بخش 2

مرحلة دوم: نقطة شروع فعالیت دوم: تنظیم زندگی، نقطة شروع پاسخ فعالیت دوم مرحلة سوم: نقطة مرکزی فعالیت سوم: چشم بگشا و خدا را ببین پاسخ فعالیت سوم مرحلة چهارم: برنامة حرکت فعالیت چهارم: به تنهایی یا با راهنما؟ پاسخ فعالیت چهارم

مرحلة دوم: نقطة شروع

تنظيم زندگي، نقطة شروع

فعاليت دوم: تنظيم زندگي، نقطة شروع

هدف‌كارگاه: دست‌يابي به زمينه‌ها وشرايط‌لازم براي سفر

نقطة شروع بحث:

احساس خوشايندي را كه بعد از جمع‌آوري يك اطاق شلوغ داشته‌ايد، به‌ياد بياوريد، همينطور احساس مطلوبي را كه بعد از برگزاري يك ميهماني حساب شده و منظّم، يا فعاليت كاريِ پردامنه و وقت‌گير داشته‌ايد. چقدر احساس خوب و موثري است!

زندگي‌هاي ما به مرور زمان، گسترده و پيچيده مي‌شود. نقاط ابهام و كور پيدا مي‌كند، اموري كه بايد تكليف آنها روشن شود ولي به علل مختلف به ‌تأخير مي‌افتد يا به آنها بي‌توجهي مي‌شود. نقاط مبهمي كه برخي از آنها نيز دائم ذهن و روح انسان را آزار مي‌دهند. چيزهايي كه آرزو مي‌كنيم كاش هر چه زودتر وضعيّت آنها روشن شود.

حجّ، حركت به سوي تولّدي دوباره است؛ انسان به

سوي اين رشد و ولادت جديد حركت نمي‌كند مگر اينكه وضعيت زندگي قبلي خود را سامان داده باشد.

در زندگي، حداقل سه محور اساسي نياز به ساماندهي و بررسي دارند:

* محور ارتباطات روحي و عاطفي

* محور وضعيت مالي

* محور وضعيت آتي زندگي

به نظر شما در هر يك از اين محورها چه بررسي‌ها و فعاليت‌هايي بايد انجام شود؟

محور ارتباطات روحي و عاطفي:

...........................................................................................

محور وضعيت مالي:

...........................................................................................

محور وضعيت آتي زندگي:

...........................................................................................

پاسخ فعاليت دوم

تنظيم زندگي به هدف برقراري عدالت است. عدالت يعني هر چيزي در جاي خود بنشيند و به حق خود برسد. پس براي تنظيم زندگي بايد ببينيم آيا هر چيزي را در جاي خود قرار داده‌ايم؟ آيا حق هر چيزي را ادا كرده‌ايم؟

محور ارتباطات روحي و عاطفي:

جدولي مانند جدول زير تهيه كنيد و طبق آن عمل نماييد:

اسم شخص - كاري كه براي جلب رضايت و اداي حقِ او بايد انجام شود. - رضايت جلب شد يا نشد؟

.........................................................................................................

حقوق پدر و مادر، اذن شوهر، حق‌الناس (از مال گرفته تا غيبت‌ها) و ... همگي بايد بررسي شوند.

بايد توجه كرد كه در برخي موارد، انسان عملكرد خود را حق و كار فرد ديگر را باطل مي‌داند ولي فرد مقابل، دقيقاً برعكس فكر مي‌كند و اين سوء‌تفاهم هميشه باقي مي‌ماند. تشكيل جلسات گفتگو با حضور بزرگترها كه به قصد اصلاح برقرار شوند، از بهترين راه‌حل‌هاست.

اگر به موارد مبهم و پيچيده‌اي مبتلا هستيد كه به‌تنهايي قابل حل‌وفصل نيستند يا غير قابل حل‌وفصل ديده مي‌شوند، مي‌توانيد با روحاني كاروانِ خود مشورت كنيد. از كنار اين موارد نگذريد كه تأثيرات حياتي در زندگاني شما دارند.

تدارك و پشتيباني زندگي با كار و درآمدها انجام مي‌شود. فضاي كسب و كار، به افكار و روحيات انسان شكل مي‌دهد؛ پس زندگي بر اساس فضاي كسب و كار، شكل مي‌گيرد. تأثير لقمة حلال و لقمة حرام بر همين اساس است.

