بخش 3

50

نماز در حرمين

( 28 )

تخيير بين قصر و اتمام

( م : 1316 )

1 ـ تخيير بين قصر و اتمام در تمام دو مسجد فعلي حتي در جاهاي توسعه داده شده داخل مسجد ؛ امام خميني .

2 ـ تخيير در قسمت قديمي دو مسجد ؛ و در جاهايي كه بعداً به اين دو مسجد اضافه شده به احتياط واجب شكسته است ؛ آية الله بهجت .

3 ـ تخيير در شهر مكه و مدينه قديم ؛ آيات عظام : خويي ، وحيد و تبريزي .

51

4 ـ تخيير در همه مكه و مدينه ؛ آيات عظام : گلپايگاني ، خامنه اي ، سيستاني ، صافي ، فاضل ، مكارم و نوري .

5 ـ در هيچ جا تخيير نيست ؛ آية الله زنجاني .

( 29 )

نماز جماعتِ غير استداره اي

( م : 1318 )

1 ـ با ساير مسلمين به جماعت نماز بخوانند ؛ آيات عظام : امام خميني ، خامنه اي ، فاضل ، مكارم و نوري .

( با رعايت خصوصياتي كه در فتاواي ايشان خواهد آمد )

52

2 ـ به گونه اي عمل شود كه موجب وهن نشود و وظيفه منفرد ، رعايت شود يا اعاده شود ؛ آية الله بهجت و آية الله زنجاني ؛ و رعايت وظيفه انفراد با خواندن حمد و سوره و اگر نمي شود با حديث نفس ـ در غير نماز جمعه كه در هر حال بايد اعاده شود ـ ممكن است و اقتدا صوري است و احكام جماعت مترتب نمي شود ؛ آيات عظام : خويي ، تبريزي ، وحيد و سيستاني .

3 ـ نماز با آنان در حال ضرورت بي اشكال است ؛ و در غير حال ضرورت ، اگر موجب تأليف قلوب آنها و دفع اتهام به شيعه باشد ، شركت خوب است ولي بايد با تمكن اعاده نمايند و خروج از مسجد هنگام اقامه نماز

53

جماعت شايسته نيست ؛ آية الله صافي و آية الله گلپايگاني .

( 30 )

نماز جماعت استداره اي

( م : 1319 )

1 ـ نياز به اعاده ندارد ؛ امام خميني .

2 ـ بايد اعاده شود يا وظيفه منفرد ، رعايت شود ؛ آيات عظام : بهجت ، وحيد و زنجاني ؛ و حكم اقتداي صوري طبق فتاواي آيات عظام : خويي ، تبريزي و سيستاني در مسأله قبل گذشت .

3 ـ نماز كساني كه پشت سر يا دو طرف امام

54

ايستاده اند ، صحيح است ، ولي نماز افرادي كه روبروي امام قرار دارند صحيح نيست ؛ آية الله خامنه اي .

4 ـ نماز به نحو استداره مانعي ندارد ولي بنابر احتياط بايد به حسب دايره مقدم بر امام نباشد و همچنين بنابر احتياط ، نزديكتر از امام به كعبه هم نباشد ؛ آية الله مكارم ؛ در فرض صحت اصل اقتدا و گذشت حكم اعاده در مسأله قبل ؛ آية الله گلپايگاني و آية الله صافي .

5 ـ در غير مورد تقيه استداره جايز نيست ؛ ولي اگر كسي نمي دانسته و به اين صورت خوانده نمازش صحيح و قضا ندارد ؛ آية الله فاضل .

55

7 ـ با حفظ نسبت در تمام دايره صحيح است ؛ آية الله نوري .

( 31 )

سجده بر فرش

( م : 1329 )

1 ـ سجده بر فرش در مسجدالنبي مانع ندارد و مهر گذاشتن جايز نيست و لازم نيست در جايي كه سنگ است نماز بخوانند و يا حصير يا نحو آن با خود ببرند ، و . . . از انجام هر عملي كه موجب هتك و انگشت نما شدن باشد اجتناب نمايند ؛ امام خميني ، آية الله نوري ؛ ولي هرگاه به سهولت بتواند روي سنگهاي مسجد نماز

56

بخواند ، آن را ترك نكند ؛ آية الله مكارم .

2 ـ در غير صورت تقيّه و ضرورت ، در مكاني كه ما يصحّ السجود عليه وجود دارد ، نماز بخواند ؛ آية الله صافي و آية آلله گلپايگاني .

3 ـ اگر مخالف تقيه و يا موجب هتك و انگشت نما شدن نباشد ، در محلي از مسجد كه بتواند بر ما يصحّ السجود عليه سجده نمايد ، نماز بخواند ؛ آية الله فاضل .

4 ـ اگر در آن مكان ، تمكن از سجود بر آنچه سجود بر آن جايز است ندارد ، سجده صحيح است ؛ آية الله خويي و آية الله سيستاني .

5 ـ اگر در مسجد ، تمكن از سجود بر ما يصحّ السجود عليه ندارد ، جايز است ؛

57

آية الله تبريزي .

