بخش 2

فصل دوم

1ـ پول (ارز) و بانك‏ها

2ـ قوانين ارز

3ـ قانون جزايي جعل و كپي اسكناس

4ـ صرافي سيار

35

1ـ پول (ارز) و بانك‏ها

   پول عربستان: واحد پول عربستان، ريال سعودي معادل يكصد «هلله» است. مجموعه‏هاي پولي عبارتند از:

   ـ اسكناسي: 1 ريالي، 5 ريالي، 10 ريالي، 20 ريالي، 50 ريالي، 100 ريالي، 200 ريال، 500 ريال.

   ـ سكه‏اي: 1 ريالي، 5 هلله، 10 هلله، 25 هلله، 50 هلله. اين پول به صورت نادر مورد
استفاده قرار مي‏گيرد و تنها در تلفن‏هاي عمومي كاربرد دارد.

   يك دلار آمريكا معادل 3 ريال و 75 هلله است.

37

   مقام مسؤول در زمينه پولي، موسسه «النّقد العربيّ السّعوديّ» يا همان بانك مركزي
است كه مسؤوليتش تثبيت قيمت مبادلات پولي، و كنترل ذخيره مالي، و ضبط سيستم
بانكي است.

   عربستان تعدادي بانك خصوصي و تعدادي نيز مشترك با خارجيان دارد. ده بانك
تجاري خصوصي مجاز براي فعاليت در عربستان وجود دارد. اين بانك‏ها بيش از 1300 شعبه در اين كشور دارند. كه همه آنها زير نظر مؤسسه «النّقد العربيّ السّعوديّ» هستند. يكي از قديمي‏ترين بانك‏ها در عربستان، بانك «المصرف التّجاريّ الوطنيّ: بانك
تجاري ملي» در جده است.

2ـ قوانين ارز

   دولت عربستان، جاعلان و توزيع‏كنندگان ارز تقلبي را به زنداني كه مدت آن كمتر از
پنج، و بيشتر از بيست و پنج سال نيست؛ و نيز پرداخت جريمه‏اي كه كمتر از 30 هزار ريال
و بيشتر از 500 هزار ريال نيست؛ محكوم مي‏كند.⁽¹⁾

برخي از قوانين در اين زمينه

   1ـ در اختيار داشتن ارز تقلبي، و اطلاع از تقلبي بودن آن جرم محسوب مي‏شود. بنابراين به محض اطلاع از تقلبي بودن ارز، بايد مأموران امنيتي را مطلع ساخت.

   2ـ در اختيار داشتن ارز تقلبي و بدون آگاهي از تقلبي بودن آن، جرم محسوب
نمي‏شود.

   3ـ بازگرداندن ارز تقلبي به مشتري، توسط كارمند بانك، جرم محسوب مي‏شود.

   4ـ تبديل پول بايد از طريق بانك‏ها و فروشگاههاي صرافي مجاز انجام شود.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- روزنامه الشرق الأوسط، شنبه 18 رجب 1427 ه . 12 آگوست 2006 شماره 10119.

38

   5ـ براي اطمينان از سلامت ارز، قبل از دريافت آن بايد موارد احتياطي زير را اعمال كرد:

   نشانه ‏هاي مهم بر روي برخي از ارزها

   1ـ اطمينان از وجود نوار تضمين مقطع، به طوري كه اگر اسكناس در مقابل نور قرار
گيرد، به صورت متصل ديده شود.

   2ـ دستمال، يا نوك انگشت خود را با مقداري آب خيس كنيد؛ سپس روي عكس
ملك عبدالعزيز كه در اسكناس‏هاي دويست ريالي موجود است، بكشيد. اگر تصوير
تغيير نكرد، اسكناس اصلي است؛ در غير اين صورت جعلي است.

39

   3ـ اسكناس اصلي را اگر به شكل مشخصي تا كنيد، به صورت اوليه برمي‏گردد. اما
اسكناس تقلبي به شكل قبلي برنمي‏گردد.

3ـ برخي از مواد قانون جزايي جعل و كپي اسكناس

   اين قانون براساس مرسوم ملوكانه شماره 12، در تاريخ 20 رجب 1379 ه .، صادر
شده است:

   ماده 2: هر كس پول رايج در عربستان را جعل، يا كپي كند، و يا اقدام به وارد نمودن
پولهاي رايج جعلي يا كپي شده نمايد، يا به هر وسيله‏اي آن را با سوء نيت رواج دهد، به
مجازات حبس كه مدت آن كمتر از پنج و بيشتر از بيست و پنج سال نيست، و جريمه كمتر
از سي هزار، و بيشتر از پانصد هزار ريال نيست محكوم مي‏شود.

