درس اول: حرم دل
دوازده درس عرفانی پیرامون «حریم حرم دل » درسفر دوازده روزه عمره مفرده ازحجت الاسلام والمسلمین نجفی روحانی درس اول: حرم دل دل چه باشد مخزن اسرار حق خلوت جان بر سر بازار حق دل امین بارگاه محرمی است دل اساس کارگاه آدمی است دل مؤمن آیینه
دوازده درس عرفاني پيرامون «حريم حرم دل » درسفر دوازده روزه عمره مفرده ازحجت الاسلام والمسلمين نجفي روحاني
درس اول: حرم دلدل چه باشد مخزن اسرار حق خلوت جان بر سر بازار حق
دل امين بارگاه محرمي است دل اساس كارگاه آدمي است
دل مؤمن آيينه گيتينماست «آنچه از عالم غيب روانه ميشود بر دل انسان كامل مينشيند چون دل انسان جام جم جهان نما ومظهر اسما وصفات الهي است با آن مي شود به همه اسرار نظام آفرينش دست يازيد
جام جهان نمادل انسان كامل است
مرآت حق نما بحقيقت همين دل است([1])
دل لطيفه اي الهي است كه ظرف علوم ومعارف است وهمچون دريائي است كه هر چه در آن آب معرفت بيشتر وارد شودگنجايش آن افزايش مي يابدو تنها موجودي است كه مي تواند حق را در خود جاي دهد كه رسول اكرم (ص) فرمود كه خداي تعالي فرمود:
[2] ) زمين و آسمانم وسعت جاي دادن مرا در خود ندارد ولي قلب بنده مومنم مي تواند)
گفت پيغمبر كه حق فرموده است
من نگنجم هيچ در بالا وپست
در زمين وآسمان و عرش نيز
من نگنجم اين يقين دان اي عزيز
در دل مؤمن بگنجم اي عجب
گر مرا جويي در آن دلها طلب ( [3])
دل آدمي محل ظهور عظمت و كبرياي خدا است چه اينكه هيچيك از مراتب ديگر وجود وسعت جاگيري و گنجايش حق تعالي را ندارد.
حق نگنجد در زمين و آسمان
در دل مؤمن بگنجد، اين بدان
دل بود مرآت ذات ذوالجلال
در دل صافي نمايد حق جمال
امام صادق(ع) فرمود: «قلب حرم خداست غير خدا را در حرم خدا ساكن مكن ( [4])
اي عزيز دل حرم خدا است پس غيرخدا را در آن جاي نده وحريم حرم رانگاه دار ودر حفظ دل، مراقبت كن، تا زمينِ دلِ آسماني و روحاني گردد واين نكته تخم رستگاري است كه بايد بخاطر داشته باشي.
بيا بشنوحديث عالم دل زصاحبدل كه دل حق راست منزل امام صادقآن بحر حقايق چنين در وصف دل بوده است ناطق
كه دل يكتا حرم باشد خدا را پس اندر وي مده جا ما سوا را
در يك «دل» نميتوان دو «دلبر» داشت آن دلبر، بايد داراي همه كمالات و لايق «دل دادگي» باشد، واز تمام جهات از همه موجودات برتر وبدون هيچگونه عيب ونقصي باشد آن خداوند است وگرنه دل هر روز بر شاخهاي مينشيند و صاحب دل را آواره هرجايي ميكند
پيامبر (ص) فرمود:« خداوند را در روي زمين ظرفهايي است، آگاه باشيد كه آن ظرفهاي الهي، قلبهاست ( [5])
امير بيان علي (ع) فرمود: دلهاي پاك بندگان , مواضع نظر خداست ؛ پس هر آنكس دلش را پاك كرد خداوند عز و جل به او نظر اندازد( [6] )
دل پاك است كه ميتواند حقايق غيب را ببيند و به ملكوت عالم بالا نظر كند، چنانكه پيامبر(ص) فرمود: «اگر شياطين قلوب فرزندان آدم را احاطه نكنند، آنان ميتوانند به جهان ملكوت نظر افكنند»( [7])
دل حرم دلبر است شيطان را بايدازآن دورنمود تا حقايق را مشاهده نمايد
ا گر دل به سوي خداسفر كند به خزائن ملكوت دست مي يابد
دلا تو مرغ باغ كبريايي يگانه محرم سر خدايي
بنه سر را به خاك آستانش كه سر بر آوري از آسمانش
اي عزيز، روز و شب از دل مراقبت كن، وآن رابه دلبر سپار، تا حقايق عالم رامشاهده كني
دلا يك ره بيا ساز سفر كن زهر چه پيشت آيد زان گذر كن
مگر تا سوي يارت بار يابي دمادم جلوه هاي يار يابي
دلا بازيچه نبود دار هستي همه حق است در بازار هستي
بود آن بنده پيروز و موفق نجويد اندرين بازار جز حق
اي عزيز! اوّل قدم در سلوك، توبه و پاكي از گناه و دوري از گفتار ناپاك و كردار و انديشه هاي ناشايسته است
دل هر روز بايد به دنبال تحصيل علم و دانش پوينده و جوينده باشد و در شب به ذكر، تهليل ، تسبيح ، استغفار و مناجات ذاكر و شاغل باشد، زيرا اگر نَفْس را مشغول نكني، او تو را به خود مشغول خواهد ساخت.