6 ـ در صورت امكان بايد بر « ما يصحّ السجود عليه » ، سجده كند ، مگر از جهت تقيّه نتواند ، كه در اين صورت اگر زمان يا مكاني ديگر هست كه رعايت ، ممكن است ، اكتفا به غير آن ، خلاف احتياط است ؛ آية الله بهجت .

7 ـ اگر ورود در نماز جماعت يا نماز خواندن در آن جا ولو فرادي ، ايجاب كند كه سجده بر فرش نمايد ، مانع ندارد ؛ آية الله خامنه اي .

8 ـ سجده بر فرش كفايت نمي كند و بايد نماز را اعاده كند ؛ آية الله زنجاني و آية الله وحيد .

58

تقليد

( 32 )

بقا با اعلميّت ميت

( م : 1360 )

1 ـ جايز است ؛ امام خميني .

2 ـ در مسائلي كه عمل كرده واجب است ؛ آية الله بهجت .

3 ـ بقا در هر صورت جايز است ولي سزاوار است كه احتياط در بقاي بر تقليد ميت اعلم ، ترك نشود ؛ آية الله خامنه اي .

4 ـ لازم است به فتواي او باقي بماند ؛ آيات عظام : وحيد ، فاضل و زنجاني .

59

5 ـ بايد باقي بماند و التزام به متابعت از فتواي وي در حال حيات كافي است ؛ آية الله سيستاني .

6 ـ بنابر احتياط واجب ، لازم است ؛ آية الله صافي .

7 ـ واجب است به شرط عمل به فتواي وي ؛ آية الله مكارم .

8 ـ واجب است ؛ آية الله نوري .

( 33 )

رجوع به حيّ اعلم از ميّت

( م : 1360 )

1ـ واجب است ؛ آيات عظام : بهجت ، زنجاني ،

60

سيستاني ، صافي ، فاضل ، وحيد و نوري .

2ـ جايز است ؛ امام خميني و آية الله خامنه اي .

( 34 )

تساوي يا شك در اعلميّت حي و ميت

1ـ بقا جايز است ؛ امام خميني و آية الله خامنه اي .

2ـ در هر دو فرض ، رجوع به حي جايز است ؛ آية الله بهجت .

3ـ اگر اعلميتي در ميان آنها معلوم نشود ، يامساوي باشند ، مخيّر است ، مگر در موارد علم اجمالي ، يا قيام حجت اجمالي ، كه بنابر احتياط واجب بايد رعايت هر دو فتوي را

61

بنمايد ؛ آية الله سيستاني .

4ـ در صورت تساوي ، اگر به فتواي ميت عمل نموده باشد ، لازم است به فتواي وي باقي باشد ؛ آية الله زنجاني .

5ـ در صورت تساوي بقا در همه مسايل ، جايز است ؛ آية الله صافي و آية الله فاضل .

6ـ اگر اعلميت حي معلوم نشود ، بقا واجب است ؛ آية الله وحيد .

7ـ در صورت تساوي ميت و حي يا شك در اعلميت هر كدام ، عمل به فتواي ميت در آن چه بدان عمل كرده ، واجب است و در بقيه به حي رجوع نمايد ؛ آية الله مكارم .

62

( 35 )

رجوع در احتياط واجب به مجتهد ديگر

( استفتاء )

اگر مكلف نداند مرجعش در مسأله اي احتياط واجب كرده و به صورت ناخودآگاه طبق فتواي فالاعلم عمل نمايد ، آيا عمل او صحيح است ؟

عمل وي با استناد به فالاعلمِ واجد شرايط ، صحيح است ، هرچند بعد از عمل باشد ؛ آيات عظام : بهجت ، تبريزي ، خامنه اي ، سيستاني ، صافي ، فاضل و مكارم .

63

( 36 )

حكم خمس سپرده هاي حج و عمره

( م1355 )

با فرض :

1 ـ عدم تشرّف در سال واريز پول .

2 ـ عدم تعلّق خمس به پول قبل از واريز .

1ـ خمس ندارد . آيات عظام : بهجت ، صافي ، مكارم در صورتي كه واريز قبل از استقرار حج باشد ، نوري .

2ـ خمس دارد . آيات عظام : تبريزي ، خامنه اي ، فاضل ، مگر حج مستقر باشد و راه ديگري براي تشرف نباشد آيت الله سيستاني .

64

( 37 )

حكم خمس سود سپرده ها ( با فرض دريافت آن در ضمن يكي از عقود شرعي و فرض عدم تشرّف در سال واريز )

1 ـ بايد خمس آن پرداخت شود : حضرات آيات : سيستاني ، فاضل ، تبريزي

2 ـ از منافع سال وصول است : آية الله : نوري ، اگر پيش از سال عزيمت قابل وصول نبوده است ؛ آية الله خامنه اي ، آية الله صافي

3 ـ خمس ندارد ؛ آيات عظام : بهجت و مكارم .

توجه : طبق نظر همه آيات عظام در صورت تشرف درهمان سال واريز ، خمس ندارد .