بخش 5

101

وَالْمُؤْمِناتِ بِاللُّطْفِ وَالْكَرامَةِ، وَعَلي أَمْواتِ الْمُؤْمِنِينَ
و مؤمنات به لطف و بزرگواري و بر مردگان مؤمنين
وَالْمُؤْمِناتِ بِالْمَغْفِرَةِ وَالرَّحْمَةِ، وَعَلي مُسافِرِي الْمُؤْمِنِينَ
و مؤمنات به آمرزش و رحمت و بر مسافرين مؤمنين
وَالْمُؤْمِناتِ بِالرَّدّـِ إِلي أَوْطانِهِمْ سالِمِينَ غانِمِينَ، بِرَحْمَتِكَ يا
و مؤمنات به بازگشتن بسوي وطنهاي خويش به سلامتي و بهره مندي به رحمتت اي
أَرْحَمَ الرّاحِمِينَ، وَصَلَّي اللهُ عَلي سَيّـِدِنا مُحَمَّد خاتَمِ النَّبِيّـِينَ
مهربانترين مهربانان و صلوات و درود فرستد خداوند بر آقاي ما محمد خاتم پيمبران
وَعِتْرَتِهِ الطّاهِرِينَ، وَسَلَّمَ تَسْلِيماً كَثِيراً».
و عـتـرت پـاكـيـزه اش سـلام فـرسـتـد بسيار.»
و شيخ بن فهد گفته كه مستحبّ است بعد از دعاء سمات بگوئي:

«اَللّهُمَّ إِنّـِي أَسْأَ لُكَ بِحُرْمَةِ هذَا الدُّعاءِ، وِ بِما فاتَ مِنْهُ مِنَ
   «خدايا از تو مي خواهم به حرمت اين دعا و به آنچه از نامهايت كه در آن
الاَْسْماءِ، وَبِمايَشتَمِلُ عَلَيْهِ مِنَ التَّفْسِيرِوَالتَّدْبِيرِالَّذِي لايُحِيطُ بِهِ
ذكر نشده و به آنچه دربردارد از تفسير و تدبيري كه كسي جز تو بر آن احاطه
إِلاّ أَنْتَ، أَنْ تَفْعَلَ بِي كَذا وَكَذا».

نـدارد كـه دربـاره مــن چنـيـن و چـنـان كـنـي.»

و بجاي كذا و كذا حاجت خود را بخواهد.

102

دعاي توسّل

حاجتها را بايد از خداوند خواست، امّا براي برآورده شدن آنها بايد كساني را كه مقرّب درگاه خدايند، وسيله قرار داد، و خدا را به حق و مقام و منزلت آنان قسم داد، و آنان را شفيع ساخت. اين كار «توسّل» نام دارد. مرحوم علامه مجلسي نقل مي فرمايد: دعاي توسل را محمّد بن بابويه از معصوم(عليه السلام) روايت كرده و گفته است: در هيچ امري اين دعا را نخواندم، مگر آن كه به زودي اثر اجابت آن را يافتم:

«اَللّهُمَّ إِنّـِي أَسْأَلُكَ وَأَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِنَبِيّـِكَ نَبِيّـِ الرَّحْمَةِ مُحَمَّد
   «خدايا از تو مي خواهم و بسويت رو كنم بوسيله پيامبرت پيامبر رحمت محمد(صلي الله عليه وآله)
صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وآلِهِ، ياأَبَاالْقاسِمِ يارَسُولَ اللهِ يااِمامَ الرَّحْمَةِ يا
اي اباالقاسم اي رسول خدا اي پيشواي رحمت اي
سَيّـِدَناوَمَوْلينا، إِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وتَوَسَّلْنابِكَ إِلَي اللهِ
آقاي ما و سرور ما، ما رو آورديم و شفيع گرفتيم و توسل جستيم بوسيله تو به درگاه خدا
وَقَدَّمْناكَ بَيْنَ يَدَيْ حاجاتِنا، ياوَجِيهاً عِنْدَ اللهِ اشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ،
و تو را پيش روي حاجت هاي خويش قرار داديم اي آبرومند در نزد خدا براي ما، نزد خدا

103

يا أَبَاالْحَسَنِ يا أَمِيرَالْمُؤْمِنِينَ يا عَلِيَّ بْنَ أَبِي طالِب يا حُجَّةَ اللهِ
شفاعت كن اي اباالحسن اي اميرمؤمنان اي علي بن ابي طالب اي حجت خدا
عَلي خَلْقِهِ ياسَيّـِدَنا وَمَوْلينا، إِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا
بر خلق اي آقاي ما و سرور ما ما رو آورديم و شفيع گرفتيم و توسل جستيم
بِكَ إِلَي اللهِ وَقَدَّمْناكَ بَيْنَ يَدَيْ حاجاتِنا، يا وَجِيهاً عِنْدَ اللهِ
بهوسيله تو به درگاه خدا و تو را پيش روي حاجتهاي خويش قرار داديم اي آبرومند نزد خدا
اشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللهِ، يا فاطِمَةَ الزَّهْراءِ يابِنْتَ مُحَمَّد ياقُرَّةَ عَيْنِ
شفاعت كن براي ما نزد خدا، اي فاطمه زهرا اي دختر محمد اي نور چشم
الرَّسُولِ يا سَيّـِدَتَنا وَمَوْلاتَنا، إِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِكِ
پيغمبر اي بانوي ما و سرور ما ما رو آورديم و شفيع گرفتيم و توسل جستيم بوسيله تو
إِلَي اللهِ وَقَدَّمْناكِ بَيْنَ يَدَيْ حاجاتِنا، يا وَجِيهَةً عِنْدَ اللهِ اشْفَعِي
به درگاه خدا و تو را پيش روي حاجتهاي خويش قرار داديم اي آبرومند پيش خدا، شفاعت كن
لَنا عِنْدَ اللهِ، يا أَبامُحَمَّد يا حَسَنَ بْنَ عَلِيٍّ أَيُّهَاالْمُجْتَبي يَاابْنَ
براي ما نزد خدا، اي ابا محمد، اي حسن بن علي، اي برگزيده، اي فرزند
رَسُولِ اللهِ يا حُجَّةَ اللهِ عَلي خَلْقِهِ يا سَيّـِدَنا وَمَوْلينا، إِنّا تَوَجَّهْنا
رسول خدا، اي حجت خدا بر خلق، اي آقاي ما و سرور ما ما روآورديم
وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِكَ إِلَي اللهِ وَقَدَّمْناكَ بَيْنَ يَدَيْ حاجاتِنا، يا
و شفيع گرفتيم و توسل جستيم بوسيله تو به درگاه خدا و تو را پيش روي حاجتهاي خود قرار داديم اي