دل به دلدار بده، تا شيريني خلوت شبانه را بفهمي و لذت مناجات با خدا را بچشي و كامياب شوي ! دل را به ياد دلدار يك جهت كن، تا از محبّان باشي.
اي عزيز! دلي كه دلدار دارد، همه چيز دارد و هر كه هواي وصال دارد، در سحرها حال دارد. سالك در سحر، حال دگر دارد، كه سر روي مُهر آورد و دل لبريز مِهْر كردگار ماه و مهر دارد. رهرو در سحر كامروا ميشود، زيرا در سحر دردها دوا گردد. سحر، سالكِ دلداده آواره را ره آورد كوي ولا آرد. اگر اهل دلي دل را آگاه دار!
چه گويم كه وصف دل مشكل است و از راز دل چه گويم كه توصيفش از محدوده بيان بيرون است.
گفتم چه بود معني دل اي دلبر
گفتا كه بود لوح معاني و صور
گفتم هوس ديدن روي تو مراست
گفتا كه در آن لوح به خوبي بنگر
دلبر چو تويي، ز جز تو، دل بردارم
دل را چه كنم، تا چو تو دلبر دارم([8])
دل انسان مظهر اسما وصفات الهي است و آينه اي است كه خدا را نشان مي دهد
اگر انسان باور كندكه دل ا و محل ظهور صفات ا لهي است احساس عظمت خواهد كرد و د يگر كارهاي پست و زشت انجام نمي دهد. خودش براي خودش احترام قايل است و به ديگر انسان ها نيز به ديده احترام خواهد نگريست.
ديگر حاضر نيست به ساير مظاهر خداوند كه محبوب عالم است، خيانت و جسارت كند. حاضر نمي شود به كسي بي احترامي كند، كسي را بيازارد و كينه كسي را به دل بگيرد
اي دل! تو مرغ باغ كبريايي تا وقتي همدم قرآن و دعائي تو مَحْرم راز خدائي.
[1] - «گلشن راز»
[2] - "لايسعني ارضي و لا سمائي و وسعني قلب عبدي المؤمن" ( غوالي اللئالي )
[3] - (مولوي)
[4] - « الْقَلْبُ حَرَمُ اللَّهِ فَلَا تُسْكِنْ حَرَمَ اللَّهِ غَيْرَ اللَّهِ »(بحارالأنوار67 ،25 ، باب 43 )
[5] - ان اللّه تعالي في الأرض أواني، الا وهي القُلوب»(ميزانالحكمه، ج 5، ص 217.)
[6] - «قلوب العباد الطاهرة مواضع نظر الله سبحانه فمن طهر قلبه نظر الله اليه»( غرر الحكم و درر الكلم، ص: 68)
[7] - «لولا ان الشيطان يحوطون علي قلوب بنيآدم لنظروا اليالملكوت».(.بحارالانوار، جلد 70 ،ص 59)
[8] - ( استاد حسن زاده آملي)