   ماده 6: هركس با حسن نيت پول كپي شده يا جعلي را دريافت كند، سپس با آگاهي از
عيب، آن را در معاملات مورد استفاده قرار دهد، به مجازات حبس به مدتي كه بيشتر از
يك سال نيست، و به جريمه‏اي كه بيشتر از دو هزار ريال نيست، يا يكي از دو مجازات
محكوم مي‏شود.

   ماده 11: كليه پولهاي جعلي، مصادره شده، و به مؤسسه پولي عربستان تسليم
مي‏گردد. و به هيچ وجه، پولي بابت مابه ازاي آن پرداخت نمي‏شود.

4ـ صرافي سيار

   اخيرا شركت «ساب» اولين دستگاه خودپرداز مكانيزه متحرك را كه داراي چند
دستگاه خودپرداز مكانيزه است؛ افتتاح كرده است. بدين صورت كه بانك در مكه
مكرمه اقدام به تهيه سه دستگاه اتومبيل حاوي شش دستگاه حودپرداز مكانيزه نموده كه
از طريق ماهواره با شبكه پرداختهاي سعودي(SPAN) در ارتباط است.

40

* پرسش

فصل 2 بخش 1

   1ـ مقام مسؤول در زمينه پولي كيست؟

   2ـ قديمي‏ترين بانك در عربستان كدام است؟

   3ـ يك دلار آمريكا معادل چند ريال سعودي است؟

فصل 2 بخش 2

   1ـ آيا در اختيار داشتن ارز تقلبي و ناآگاهي از تقلبي بودن آن، جرم محسوب
مي‏شود؟

   2ـ بازگرداندن ارز تقلبي به مشتري، توسط كارمند بانك، چه حكمي دارد؟

   3ـ مجازات جاعلان و توزيع كنندگان ارز تقلبي چيست؟

   4ـ سه نشانه مهم بر روي برخي از ارزها را ذكر كنيد؟

فصل 2 بخش 3

   1ـ مجازات جعل، يا كپي ارزهاي متداول در عربستان چيست؟

   2ـ مجازات كسي كه با حسن نيت پول جعلي را دريافت كند، سپس با آگاهي از عيب،
آن را در معاملات مورد استفاده قرار دهد، چيست؟

41

فصل سوم

1ـ توصيه‏هاي پليس عربستان به حجاج و عمره‏گزاران

2ـ قانون راهنمايي و رانندگي و لايحه اجرايي

3ـ تخلفات راهنمايي و رانندگي

4ـ تابلوهاي ارشادي

5ـ حوادث رانندگي

6ـ مراحل قانوني جهت دريافت ديه

7ـ فرم وكالت‏نامه

8ـ گواهي انحصار وراثت

9ـ كمبود مترجمان و توانمندي آنان

10ـ قوانين دعاوي و اجرائيات در ديوان مظالم

45

1ـ توصيه ‏هاي پليس عربستان به حجاج و عمره‏ گزاران

   1ـ در صورت حمل مبالغ نقدي ضروري است از تردد در اماكن خلوت دور از شهر،
و يا در ساعات آخر شب خودداري گردد.

   2ـ عدم استفاده از طلا و زيور آلات به طوري كه موجب جلب توجه سارقان گردد.

   3ـ از گرفتن هر گونه نوشيدني از افراد غير قابل اعتماد خودداري گردد. زيرا ممكن
است موجبات بيهوشي فرد را فراهم سازد و مجرم به راحتي بتواند اقدام به آدم‏ربايي
نمايد.

   4ـ مراقب افرادي كه در لباس افسر پليس و غيره اقدام به سرقت مي‏كنند باشند. در
چنين وضعيتي ضروري است مدارك شناسايي آنها درخواست گردد.

   5ـ اطمينان از مرغوبيت و اصالت كالايي كه خريداري مي‏شود. و ترجيحا بهتر است
از فروشگاههاي بزرگ و معتبر تهيه گردد. و از خريد كالاهاي گرانقيمت با بهاي ارزان‏تر
از دستفروشان اجتناب گردد. زيرا اين قبيل كالاها اغلب غير اصلي، و در مواردي مسروقه
هستند.