104

وَجِيهاً عِنْدَاللهِ اشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ، يا أَباعَبْدِاللهِ يا حُسَيْنَ بْنَ عَلِيّـ
آبرومند نزد خدا شفاعت كن براي ما پيش خدا، اي ابا عبدالله، اي حسين بن علي
أَيُّهَا الشَّهِيدُ يَاابْنَ رَسُولِ اللهِ يا حُجَّةَ اللهِ عَلي خَلْقِهِ يا سَيّـِدَنا
اي شهيد (راه حق)، اي فرزند رسول خدا، اي حجت بر خلق، اي آقا
وَمَوْلينا، إِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْناوَتَوَسَّلْنا بِكَ إِلَي اللهِ وَقَدَّمْناكَ
و سرور ما، ما رو آورديم و شفيع گرفتيم و توسل جستيم بوسيله تو به درگاه خدا و تو را پيش روي
بَيْنَ يَدَيْ حاجاتِنا، يا وَجِيهاً عِنْدَاللهِ اشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ، يا
حاجتهاي خود قرار داديم، اي آبرومند نزد خدا براي ما پيش خدا شفاعت كن، اي
أَبَاالْحَسَنِ يا عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ يازَيْنَ الْعابِدِينَ يَاابْنَ رَسُولِ اللهِ يا
اباالحسن، اي علي بن الحسين، اي زيور پرستش كنندگان، اي فرزند رسول خدا، اي
حُجَّةَ اللهِ عَلي خَلْقِهِ يا سَيّـِدَنا وَمَوْلينا، إِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا
حجت خدا بر خلق، اي آقا و سرور ما، ما روآورديم و شفيع گرفتيم
وَتَوَسَّلْنا بِكَ إِلَي اللهِ وَقَدَّمْناكَ بَيْنَ يَدَيْ حاجاتِنا، يا وَجِيهاً
و توسل جستيم بوسيله تو بدرگاه خدا و تو را پيش روي حاجتهاي خود قرار داديم، اي آبرومند
عِنْدَاللهِ اشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ، يا أَبا جَعْفَر يا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيّـ
نزد خدا شفاعت كن براي ما پيش خدا، اي اباجعفر، اي محمد بن علي
أَيُّهَاالْباقِرُ يَاابْنَ رَسُولِ اللهِ يا حُجَّةَ اللهِ عَلي خَلْقِهِ يا سَيّـِدَنا
اي شكافنده علوم، اي فرزند رسول خدا، اي حجت خدا بر خلق، اي آقا و

105

وَمَوْلينا، إِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِكَ إِلَي اللهِ وَقَدَّمْناكَ
سرور ما، ما رو آورديم و شفيع گرفتيم و توسل جستيم بوسيله تو به درگاه خدا و تو را پيش روي
بَيْنَ يَدَيْ حاجاتِنا، يا وَجِيهاً عِنْدَاللهِ اشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ، يا
حاجتهاي خويش قرار داديم، اي آبرومند نزد خدا شفاعت كن براي ما پيش خدا، اي
أَباعَبْدِاللهِ يا جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّد أَيُُّهَا الصّادِقُ يَاابْنَ رَسُولِ اللهِ يا
اباعبدالله، اي جعفر بن محمد، اي (امام) صادق اي فرزند رسول خدا، اي
حُجَّةَ اللهِ عَلي خَلْقِهِ يا سَيّـِدَنا وَ مَوْلينا، إِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا
حجت خدا بر خلق، اي آقاي ما و سرور ما، ما رو آورديم و شفيع گرفتيم
وَتَوَسَّلْنا بِكَ إِلَي اللهِ وَقَدَّمْناكَ بَيْنَ يَدَيْ حاجاتِنا، يا وَجِيهاً
وتوسل جستيم بوسيله تو به درگاه خدا و تو را پيش روي حاجتهاي خويش قرار داديم، اي آبرومند
عِنْدَاللهِ اشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ، يا أَبَاالْحَسَنِ يا مُوسَي بْنَ جَعْفَر أَيُّهَا
پيش خدا شفاعت كن براي ما نزد خدا، اي اباالحسن، اي موسي بن جعفر
الْكاظِمُ يَاابْنَ رَسُولِ اللهِ يا حُجَّةَ اللهِ عَلي خَلْقِهِ ياسَيّـِدَنا وَمَوْلينا،
اي كاظم، اي فرزند رسول خدا، اي حجت خدا بر خلق، اي آقاي ما و سرور ما
إِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِكَ إِلَي اللهِ وَقَدَّمْناكَ بَيْنَ يَدَيْ
ما رو آورديم و شفيع گرفتيم و توسل جستيم بوسيله تو بدرگاه خدا و تو را پيش روي
حاجاتِنا، يا وَجِيهاً عِنْدَاللهِ اشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ، يا أَبَاالْحَسَنِ يا
حاجتهاي خويش قرارداديم، اي آبرومند نزد خدا شفاعت كن براي ما پيش خدا، اي ابا الحسن اي

106

عَلِيَّ بْنَ مُوسي أَيُّهَا الرِّضا يَاابْنَ رَسُولِ اللهِ ياحُجَّةَ اللهِ عَلي خَلْقِهِ
علي بن موسي، اي (حضرت) رضا، اي فرزند رسول خدا، اي حجت خدا بر خلق
يا سَيّـِدَنا وَمَوْلينا، إِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِكَ إِلَي اللهِ
اي آقا و سرور ما، ما رو آورديم و شفيع گرفتيم و توسل جستيم بوسيله تو به درگاه خدا
وَقَدَّمْناكَ بَيْنَ يَدَيْ حاجاتِنا، يا وَجِيهاً عِنْدَاللهِ اشْفَعْ لَنا
و تو را پيش روي حاجتهاي خويش قرار داديم، اي آبرومند نزد خدا شفاعت كن براي ما
عِنْدَاللهِ، يا أَباجَعْفَر يا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيّـ أَيُّهَا الْجَوادُ يَاابْنَ
پيش خدا، اي ابا جعفر، اي محمد بن علي، اي حضرت تقي جواد، اي فرزند
رَسُولِ اللهِ يا حُجَّةَ اللهِ عَلي خَلْقِهِ يا سَيّـِدَنا وَمَوْلينا، إِنّا تَوَجَّهْنا
رسول خدا، اي حجت خدا بر خلق، اي آقا و سرور ما، ما رو آورديم
وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِكَ إِلَي اللهِ وَقَدَّمْناكَ بَيْنَ يَدَيْ حاجاتِنا، يا
و شفيع گرفتيم و توسل جستيم بوسيله تو بدرگاه خدا و تو را پيش روي حاجتهاي خويش قرار داديم اي
وَجِيهاً عِنْدَاللهِ اشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ، يا أَبَاالْحَسَنِ يا عَلِيَّ بْنَ مُحَمَّد
آبرومند نزد خدا شفاعت كن براي ما نزد خدا، اي ابا الحسن، اي علي بن محمد
أَيُّهَا الْهادِي النَّقِيُّ يَاابْنَ رَسُولِ اللهِ يا حُجَّةَ اللهِ عَلي خَلْقِهِ يا
اي حضرت هادي نقي، اي فرزند رسول خدا، اي حجت خدا بر خلق، اي
سَيّـِدَنا وَمَوْلينا، إِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِكَ إِلَي اللهِ
آقاي ما و سرور ما، ما رو آورديم و شفيع گرفتيم و توسل جستيم بوسيله تو بدرگاه خدا