بياييد مروري دوباره به فعاليت‌هاي كاريِ خود داشته باشيم؛ نوع معاملاتي كه انجام مي‌دهيم، كاري كه تحويل مي‌دهيم، تعهدي كه اجرا مي‌كنيم، آيا با ملاك‌هاي خداوند مانند ملاك زير منطبق هستند؟

عملكردي درست است كه اگر ديگري نسبت به خودِ تو آن را انجام دهد ناراحت نشوي و آن را درست بداني!1

آيا فقط به خودمان فكر مي‌كنيم يا فقرا و تهي‌دستان را نيز شريك زندگي خود كرده‌ايم؟!

خمس و زكات، سهم فقرا در اموال ما هستند؛ آن

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- براساس روايتِ "اَحِبَّ لِغَيرِكَ مَا تُحِبُّ لِنَفْسِكَ"؛ ترجمه: چيزي را براي ديگري بپسند كه براي خودت مي‌پسندي. (مستدرك ‌الوسائل، ج 11، ص 311)

هم در اموالي كه نيازهاي خودمان را از آنها برطرف كرده‌ايم و اضافه بر مخارج ساليانة ما بوده‌اند؛ و آنهم فقط به‌اندازة يك‌پنجم!

محور وضعيت آتي زندگي:

برخي افراد چنان امورشان به هم ريخته است كه هيچ كس در غياب آنها از عهدة رتق ‌و فتق امورشان برنمي‌آيد و اگر عمرشان سرآيد، اطرافيان حيران و سرگردان و بيچاره خواهند شد.

انسان عاقل هميشه موقعيت خود را در زندگي در نظر دارد و مشخص مي‌كند. نوشتن وضعيت‌ زندگي و مشخص كردن امور مالي،‌ ارتباطي،‌ امانت‌ها، تعهدات و ... موجب مي‌شود بار فكري و روحي فرد هنگام سفر،‌ آنهم سفر به سوي خداوند، سبك باشد و فرد بتواند وجود خود را در فضاي حج بارور كند.

وصيّتي شفاف بنويسيم و هميشه با ديدنِ آن به ياد مرحلة انتقال به آخرت بيفتيم و براي آن روز محاسبات روشن داشته باشيم.1

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- براي مطالعة بيشتر مي‌توانيد به كتاب‌هاي زير مراجعه فرماييد:

گناهان كبيره،‌ تأليف شهيد دستغيب، انتشارات غدير.

صلة ارحام، تأليف آيي‌الله ميانجي، انتشارات نويد اسلام.

آداب‌تجارت‌وكسب‌حلال،‌ترجمة‌عبدالرسول‌گلراني، نشراحسان.

وصيت، تدبير مردمان آگاه و آينده‌نگر، تأليف مهدي مؤمني،‌ انتشارات بدر.

حال كه به زندگي شفافيت و نظمي نسبي بخشيديم و با فكر راحت و قلب آرام، عازم سفر شديم، به‌نظر شما روحِ اصليِ حج و نقطة مركزي‌ آن كه در طول سفر بايد كاملاً بر آن متمركز شويم كجاست؟

پاسخ اين سؤال در مرحلة سوم «چشم بگشا و خدا را ببين» بررسي مي‌شود.

نتيجة نهايي

................................................................................

مرحلة سوم: نقطة مركزي

چشم بگشا و خدا را ببين

فعاليت سوم: چشم بگشا و خدا را ببين

هدف كارگاه: دست‌يابي به روح حج

نقطة شروع بحث:

اگر بخواهيد كل حج يا عمره را در يك عبارت يا عنوان خلاصه كنيد چه مي‌گوييد؟ چرا؟

عبارت يا عنوان مورد نظر:

................................................................................

توضيح عبارتي كه نوشته‏ايد:

...........................................................................................

پاسخ فعاليت سوم

حج: قصد حركت به سوي خدا

كعبه: خانة خدا

لبيك: خدايا با تمام وجود آمدم

خدمت حضرت صادق (عليه السلام) مشرف مي‌شويم، عرضه مي‌داريم كه ان‌شاء‌الله امسال حج و عمره خواهيم رفت، توصيه و سفارشاتي بفرماييد.