   6ـ امضا نكردن برگهايي كه محتوا يا معناي آن را نمي‏داند.

   7ـ نگذاشتن بليطهاي هواپيما و متعلقات شخصي، پول و اشياي گراقيمت مانند
جواهرات و زيورآلات طلا در اتاقهاي هتل، به هنگام ترك اتاقها. بنابراين بهتر است اين
قبيل اشياء به صندوق امانات هتل سپرده شود، و در ازاي آن رسيد اخذ شود. اين
سرويس در همه هتلهاي عربستان موجود است. بنابراين زائر جز مبلغي كه عملا بدان نياز
دارد نبايد مبالغ نقدي زيادي همراه خود داشته باشد.

47

   مراقبت از گذرنامه

   ـ زائر بايد مراقب گذرنامه خود باشد. و بر او لازم است گذرنامه خود را به هيچ عنوان
در گرو نگذارد و آن را جز در موارد ضروري به احدي تسليم نكند. و در صورت مفقود
شدن گذرنامه، به نزديكترين مركز پليس اطلاع دهد. و يك نسخه از آن را به منظور
مساعدت وي به بعثه حج و يا سفارت ايران تقديم نمايد.

   به منظور حفظ امنيت بانوان در برابر آدم‏ربايي رعايت موارد زير
ضروري است:

   1ـ عدم تردد به تنهايي در اماكن خالي از عبور و مرور، يا تاريك و يا در ساعات آخر
شب.

   2ـ حضور نيافتن در ساعات آخر شب در اماكن مشكوك.

   3ـ همراه نشدن با غريبه‏ها در اتومبيل‏هاي شخصي يا كرايه.

2ـ قانون راهنمايي و رانندگي و لايحه اجرايي

   ماده شصت و يكم: پس از وقوع حادثه، اداره مربوطه اقدام به تحقيق در مورد
حادثه مي‏كند؛ و در اسرع وقت فرم‏ها را تكميل مي‏نمايد. اگر حادثه منجر به مرگ، يا

48

جراحات شديد بدني گردد، راننده متخلف بايد بايد توقيف شود. مدت توقيف بيش از
هفتاد و دو ساعت نيست. تمديد اين مدت در صلاحيت دادگاه رسيدگي‏كننده است. در
همه موارد، راننده به محض تقديم كفالتِ جريمه، و يا سند بيمه، بلافاصله بايد آزاد شود. در صورت اختلاف، دادگاههاي رسيدگي‏كننده مرجع حل و فصل خواهند بود.

   ماده شصت و دوم: هركس جان انساني را ـ اعم از كل يا جزء ـ در حادثه رانندگي
تلف كند چه از باب تعدي باشد و يا افراط، به مجازات زندان محكوم مي‏شود. مدت
محكوميت بيش از يكسال نخواهد بود. همچنين غرامت مالي كه بيشتر از ده هزار ريال
نيست؛ و يا به يكي از دو مجازات محكوم مي‏شود.

   ماده شصت و سوم: با رعايت آنچه در ماده‏هاي شصت و يكم و شصت و دوم اين
لايحه آمده: بر هر راننده كه طرف حادثه رانندگي است لازم است خودرو را در مكان
حادثه متوقف كند و به اداره ذيربط اطلاع دهد. و مساعدت لازم را نسبت به
آسيب‏ديدگان مبذول نمايد. چنانچه بدان كار اقدام نورزد به مجازات مالي كه بيشتر از دو
هزار يال نيست، و يا زندان كه بيشتر از سه ماه نيست، و يا هردوي اين مجازاتها محكوم
مي‏شود.

   ماده شصت و نهم: حركات نمايشي هنگام رانندگي: عبارت است از حركت با
سرعت بسيار بالا، به صورت ناگهاني يا غير منظم به طوري كه از چرخها صداي بلند و
گوشخراشي شنيده شود؛ و يا هر نوع رانندگي به صورت متهورانه و خطرناك به قصد
بازي يا نمايش يا مسدود كردن راهها و دشوار كردن ترافيك.

   حركات نمايشي هنگام رانندگي تخلف محسوب مي‏شود و مرتكب آن به
مجازاتهاي زير محكوم مي‏شود:

   الف) بار اول توقيف خودرو به مدت پانزده روز، و جريمه مالي به ارزش هزار ريال؛
سپس براي اجراي مجازات زندان به دادگاه خاص ارجاع داده مي‏شود.