107

وَقَدَّمْناكَ بَيْنَ يَدَيْ حاجاتِنا،يا وَجِيهاً عِنْدَاللهِ اشْفَعْ لَنا
و تو را پيش روي حاجتهاي خويش قرار داديم، اي آبرومند نزد خدا شفاعت كن براي ما
عِنْدَاللهِ، يا أَبامُحَمَّد يا حَسَنَ بْنَ عَلِيّـ يَا ابْنَ
نزدخدا اي ابا محمد، اي حسن بن علي، اي زكي عسكري
رَسُولِ اللهِ يا حُجَّةَ اللهِ عَلي خَلْقِهِ ياسَيّـِدَنا وَمَوْلينا، إِنّا تَوَجَّهْنا
اي فرزند رسول خدا، اي حجت خدا بر خلق، اي آقاي ما و سرور ما، ما
وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِكَ إِلَي اللهِ وَقَدَّمْناكَ بَيْنَ يَدَيْ حاجاتِنا،
رو آورديم و شفيع گرفتيم و توسل جستيم بوسيله تو بدرگاه خدا و تو را پيش روي
يا وَجِيهاً عِنْدَاللهِ اشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ، يا وَصِيَّ الْحَسَنِ وَالْخَلَفَ
حاجتهاي خويش قرارداديم اي آبرومند نزد خدا شفاعت كن براي ما نزد خدا اي وصي امام حسن عسكري
الْحُجَّةَ أَيُّهَا الْقائِمُ الْمُنْتَظَرُ الْمَهْدِيُّ يَاابْنَ رَسُولِ اللهِ يا
و يادگار شايسته و حجت، اي امام قائم منتظر مهدي، اي فرزند رسول خدا، اي
حُجَّةَ اللهِ عَلي خَلْقِهِ يا سَيّـِدَنا وَمَوْلينا، إِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا
حجت خدا بر خلق، اي آقا و سرور ما، ما رو آورديم و شفيع گرفتيم
وَتَوَسَّلْنا بِكَ إِلَي اللهِ وَقَدَّمْناكَ بَيْنَ يَدَيْ حاجاتِنا، يا وَجِيهاً
و توسل جستيم بوسيله تو بدرگاه خدا و تو را پيش روي حاجتهاي خويش قرار داديم، اي آبرومند
عِنْدَاللهِ اشْفَعْ لَنـا عِنْـدَاللهِ».

نزد خدا شفاعت كن براي ما پيش خدا.»

108

پس حاجات خود را بطلبد كه برآورده مي شود إِنْ شاءَالله
تعالي و در روايت ديگر وارد شده كه بعد از اين
بگويـد:

«يا سادَتِي وَمَوالِيَّ إِنّـِي تَوَجَّهْتُ بِكُمْ أَئِمَّتِي وَعُدَّتِي لِيَوْمِ
   «اي آقايان من و سرورانم من رو آوردم بوسيله شما پيشوايان و ذخيرگانم در روز
فَقْرِي وَحاجَتِي إِلَي اللهِ، وَتَوَسَّلْتُ بِكُمْ إِلَي اللهِ، وَاسْتَشْفَعْتُ
نداري و نيازمندي بدرگاه خدا و توسل جستم بوسيله شما به درگاه خدا و شفاعت جستم
بِكُمْ إِلَي اللهِ،فَاشْفَعُوا لِي عِنْدَاللهِ، وَاسْتَنْقِذُونِي مِنْ ذُنُوبِي
بوسيله شما به درگاه خدا پس شفاعت كنيد براي من در پيشگاه خدا و از او بخواهيد مرا از گناهانم
عِنْدَاللهِ، فَإِنَّكُمْ وَسِيلَتِي إِلَي اللهِ، وبِحُبّـِكُمْ وَبِقُرْبِكُمْ أَرْجُو نَجاةً
نجات دهد زيرا شماييد وسيله من به درگاه خدا و بوسيله دوستي و قرب به شما اميد نجات
مِنَ اللهِ، فَكُونُوا عِنْدَاللهِ رَجائِي يا سادَتِي يا أَوْلِياءَاللهِ،
از خدا دارم پس شما هم مايه اميد من به درگاه خدا باشيد اي آقايان من اي اولياي خدا
صَلَّي اللهُ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ، وَلَعَنَ اللهُ أَعْداءَاللهِ ظالِمِيهِمْ مِنَ
درود خدا بر همگي ايشان و خدا ستم كنندگان به ايشان را كه دشمنان خدا هستند
الاَْوَّلِينَ وَالاْخِرِينَ، آمِينَ رَبَّ الْعالَمِيْنَ».
از رحمت خويش دوركند اوّلين و آخرين آنها را.»

109

دعاي رفع گرفتاري

مرحوم شيخ كفعمي در بلدالأمين دعايي از حضرت اميرالمؤمنين(عليه السلام) روايت كرده كه هر ملهوف ومكروب و محزون وگرفتار وترساني آنرا بخواند، حقّ تعالي او را فرج كرامت فرمايد، وآن دعا اين است:

«يا عِمادَ مَنْ لاعِمادَ لَهُ، وَيا ذُخْرَ مَنْ لاذُخْرَ لَهُ، وَيا سَنَدَ مَنْ
   «اي تكيه گاه كسي كه تكيه گاه ندارد اي ذخيره كسي كه ذخيره ندارد و اي پشتيبان كسي
لا سَنَدَ لَهُ، وَيا حِرْزَ مَنْ لا حِرْزَ لَهُ، وَيا غِياثَ مَنْ لاغِياثَ لَهُ،
كه پشتيبان ندارد و اي پناه كسي كه پناهي ندارد و اي دادرس كسي كه دادرس ندارد
وَيا كَنْزَ مَنْ لا كَنْزَ لَهُ، وَيا عِزَّ مَنْ لا عِزَّ لَهُ، يا كَرِيمَ الْعَفْوِ، يا
و اي گنج آن كس كه گنجي ندارد و اي عزت آن كس كه عزتي ندارد اي بزرگوار گذشت اي
حَسَنَ التَّجاوُزِ، يا عَوْنَ الضُّعَفاءِ، يا كَنْزَ الْفُقَراءِ، يا عَظِيمَ
نيكو در گذر اي يار ناتوانان اي گنج بي نوايان اي بزرگ
الرَّجاءِ، يا مُنْقِذَ الْغَرْقي، يا مُنْجِيَ الْهَلْكي، يا مُحْسِنُ يا مُجْمِلُ
اميد من اي نجات دهنده غريقان اي رهاننده هلاك شدگان اي احسان كننده اي نيكوكار