حضرت مي‌فرمايد:1

1. وقتي قصد رفتن كردي، ذهن و فكر و قلبت را از هر چه غير خداست تخليه كن و با تمام وجود، خود را به خدا بسپار و خود را در اختيار او قرار بده تا هر چه صلاح است انجام شود.

2. از فكر زندگي روزمره و مردم و اطرافيان و رفاه و راحتي بيرون بيا و فقط به خدا فكر كن. مبادا به نيروي خود يا پول و آشنايان يا علم و اطلاعات، دلخوش باشي؛ جز به خدا تكيه نكن و جز به نيروي او اميدوار نباش.

3. طوري قصد رفتن كن كه گويا ديگر قصد بازگشت نداري و به ديدار خدا مي‌روي.

4. وقتي غسل احرام مي‌كني از هر چه غير خداست خود را بشوي.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- برگزيده‌اي از روايت مذكور در كتاب مصباح‌الشريعي، ص 47.

5 وقتي احرام مي‌پوشي لباس راستي و درستي، صفا و صميميّت، تواضع و خضوع بپوش و قلب خود را از هر چه غير خداست خالي كن.

6. وقتي لبيك مي‌گويي با تمام وجود روي به خدا بياور.

7. وقتي طواف مي‌كني، قلبت طواف كند آنهم به همراه ملائكة خداوند، و به دور عرش او.

8. وقتي سعي بين صفا و مروه مي‌كني، از غير خدا فرار كن، از خودبيني فرار كن، از غفلت‌ها و بي‌خيالي‌ها فرار كن، از زياده‌خواهي‌ها و ظلم‌ها فرار كن.

9. در عرفات، اعتراف به اشتباهات و ناداني‌ها بكن و عهد خودت را با خدا تازه نما: عهدِ پرستش، عهدِ توحيد، و فقط او را ديدن و رضاي او را انجام دادن.

10. در مشعر، با تمام وجود بر خدا متمركز شو.

11. در مِني، در قربانگاه، تمايلات و كشش‌هاي نفساني را ذبح كن.

12. در رمي جمرات، به شهوات، پَستي‌ها، رفتارهاي زشت سنگ بزن و آنها را از خود دور كن و به شيطان بازگردان.

13. وقتي سر تراشيدي، تمام ناپسندهاي دروني را تميز كن.

14.وقتي دوباره به حرم بازگشتي، خود را به حفظ و حمايت خداوند بسپار و با حالِ خضوع و احساسِ

عظمت صاحب‌خانه به زيارتِ دوباره برو.

15. استلام⁽¹⁾ حجرالاسود كن و با دست‌زدن به اين سنگ، رضايت خود از تقدير و تدبير خداوند در زندگي‌ات را اعلام كن و در برابر بزرگواريِ او سر فرود بياور.

16. با طوافِ وداع، هر چه غير خداست را رها كن.

17. روحت را براي ديدار خدا آماده ساز و خود را دائم در محضر خدا ببين.

18. تعهّدي را كه با خدا بستي، خوب بخاطر بسپار و دائم با خود مرور كن.

تمام اين سفارشات يك محور و يك روح بيشتر نداشت:

خدا را احساس كن.

احساس خود را از خدا تقويت كن.

با تمام وجود خدا را درياب.⁽²⁾

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- استلام يعني دست كشيدن.

2- براي مطالعة بيشتر مي‌توانيد به كتاب‌هاي زير مراجعه نماييد:

از ژرفاي حج، پيام امام سجاد (عليه السلام) به شبلي در باب فلسفة حج، تأليف علي‌اكبر مظاهري،‌ نشر دارالحديث.

آداب سفر حج، تأليف علي قاضي عسگر، نشر مشعر.

اخلاق‌وآداب درحج وزيارت، تأليف محمدتقي‌رهبر، نشرمشعر.

پرتوي ازاسرار حج، تأليف عباسعلي زارعي، نشرجامعةمدرسين.

در سفر حج، تمام تلاش را براي جستجوي خدا و يافتن او در قلب و دل خود انجام مي‏دهيم.

به نظر شما آيا مي‏توان اين سفر را بدون معلم و راهنما انجام داد؟

مرحلة چهارم، «به تنهايي يا با راهنما؟» پاسخگوي اين سؤال است.

نتيجة نهايي

................................................................................