   ب) بار دوم توقيف خودرو به مدت يكماه، همراه با جريمه مالي كه مقدار آن هزار و
پانصد ريال است؛ سپس براي اجراي مجازات زندان به دادگاه خاص ارجاع داده مي‏شود.

49

   ج) بار سوم جريمه مالي كه مقدار آن دو هزار ريال، همراه با توقيف خودرو است؛
سپس براي بازنگري در مصادره خودرو، يا جريمه‏اي برابر با ارزش خودرو استيجاري،
يا مسروقه، و مجازات زندان، به دادگاه خاص ارجاع داده مي‏شود.

    از دو مجازات توقيف يا مصادره در بندهاي (الف) و (ب) و (ج) همين ماده ـ
خودروهاي اجاره‏اي و مسروقه، مستثني هستند.

3ـ تخلفات راهنمايي و رانندگي⁽¹⁾

   ليست تخلفات رانندگي

   1ـ مجازاتهاي مقرر براي اين تخلفات (جريمه مالي كه كمتر 500 ريال و بيشتر از 900 ريال نيست و يا توقيف خودرو همراه با جريمه).

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- به نقل از «نظام المرور ولائحته»، ص 104-109.

50

نوع تخلف

   ـ رانندگي با خودرو، قبل از اخذ گواهينامه.

   ـ حركت با خودرو بدون پلاك (توقيف خودرو تا برطرف شدن تخلف)

   ـ عبور از چراغ قرمز.

   ـ رانندگي با خودرو در جهت عكس مسير حركت.

   ـ حركت مارپيچ (زيگزاگ) و سريع در بين خودروها در راههاي عمومي.

   ـ تجاوز از سرعت مقرر به ميزان بيشتر 25 كيلومتر در ساعت.

   ـ سبقت در مناطقي مانند پيچها و ارتفاعات كه سبقت در آنها ممنوع است.

   ـ نداشتن پوشش بار و نبستن محموله در حال جابجايي.

   ـ عدم توقف به هنگام ديدن تابلو «ايست».

   ـ عدم اعطاي حق تقدم به خودروي كه هنگام رسيدن به تقاطع هم عرض، از سمت
راست مي‏آيد و تابلو اولويت حق تقدم نيز وجود ندارد.

   ـ عدم اعطاي حق تقدم به خودروهايي كه در جاده اصلي تردد مي‏كنند و تابلو
اولويت حق تقدم نيز وجود ندارد.

   ـ بي‏توجهي به تابلوهاي دستي پليس امنيتي هنگام تنظيم عبور و مرور، و ترجيح دادن
چراغ راهنمايي و رانندگي بر تابلو دستي پليس.

   ـ رانندگي بدون روشن كردن چراغها داخل تونل‏ها.

51

2ـ مجازاتهاي مقرر براي اين تخلفات (جريمه مالي كه كمتر 300 ريال و بيشتر
از 500 ريال نيست و يا توقيف خودرو همراه با جريمه).

نوع تخلف

   ـ عدم توقف در نقاط بازرسي يا گشتي‏هاي امنيتي با وجود توجيه لازم يا علامتي
توقف را اجباري مي‏كند.

   ـ عدم پايبندي به مقررات عبور و مرور در تقاطع‏ها.

   ـ جابجايي سرنشينان بيش از تعداد معين.

   ـ ارائه نكردن مدارك مخصوص راننده يا خودرو .

   ـ به جاي گذاشتن اجسام يا اشياء در راههاي عمومي به طوري كه سلامت عمومي را
در معرض خطر قرار دهد.

   ـ ندادن حق تقدم عبور به خودروهاي كاروانهاي رسمي⁽¹⁾ يا اورژانسي.

  
ـ سبقت از اتوبوسهاي سرويس مدارس، هنگام توقف براي حمل يا پياده كردن
سرنشين.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- منظور از كاروانهاي رسمي، مجموعه‏اي متشكل از كاروان اتومبيل‏هاي پليس، و مقامات مسؤول است.

52

3ـ مجازاتهاي مقرر براي اين تخلفات (جريمه مالي كه كمتر 150 ريال و بيشتر
از 300 ريال نيست).

نوع تخلف:

   ـ ترك خودرو در سراشيبي با عدم اتخاذ احتياطهاي لازم.

   ـ نبستن كمربند ايمني.

   ـ استفاده از تلفن همراه با دست، در هنگام رانندگي.

   ـ رانندگي در مسيرهاي تعيين نشده.