110

يا مُنْعِمُ يا مُفْضِلُ، أَنْتَ الَّذِي سَجَدَ لَكَ سَوادُ اللَّيْلِ وَنُورُ النَّهارِ
اي نعمت بخش اي زياده بخش تويي كه سجده (وخضوع) كرد برايت سياهي شب و روشني روز
وَضَوْءُ الْقَمَرِ وَشُعاعُ الشَّمْسِ وَحَفِيفُ الشَّجَرِ وَدَوِيُّ الْماءِ، يا
و تابش ماه و پرتو خورشيد و صداي درخت و صداي مخصوص آب اي
اَللهُ يا اَللهُ يا اَللهُ، لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ، وَحْدَكَ لاشَرِيكَ لَكَ، يا رَبّاهُ
خدا اي خدا اي خدا معبودي نيست جز تو خداي يگانه اي كه شريكي برايت نيست پروردگارا
يا اَللهُ، صَلّـِ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَافْعَلْ بِنا ما أَنْتَ أَهْلُهُ».
اي خدا درود فرست بر محمد وآل محمد و انجام ده درباره ما آنچه را تو شايسته آني.»
پس هر چه حاجت داري طلب كن.

دعاي فَرَج

مرحوم كفعمي در كتاب «مصباح» دعايي نقل كرده و فرموده است: اين دعا را امام هادي(عليه السلام) به «يَسَع بن حمزه قمي» تعليم داد، و فرمود كه آل محمّد(صلي الله عليه وآله) هنگام پيش آمدن بلاها و مواجهه با دشمنان و خوف از خطر و فقر اين دعا را مي خوانند، و براي ايمني مفيد مي باشد. و اين دعا، از دعاهاي صحيفه سجّاديه است:

111

«يا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُالْمَكارِهِ، وَيا مَنْ يُفْثَأُ بِهِ حَدُّالشَّدائِدِ، وَيا
   «اي كه گشوده شود بوسيله او گره گرفتاريها و اي كه شكسته شود بوسيله او تندي سختيها و اي
مَنْ يُلْتَمَسُ مِنْهُ الْمَخْرَجُ إِلي رَوْحِ الْفَرَجِ، ذَلَّتْ لِقُدْرَتِكَ
كه ازاوخواهش شودبراي رهايي يافتن(از غمهاوآمدن)بسوي فضاي روح بخش گشايش،كارهاي دشواردربرابر قدرتت
الصّـِعابُ، وَتَسَبَّبَتْ بِلُطْفِكَ الاَْسْبابُ، وَجَري بِقُدْرَتِكَ الْقَضاءُ،
آسان گشته و اسباب و وسايل به سبب لطف تو فراهم گشته و قضا و قدر به قدرتت جاري گشته
وَمَضَتْ عَلي إِرادَتِكَ الاَْشْياءُ، فَهِيَ بِمَشِيَّتِكَ دُونَ قَوْلِكَ
و همه چيز برطبق اراده تو گذشته است پس تمام چيزها به محض اراده تو بدون اينكه نيازي به گفتن
مُؤْتَمِرَةٌ، وَبِاِرادَتِكَ دُونَ نَهْيِكَ مُنْزَجِرَةٌ، أَنْتَ الْمَدْعُوُّ
باشد مطيع وفرمانبردارند و به محض اراده ات بدون احتياج به نهي و بازداشتن بازداشته اند تويي كه براي رفع دشواريها
لِلْمُهِمّاتِ، وَأَنْتَ الْمَفْزَعُ فِي الْمُلِمّاتِ، لا يَنْدَفِـعُ مِنْها إِلاّ ما
خوانندت و تويي پناهگاه در سختيها دور نشود از آن سختيها مگر آنچه
دَفَعْتَ، وَلا يَنْكَشِفُ مِنْها إِلاّ ما كَشَفْتَ، وَقَدْ نَزَلَ بِي يا رَبّـِ ما
راكه تودوركنيوبرطرف نگردد چيزي از آنها مگر آنچه را تو برطرف كني و براستي اي پروردگار من چيزي بر من رسيده
قَدْ تَكَأَّدَنِي ثِقْلُهُ، وَاَلَمَّ بِي ما قَدْ بَهَظَنِي حَمْلُهُ، وَبِقُدْرَتِكَ أَوْرَدْتَهُ
كه سنگيني آن مرابه زحمت انداخته و وارد شده بر من آنچه به دوش كشيدنش وامانده ام كرده و البته به نيروي خودت آنرا بر
عَلَيَّ، وَبِسُلْطانِكَ وَجَّهْتَهُ إِلَيَّ، فَلا مُصْدِرَ لِما أَوْرَدْتَ، وَلا
من وارد كردي و به سلطنت و قدرت خويش آنرا متوجه من كردي پس آنچه را تو فرستادي بازگرداننده برايش نيست و آنچه راتو

