولي اگر احتمال دهد كه مال يكي از آنان است، بايد به او اطلاع دهد و چنانچه معلوم شود مال او نيست، بايد به كسي كه پيش از او مالك زمين بوده اطلاع دهد و به‏همين ترتيب به تمام كساني كه پيش از او مالك زمين بوده‏اند خبر دهد، واگر معلوم شود مال هيچ يك آنان نيست مال خود او مي‏شود و بايد خمس آن را بدهد.

١٨١٠ اگر در ظرفهاي متعددي كه در يك جا دفن شده مالي پيدا كند كه قيمت آنها روي هم ١٠٥ مثقال نقره يا ١٥ مثقال طلا باشد، بايد خمس آن را بدهد ولي چنانچه در چند جا گنج پيدا كند، هر كدام آنها كه قيمتش به اين مقدار برسد، خمس آن واجب است و گنجي كه قيمت آن به اين مقدار نرسيده خمس ندارد.

١٨١١ اگر دو نفر گنجي پيدا كنند كه قيمت‏سهم هر يك آنان به ١٠٥ مثقال نقره يا ١٥ مثقال طلا برسد، بايد خمس آن را بدهند.

١٨١٢ اگر كسي حيواني را بخرد و در شكم آن مالي پيدا كند چنانچه احتمال دهد كه مال فروشنده است، بنابر احتياط واجب بايد به او خبر دهد و اگر معلوم شود مال او نيست، بايد به ترتيب، صاحبان قبلي آن را خبر كند، و چنانچه معلوم شود كه مال هيچ يك آنان نيست، اگرچه قيمت آن ١٠٥ مثقال نقره يا ١٥ مثقال طلا نباشد، بنابر احتياط واجب بايد خمس آن را بدهد.