مرحلة چهارم: برنامة حركت

به تنهايي يا با راهنما؟

فعاليت چهارم: به تنهايي يا با راهنما؟

هدف كارگاه: تشخيص نقش روحاني كاروان در سفر زيارت خانة خدا.

نقطة شروع بحث:

مي‌دانيم كه حج و عمره، سفري سياحتي نيست؛ مي‌دانيم كه سفري فقط زيارتي هم نيست؛ به‌نظر شما:

آيا حج و عمره، بُعد آموزشي دارد؟

آيا براي كسب اين آموزش‌ها مي‌توان به تنهايي عمل كرد؟ چرا؟

چه راهي براي يادگيريِ موفّق برنامه‌ها و نكات سفر سراغ داريد؟ يادگرفتني كه توانِ انجام مطلوب برنامة حج را ايجاد كند و آموختني كه پايه‌اي براي زندگي جديد بعد از زيارت خانة خدا بشود؟

...........................................................................................

پاسخ فعاليت چهارم

بسياري مي‌گويند حج يا عمره سفر سياحتي نيست ولي ناخودآگاه اوقاتِ آنها به تماشاي شهر مكه و مدينه و ساختمان‌ها و بازارها سپري مي‌شود. برخي نيز اين سفر را فقط يك سفر زيارتي به معناي انجام اعمالي خاص و خواندن نماز و ادعيه و زيارت‌نامه مي‌دانند؛ و دائم به فكر خويش و اعمال خود هستند.

اما سفر حج و عمره در واقع، يك سفر آموزشي است، آموزش بندگي و عبوديّت، آموزش عبور از خود و خوديّت، سفري كه مراحل و منازل متعدّد و به هم پيوسته دارد و در هر منزل، نكات كليدي براي دست‌يابي به زندگيِ واقعي را به‌انسان مي‌آموزد.

اگر باطن اَعمال، مورد نظر نباشد،‌ عملكردهاي ظاهري چه توجيهي خواهند داشت؟ دو تكه پارچه به خود بستن،‌ به‌گِرد سنگ‌هايي گشتن، به بيابان رفتن و شبانه‌روزي در آنجا ماندن، به ستوني سنگ زدن و سر تراشيدن ...

واقعاً هر كدام از قسمت‌هاي مناسك چه حقيقتي را در زندگيِ آينده ايجاد مي‌كند؟ و چگونه مي‌توان به آن حقايق رسيد؟

حج، درس زندگيِ آينده است و درس‌آموزي،

نيازمند به راهنماست. نكات و كليدهاي بسياري وجود دارد كه به‌طور معمول قابل دست‌يابي نيست، مطالعات و بررسي‌ها و درس‌آموزي‌ در ساليان متوالي لازم دارد تا بتوان نكته‌اي را درست فهميد و درست انتقال داد.

حقائق و دقائق حج تمام‌ شدني نيست، باطني پشت ظاهر و باطني ديگر در پشت باطن، هميشه زنده است و فهم جديد ايجاد مي‌كند.

اگر با راهنماي كاروان همراه شويم و اهل سؤال و تحقيق باشيم مي‌توانيم در اين فرصت،‌ سرمايه‌هايي به‌دست آوريم كه ابديتي استوار از آن پديد آيد.

روحاني كاروان راهنماي شماست و البته روحانيون كاروان‌ها، افرادي متفاوت با توانايي‌هاي مختلف و روحيّات گوناگون هستند، درست به مانند اساتيد مراكز آموزشي كه همگي صلاحيت‌هاي عمومي براي تدريس را حائز مي‌باشند ولي هر كدام توان و شخصيت‌ خاصي دارند. اگر اهل سؤال و پيگيري باشيم مي‌توانيم كليدهاي لازم براي زندگيِ آينده را چه از روحاني كاروانمان و چه از ديگر متخصّصين و راهنمايان داراي صلاحيت، در طول سفر به‌دست آوريم و به جاي سوغاتِ دست و خاطرات چشم، سطح فكر برتر و افق ديدِ گسترده‌تر و زندگيِ بامعني‌تر را به‌ارمغان ببريم و زندگي ديگران را نيز متحول كنيم.

خطرها و بحران‌هاي معنوي كه شما را در سفر

زيارت خانة خدا تهديد ميكند در مرحلة پنجم مورد بررسي قرار مي‌گيرد.

نتيجة نهايي

................................................................................

مقصد:
تصویر امنیتی:

ارسال ایمیل