112

صارِفَ لِما وَجَّهْتَ، وَلا فاتِحَ لِما أَغْلَقْتَ، وَلا مُغْلِقَ لِما
متوجه ساخته اي برگرداننده ندارد و آنچه را تو بسته اي گشاينده نداردوآنچه را توگشودي كسش
فَتَحْتَ، وَلا مُيَسّـِرَ لِما عَسَّرْتَ، وَلا ناصِرَ لِمَنْ خَذَلْتَ، فَصَلّـِ
نتواند بست و آنچه را تو دشوار سازي آسان كننده ندارد و آن كس را كه تو خواركني ياور برايش نيست پس درود فرست
عَلي مُحَمَّد وَآلِهِ، وَافْتَحْ لِي يا رَبّـِ بابَ الْفَرَجِ بِطَوْلِكَ، وَاكْسِرْ
بر محمد و آلش و بگشا به فضل خود پروردگارا بر من در گشايش را و قدرت تسلطي را كه
عَنّـِي سُلْطانَ الْهَمّـِ بِحَوْلِكَ، وأَنِلْنِي حُسْنَ النَّظَرِ فِيما شَكَوْتُ،
اندوه و غم بر من پيدا كرده به نيروي خود درهم شكن و خوش بيني خودت را در آنچه شكوه كردم به من عنايت كن
وَأَذِقْنِي حَلاوَةَ الصُّنْعِ فِيما سَأَلْتُ، وَهَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً
و شيريني رفتارت را درباره خواسته ام به من بچشان و از نزد خويش رحمت و گشايش
وَفَرَجاً هَنِيئاً، وَاجْعَلْ لِي مِنْ عِنْدِكَ مَخْرَجاً وَحِيّاً، وَلا تَشْغَلْنِي
گوارايي به من ببخش و هم از نزد خود راه چاره فوري برايم قرار ده و سرگرمم مكن
بِالاْهْتِمامِ عَنْ تَعاهُدِ فُرُوضِكَ وَاسْتِعْمالِ سُنَّتِكَ، فَقَدْ ضِقْتُ
به اهميت دادن به گرفتاريهاي دنيا از انجام واجبات و بكار بستن سنتها و دستوراتت زيرا كه براستي اي پروردگار من
لِما نَزَلَ بِي يا رَبّـِ ذَرْعاً، وَامْتَلاَْتُ بِحَمْلِ ما حَدَثَ عَلَيَّ هَمّاً،
سينه ام از اين پيش آمدي كه برايم كرده تنگ شده و براي تحمل اين حادثه سر تا پايم را اندوه گرفته
وَأَنْتَ الْقادِرُ عَلي كَشْفِ ما مُنِيتُ بِهِ، وَدَفْعِ ما وَقَعْتُ فِيهِ،
و تو بر دفع آنچه بدان گرفتار شده ام و برطرف كردن آنچه بدان درافتاده ام توانايي

113

فَافْعَلْ بِي ذلِكَ وَإِنْ لَمْ أَسْتَوْجِبْهُ مِنْكَ، يا ذَا الْعَرْشِ الْعَظِيمِ وَذَا
پس تو اين كار را درباره من بكن اگرچه من سزاوار اين محبت تو نيستم اي صاحب عرش عظيم و دارنده
الْمَنِّ الْكَرِيمِ، فَأَنْتَ قادِرٌ ياأَرْحَمَ الرّاحِمِينَ، آمِينَ رَبَّ الْعالَمِينَ».
نعمت بزرگ زيرا كه تو توانايي اي مهربانترين مهربانها آمين ربّ العالمين.»

 

دعاي سريع الإجابه

مرحوم كفعمي در «مصباح» دعايي از حضرت امام
موسي كاظم(عليه السلام) نقل كرده، و فرموده است: اين دعا
منزلتي عظيم دارد، و زود به اجابت مي رسد. متن دعا چنين
است:

«اَللّهُمَّ إِنّـِي أَطَعْتُكَ فِي أَحَبّـِ الاَْشْياءِ إِلَيْكَ وَهُوَ التَّوْحِيدُ،
   «خدايا همانا من درمحبوبترين چيزها در نزد تو كه عبارت از توحيد و يگانگيت بود از تو پيروي كردم
وَلَمْ أَعْصِكَ فِي أَبْغَضِ الاَْشْياءِ إِلَيْكَ وَهُوَ الْكُفْرُ، فَاغْفِرْ لِي ما
ودر مبغوض ترين چيزها در نزدت كه عبارت از كفر بتو بود نافرمانيت نكردم پس آنچه دراين ميان است
بَيْنَهُما يا مَنْ إِلَيْهِ مَفَرِّي، آمِنّـِي مِمّا فَزِعْتُ مِنْهُ إِلَيْكَ. اَللّهُمَّ اغْفِرْ
ازگناهانم بيامرز اي كه بسوي اوست گريزگاه من مرااز آنچه به خاطر آن بسويت پناه آوردم امان بخش خدايا بيامرز

114

لِيَ الْكَثِيرَ مِنْ مَعاصِيكَ، وَاقْبَلْ مِنّـِي الْيَسِيرَ مِنْ طاعَتِكَ، يا
گناهان بسيارم را و بپذير از من طاعت اندكم را اي
عُدَّتِي دُونَ الْعُدَدِ، ويا رَجائِي وَالْمُعْتَمَدَ، وَيا كَهْفِي وَالسَّنَدَ،
ذخيره در مقابل ساير ذخيره ها و اي مايه اميد و تكيه گاه من و اي پناهگاه ونگهبانم
وَيا واحِدُ يا أَحَدُ، يا قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ، اَللهُ الصَّمَدُ، لَمْ يَلِدْ وَلَمْ
و اي يگانه يكتا اي آنكه دروصف خود به پيغمبرت گفتي بگو او خداي يكتا است خدا بي نياز است، نزايد
يُولَدْ، وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ، أَسْأَلُكَ بِحَقّـِ مَنِ اصْطَفَيْتَهُمْ مِنْ
و نه زاييده شده و نيست برايش همتا و مانندي از تو مي خواهم به حق آنانكه از ميان خلق خود آنها را
خَلْقِكَ، وَلَمْ تَجْعَلْ فِي خَلْقِكَ مِثْلَهُمْ أَحَداً، أَنْ تُصَلّـِيَ عَلي
برگزيدي و در خلق خود هيچكس را مانند ايشان نكردي كه درود فرستي بر
مُحَمَّد وَآلِهِ، وَ أَنْ تَفْعَلَ بِي ما أَنْتَ أَهْلُهُ. اَللّهُمَّ إِنّـِي أَسْأَلُكَ
محمد و آل او و درباره من انجام دهي آنچه را تو شايسته آني خدايا از تو مي خواهم
بِالْوَحْدانِيَّةِ الْكُبْري، وَالْمُحَمَّدِيَّةِ الْبَيْضاءَ، وَالْعَلَوِيَّةِ الْعُلْيا،
به حق مقام وحدانيت و يكتايي بزرگ خودت و به مقام محمدي آن مقام تابنده و به مقام علوي آن مقام والا
وَبِجَمِيعِ مَا احْتَجَجْتَ بِهِ عَلي عِبادِكَ، وَبِالاِْسْمِ الَّذِي حَجَبْتَهُ
و به تمام حجتهاي خود بر بندگانت و به حق آن نامي كه از خلق خود
عَنْ خَلْقِكَ، فَلَمْ يَخْرُجْ مِنْكَ إِلاّ إِلَيْكَ، صَلّـِ عَلي مُحَمَّد وَآلِهِ،
پنهان داشتي كه اظهار نشود از تو مگر بخودت كه درود فرستي بر محمد و آل محمد

115

وَاجْعَلْ لِي مِنْ أَمْرِي فَرَجاً وَمَخْرَجاً، وَارْزُقْنِي مِنْ حَيْثُ أَحْتَسِبُ
و براي من در كارم گشايش و راه نجاتي قرار دهي و به من روزي دهي از آنجا كه گمان
وَمِنْ حَيْثُ لا أَحْتَسِبُ، إِنَّكَ تَرْزُقُ مَنْ تَشاءُ بِغَيْرِ حِساب».
دارم و از آنجا كه گمان ندارم كه تو روزي دهي هر كه را بخواهي بي حساب.»