53

4ـ مجازاتهاي مقرر براي اين تخلفات (جريمه مالي كه كمتر 100 ريال، و
بيشتر از 150 ريال نيست).

نوع تخلف:

   ـ ترك خودروها در راههاي عمومي بدون ضرورت.

   ـ پرتاب اجسام به خارج از خودرو در هنگام حركت.

   ـ پياده يا سوار كردن سرنشينان در هنگام حركت خودروها.

   ـ عبور عابران پياده در محلهايي غير از محلهاي تعيين شده.

   ـ بي‏توجهي عابران پياده به علائم مخصوص به آنها.

   ـ كندي در حركت به صورتي كه موجب دشواري حركت گردد.

   ـ توقف خودرو در مكانهاي غير مجاز.

4ـ تابلوهاي ارشادي

   راههاي اصلي: اين تابلوها بيانگر راههايي است كه شهرهاي عربستان را به هم
متصل مي‏كند كه از دو رقم تشكيل مي‏شود.

   راههاي ثانوي: اين تابلوها بيانگر راههايي است كه شهرهاي با اهميت متوسط
عربستان را به هم متصل مي‏كند كه از سه رقم تشكيل مي‏شود.

54

   راههاي فرعي: اين تابلوها بيانگر راههايي است كه روستاها و مزارع و غيره را به هم متصل ميكند كه از چهار رقم تشكيل مي شود.

   علامت كيلومتري: اين تابلوها بيانگر مسافت بين شهرها است.

5ـ حوادث رانندگي

55

   ساليانه حداقل حدود 6300 نفر در عربستان بر اثر حوادث رانندگي جان خود را از
دست مي‏دهند.

   به محض وقوع حادثه، اكيب‏هايي از هلال احمر، دفاع شهري و گشت‏هاي راهنمايي
و پليس، به محل اعزام مي‏شوند. رئيس پليس، حادثه را دنبال مي‏كند. سپس مجروحان و
فوت شدگان به بيمارستان منتقل مي‏شوند.

   به محض دريافت ابلاغ حادثه خطرناك، در بيمارستان، حالت فوق‏العاده اعلام
مي‏شود و بخش اورژانس آسيب‏ديدگان حادثه را پذيرش مي‏كند.

علل حوادث رانندگي

   حوادث رانندگي در عربستان معمولاً به موارد زير برمي‏گردد:

    1ـ دستيابي آسان به گواهينامه رانندگي و ناآشنايي راننده با مقررات راهنمايي.

    2ـ سرعت بيش از حد و سبقت غير مجاز.

    3ـ كمبود آمبولانسها و تأخير آنها بعد از وقوع حادثه.

56

    4ـ عدم استفاده از كمربند ايمني.

    5ـ عدم معاينه دوره‏اي اتومبيلها.

    6ـ به كارگيري رانندگان غير سعودي در اتوبوسها و كاميونها.

6ـ مراحل قانوني جهت دريافت ديه

   در صورت فوت زائري از كاروان عمره يا حج تمتع در اثر سانحه رانندگي در
عربستان، خانواده متوفي ابتدا بايد از طريق دادگاه‏هاي ايران برگ انحصار وراثت اخذ
نمايند.

57

 پس از آن يكي از ورثه به عنوان وكيل جهت انجام اعمال قانوني، و دريافت ديه
انتخاب مي‏گردد. پس از ترجمه برگهاي انحصار وراثت، و وكالت‏نامه به زبان عربي،
وكيل ورثه، طي وكالت‏نامه‏اي سركنسولگري جمهوري اسلامي ايران را در جده وكيل
خود مي‏نمايد كه به ادارات و محاكم مراجعه، و ديه متوفي را دريافت نمايد. اين مدارك
بايد توسط وزارت امور خارجه، و نيز سفارت عربستان در تهران، تأييد و به جده ارسال
گردد.

   لازم به ذكر است كه اگر متوفي مرد باشد و راننده صد در صد مقصر شناخته شود،
مبلغ ديه يكصد هزار ريال سعودي؛ و چنانچه زن باشد، پنجاه هزار ريال است. و در
صورتي كه راننده و متوفي به نسبت مساوي مقصر باشند، مبلغ ديه در صورت مذكر بودن
پنجاه هزار ريال و در صورت مؤنث بودن نصف آن مبلغ است. در صورت اثبات ناتواني
راننده از پرداخت ديه، مبلغ از بيت‏المال پرداخت مي‏گردد.

58