دعاي حضرت مهدي صلوات اللّه عليه

«اَللّهُمَّ ارْزُقْنا تَوْفِيقَ الطّاعَةِ، وَبُعْدَ الْمَعْصِيَةِ، وَصِدْقَ النّـِيَّةِ،
   «خدايا روزي ما كن توفيق اطاعت و دوري از گناه و صدق و صفاي در نيت
وَعِرْفانَ الْحُرْمَةِ، وَأَكْرِمْنا بِالْهُدي وَالاِْسْتِقامَةِ، وَسَدِّدْ أَلْسِنَتَنا
و شناختن آنچه حرمتش لازم است و گرامي دار ما را بوسيله هدايت شدن و استقامت و استوار كن زبانهاي ما را
بِالصَّوابِ وَالْحِكْمَةِ، وَامْلاَْ قُلُوبَنا بِالْعِلْمِ وَالْمَعْرِفَةِ، وَطَهّـِرْ
به درستگويي و حكمت و لبريز كن دلهاي ما را از دانش و معرفت و پاك كن
بُطُونَنا مِنَ الْحَرامِ وَالشُّبْهَةِ، وَاكْفُفْ اَيْدِيَنا عَنِ الظُّلْمِ وَالسَّرِقَةِ،
اندرون ما را از غذاهاي حرام و شبهه ناك و بازدار دستهاي ما را از ستم و دزدي
وَاغْضُضْ أَبْصارَنا عَنِ الْفُجُورِ وَالْخِيانَةِ، وَاسْدُدْ أَسْماعَنا عَنِ
و بپوشان چشمان ما را از هرزگي و خيانت و ببند گوشهاي ما را از شنيدن سخنان

116

اللَّغْوِ وَالْغِيبَةِ، وَتَفَضَّلْ عَلي عُلَمائِنا بِالزُّهْدِ وَالنَّصِيحَةِ، وَعَلَي
بيهوده و غيبت و تفضل فرما بر علماي ما به پارسايي و خيرخواهي كردن و بر
الْمُتَعَلّـِمِينَ بِالْجُهْدِ وَالرَّغْبَةِ، وَعَلَي الْمُسْتَمِعِينَ بِالاِْتّـِباعِ
دانش آموزان به كوشش داشتن و شوق و بر شنوندگان به پيروي كردن
وَالْمَوْعِظَةِ، وَعَلي مَرْضَي الْمُسْلِمِينَ بِالشّـِفاءِ وَالرّاحَةِ، وَعَلي
و پند گرفتن و بر بيماران مسلمان به بهبودي يافتن و آسودگي و بر
مَوْتاهُمْ بِالرَّأْفَةِ وَالرَّحْمَةِ، وَعَلي مَشايِخِنا بِالْوَقارِ وَالسَّكِينَةِ،
مردگان آنها به عطوفت و مهرباني كردن و بر پيرانمان به وقار و سنگيني
وَعَلَي الشَّبابِ بِالاِْنابَةِ وَالتَّوْبَةِ، وَعَلَي النّـِساءِ بِالْحَياءِ وَالْعِفَّةِ،
و بر جوانان به بازگشت و توبه و بر زنان به شرم و عفت
وَعَلَي الاَْغْنِياءِ بِالتَّواضُعِ وَالسَّعَةِ، وَعَلَي الْفُقَراءِ بِالصَّبْرِ
و بر توانگران به فروتني و بخشش كردن و بر مستمندان به شكيبايي
وَالْقَناعَةِ، وَعَلَي الْغُزاةِ بِالنَّصْرِ وَالْغَلَبَةِ، وَعَلَي الأُسَراءِ
و قناعت و بر پيكار كنندگان به ياري و پيروزي و بر اسيران
بِالْخَلاصِ وَالرّاحَةِ، وَعَلَي الاُْمَراءِ بِالْعَدْلِ وَالشَّفَقَةِ، وَعَلَي
به رهايي يافتن و آسودگي و بر زمامداران به عدالت داشتن و دلسوزي و بر
الرَّعِيَّةِ بِالاِْنْصافِ وَحُسْنِ السّـِيرَةِ، وَبارِكْ لِلْحُجّاجِ وَالزُّوّارِ فِي
ملت به انصاف و خوش رفتاري و بركت ده براي حاجيان و زائران در

117

الزّادِ وَالنَّفَقَةِ، وَاقْضِ ما أَوْجَبْتَ عَلَيْهِمْ مِنَ الْحَجِّ وَالْعُمْرَةِ،
توشه و خرجي و به انجام رسان آنچه را بر ايشان واجب كردي از اعمال حج و عمره
بِفَضْلِكَ وَرَحْمَتِكَ يا أَرْحَمَ الرّاحِمِينَ».
بوسيله فضل و رحمت خودت اي مهربانترين مهربانان.»

مناجات شعبانيّه

دعايي است سرشار از مضامين عرفاني و بلند، و اين دعا از «ابن خالويه» روايت شده است. وي گفته است: اين مناجات حضرت اميرالمؤمنين و ديگر امامان معصوم(عليهم السلام)بوده، و آنان بر خواندن اين دعا در ماه شعبان مداومت مي كردند. و بدين جهت بزرگان دين، مانند حضرت امام خميني(قدس سره) به اين مناجات علاقه خاصي داشتند.

خواندن اين مناجات، با مفاهيم عاليه اي كه دارد براي هر وقتي كه انسان حضور قلب و توجّه داشته باشد مناسب است.

«اَللّهُمَّ صَلّـِ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاسْمَعْ دُعائِي إِذا
   «خدايا درود فرست بر محمد و آل محمد و بشنو دعايم را هنگامي كه

118

دَعَوْتُكَ وَاسْمَعْ نِدائِي إِذا نادَيْتُكَ، وَأَقْبِلْ عَلَيَّ إِذا ناجَيْتُكَ، فَقَدْ
تو را خوانم و بشنو صدايم را هر گاه تو را صدا زنم و رو به من كن هرگاه با تو راز گويم زيرا
هَرَبْتُ إِلَيْكَ، وَوَقَفْتُ بَيْنَ يَدَيْكَ،مُسْتَكِـيناً ]مِسْكِيْناً [لَكَ مُتَضَرِّعاً
من به سوي تو گريختم و پيش رويت ايستادم در حال بيچارگي و فروتني به درگاهت
إِلَيْكَ، راجِياً لِمالَدَيْكَ ثَوابِي،وَتَعْلَمُ مافِي نَفْسِي،وَتَخْبُرُ حاجَتِي،
و اميدوارم ثوابم را كه در پيش تو است و تو آنچه را من در دل دارم مي داني و حاجتم را آگاهي
وَتَعْرِفُ ضَمِيرِي، وَلا يَخْفي عَلَيْكَ أَمْرُ مُنْقَلَبِي وَمَثْوايَ، وَما
و از نهادم باخبري و سرانجام كار و سرمنزل من بر تو روشن است و نيز آنچه را
اُرِيدُ أَنْ اُبْدِئَ بِهِ مِنْ مَنْطِقِي وَأَتَفَوَّهُ بِهِ مِنْ طَلِبَتِي، وَأَرْجُوهُ
مي خواهم از گفتارم بدان لب گشايم و آن طلبي را كه مي خواهم به زبان آرم و اميد آن را براي
لِعاقِبَةِ أَمْرِي، وَقَدْ جَرَتْ مَقادِيرُكَ عَلَيَّ ياسَيِّدِي فِيما يَكُونُ مِنّـِي
سرانجام كارم دارم، اي آقاي من مقدّرات تو بر من جاري گشته در آنچه از من تا
إِلي آخِرِ عُمُرِي مِنْ سَرِيرَتِي وَعَلانِيَتِي، وَبِيَدِكَ لا بِيَدِ غَيْرِكَ
آخر عمر سر زند چه از كارهاي پنهانم و چه آشكارم و بدست تو است نه به دست ديگري كم
زِيادَتِي وَنَقْصِي وَنَفْعِي وَضَرِّي، إِلهِي إِنْ حَرَمْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي
و زياد شدن و سود و زيان من خدايا اگر تو مرا محروم كني پس كيست كه
يَرْزُقُنِي، وَإِنْ خَذَلْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَنْصُرُنِي، إِلهِي أَعُوذُ بِكَ
روزيم دهد و اگر تو خوارم كني پس كيست كه ياريم دهد خدايا پناه برم به تو

119

مِنْ غَضَبِكَ وَحُلُولِ سَخَطِكَ، إِلهِي إِنْ كُنْتُ غَيْرَ مُسْتَأْهِل
از خشمت و فروريختن عذابت خدايا اگر من شايستگي
لِرَحْمَتِكَ فَأَنْتَ أَهْلٌ أَنْ تَجُودَ عَلَيَّ بِفَضْلِ سَعَتِكَ، إِلهِي كَأَنّـِي
رحمت تو را ندارم ولي تو شايسته آني كه از زياده بخششت به من احسان كني خدايا خود را چنان مي نگرم كه گويا
بِنَفْسِي واقِفَةٌ بَيْنَ يَدَيْكَ وَقَدْ أَظَلَّها حُسْنُ تَوَكُّلِي عَلَيْكَ، فَفَعَلْتَ
در برابرت ايستاده و آن توكل نيكويي كه بر تو دارم بر سر من سايه افكنده و تو نيز آن چه را
ما أَنْتَ أَهْلُهُ وَتَغَمَّدْتَنِي بِعَفْوِكَ، إِلهِي إِنْ عَفَوْتَ فَمَنْ أَوْلي مِنْكَ
شايسته آني درباره من فرموده و مرا در سراپرده عفو خويش پوشانده اي خدايا اگر بگذري پس كيست كه از تو بدين
بِذلِكَ، وَإِنْ كانَ قَدْ دَنا اَجَلِي وَلَمْ يُدْنِنِي مِنْكَ عَمَلِي، فَقَدْ
كار سزاوارتر باشد و اگر مرگم نزديك شده و عملم مرا به تو نزديك نكرده من
جَعَلْتُ الاِْقْرارَ بِالذَّنْبِ إِلَيْكَ وَسِيلَتِي، إِلهِي قَدْ جُرْتُ عَلي
به ناچار قرار مي دهم اقرار به گناه را وسيله خويش به درگاهت خدايا من بر خويشتن
نَفْسِي فِي النَّظَرِ لَها، فَلَهَا الْوَيْلُ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَها، إِلهِي لَم يَزَلْ
ستم كردم در آن توجهي كه بدان كردم پس واي بر او اگر نيامرزيش خدايا پيوسته
بِرُّكَ عَلَيَّ أَيّامَ حَياتِي، فَلا تَقْطَعْ بِرَّكَ عَنّـِي فِي مَماتِي، إِلهِي
در دوران زندگي نيكي تو بر من مي رسد پس نيكيت را در هنگام مرگ نيز از من مگير خدايا
كَيْفَ آيَسُ مِنْ حُسْنِ نَظَرِكَ لِي بَعْدَ مَماتِي، وَأَنْتَ لَمْ تُوَلّـِنِي إِلاَّ
من چگونه مأيوس شوم از اينكه پس از مرگ مورد حسن نظر تو واقع گردم در صورتي كه

120

الْجَمِيلَ فِي حَياتِي، إِلهِي تَوَلَّ مِنْ أَمْرِي ما أَنْتَ أَهْلُهُ، وَعُدْ عَلَيَّ
در دوران زندگيم جز به نيكي سرپرستيم نكردي خدايا سرپرستي كن كار مرا چنانچه تو شايسته آني و توجه كن بر من
بِفَضْلِكَ عَلي مُذْنِب قَدْ غَمَرَهُ جَهْلُهُ، إِلهِي قَدْ سَتَرْتَ عَلَيَّ ذُنُوباً
به فضل خويش كه همچون گنهكاري هستم كه نادانيش سراپا او را فراگرفته خدايا براستي تو گناهاني را
فِي الدُّنْيا، وَأَنَا أَحْوَجُ إِلي سَتْرِها عَلَيَّ مِنْكَ فِي الاُْخْري، إِلهِي
در دنيا بر من پوشاندي كه من به پوشاندن آنها در آخرت محتاج ترم
قَدْ أَحْسَنْتَ إِلَيَّ إِذْ لَمْ تُظْهِرْها لاَِحَد مِنْ عِبادِكَ الصّالِحِينَ، فَلا
با اينكه آشكارش نكردي براي هيچيك از بندگان شايسته ات پس
تَفْضَحْنِي يَوْمَ الْقِيامَةِ عَلي رُؤُسِ الاَْشْهادِ، إِلهِي جُودُكَ بَسَطَ
در روز قيامت در برابر ديدگان مردم مرا رسوا مكن خدايا جود و بخششت آرزويم را
أَمَلِي، وَعَفْوُكَ أَفْضَلُ مِنْ عَمَلِي، إِلهِي فَسُرَّنِي بِلِقائِكَ يَوْمَ
گستاخ كرده و گذشت تو برتر است از عمل من خدايا مرا در آن روزي كه ميان بندگانت داوري كني
تَقْضِي فِيهِ بَيْنَ عِبادِكَ، إِلهِي اعْتِذارِي إِلَيْكَ اعْتِذارُ مَنْ لَمْ
به ديدارت مسرور ساز خدايا عذرخواهي من به درگاهت عذرخواهي كسي است كه
يَسْتَغْنِ عَنْ قَبُولِ عُذْرِهِ، فَاقْبَلْ عُذْرِي يا أَكْرَمَ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَيْهِ
بي نياز نشده از پذيرفتن عذرش پس عذر مرا بپذير اي بزرگوارترين كسي كه گنهكاران به درگاهش
الْمُسِيئُونَ، إِلهِي لا تَرُدَّ حاجَتِي وَلا تُخَيّـِبْ طَمَعِي، وَلا تَقْطَعْ
معذرت خواهي كنند خدايا حاجتم را بازمگردان و طمعم را به نوميدي مكشان و اميد و آرزويم را از

121

مِنْكَ رَجائِي وَأَمَلِي، إِلهِي لَوْ أَرَدْتَ هَوانِي لَمْ تَهْدِنِي، وَلَوْ
درگاهت قطع مفرما خدايا اگر خواري مرا خواسته بودي راهنمائيم نمي كردي و اگر
أَرَدْتَ فَضِيحَتِي لَمْ تُعافِنِي، إِلهِي ما اَظُنُّكَ تَرُدُّنِي فِي حاجَة قَدْ
رسوائيم را مي خواستي تندرستيم نمي دادي خدايا گمان ندارم كه مرا بازگرداني در مورد
أَفْنَيْتُ عُمُرِي فِي طَلَبِها مِنْكَ، إِلهِي فَلَكَ الْحَمْدُ أَبَداً أَبَداً دائِماً
حاجتي كه عمر خويش را در خواستن آن از تو سپري كردم خدايا ستايش خاص تو است ستايش ابدي
سَرْمَداً، يَزِيدُ وَلا يَبِيدُ كَما تُحِبُّ وَتَرْضي، إِلهِي إِنْ اَخَذْتَنِي
جاويدان هميشگي كه فزون شود ولي كم نگردد بدان نحو كه دوست داري و خوشنود شوي خدايا اگر مرا به جنايتم
بِجُرْمِي اَخَذْتُكَ بِعَفْوِكَ، وَإِنْ اَخَذْتَنِي بِذُنُوبِي اَخَذْتُكَ
مأخوذ داري من هم تو را به عفوت بگيرم و اگر به گناهم بگيري من هم تو را به آمرزشت
بِمَغْفِرَتِكَ، وَإِنْ أَدْخَلْتَنِي النّارَ أَعْلَمْتُ أَهْلَها أَنّـِي أُحِبُّكَ، إِلهِي إِنْ
بگيرم و اگر به دوزخم ببري بدوزخيان اعلام مي كنم كه من تو را دوست دارم خدايا اگر عمل من در
كانَ صَغُرَ فِي جَنْبِ طاعَتِكَ عَمَلِي، فَقَدْ كَبُرَ فِي جَنْبِ رَجائِكَ
كنار اطاعت از تو كوچك است ولي آرزويم در كنار اميد تو
أَمَلِي، إِلهِي كَيْفَ أَنْقَلِبُ مِنْ عِنْدِكَ باِلْخَيْبَةِ مَحْرُوماً، وَقَدْ كانَ
بزرگ است خدايا چگونه من از پيش تو محروم برگردم با اينكه چنان
حُسْنُ ظَنِّي بِجُودِكَ أَنْ تَقْلِبَنِي بِالنَّجاةِ مَرْحُوماً، إِلهِي وَقَدْ أَفْنَيْتُ
حسن ظني من به جود و بخششت داشتم كه مرا مورد رحمت خويش قرار داده با نجات بازم خواهي گرداند خدايا من عمرم را

122

عُمُرِي فِي شِرَّةِ السَّهْوِ عَنْكَ، وَأَبْلَيْتُ شَبابِي فِي سَكْرَةِ التَّباعُدِ
در حرص غفلت از تو سپري كردم و جوانيم را در مستي دوري از تو از بين
مِنْكَ، إِلهِي فَلَمْ أَسْتَيْقِظْ أَيّامَ اغْتِرارِي بِكَ وَرُكُونِي إِلي سَبِيلِ
بردم و از اينرو خدايا بيدار نشدم در آن روزگاري كه به كرم تو مغرور بودم و به راه خشم تو
سَخَطِكَ، إِلهِي وَأَنَا عَبْدُكَ وَابْنُ عَبْدِكَ قائِمٌ بَيْنَ يَدَيْكَ، مُتَوَسّـِلٌ
متمايل گشته بودم خدايا من بنده تو و فرزند بنده توام كه در برابرت ايستاده و به وسيله كرم تو
بِكَرَمِكَ إِلَيْكَ، إِلهِي أَنَا عَبْدٌ أَتَنَصَّلُ إِلَيْكَ مِمّا كُنْتُ اُواجِهُكَ بِهِ
به درگاهت توسل جويم خدايا من بنده اي هستم كه مي خواهم از آلودگي آنچه بدان با تو روبرو شدم
مِنْ قِلَّةِ اسْتِحْيائِي مِنْ نَظَرِكَ، وَأَطْلُبُ الْعَفْوَ مِنْكَ، اِذِ الْعَفْوُ نَعْتٌ
از بي حيايي خودم در پيش روي تو خود را پاك سازم و از تو گذشت مي خواهم زيرا گذشت وصف
لِكَرَمِكَ، إِلهِي لَمْ يَكُنْ لِي حَوْلٌ فَأَنْتَقِلَ بِهِ عَنْ مَعْصِيَتِكَ إِلاّ فِي
شناسايي كرم تو است خدايا من آن نيرويي كه بتوانم بوسيله آن خود را از نافرمانيت منتقل سازم ندارم مگر در
وَقْت اَيْقَظْتَنِي لِمَحَبَّتِكَ، وَكَما أَرَدْتَ أَنْ أَكُونَ كُنْتُ، فَشَكَرْتُكَ
آن وقت كه تو براي دوستيت بيدارم كني و آن طور كه خواهي باشم پس تو را سپاس گويم كه
بِإِدْخالِي فِي كَرَمِكَ وَلِتَطْهِيرِ قَلْبِي مِنْ أَوْساخِ الْغَفْلَةِ عَنْكَ،
مرا در كرم خويش داخل كردي و دلم را از چركيهاي بي خبري و غفلت از خويش پاكيزه ساختي
إِلهِي أُنْظُرْ إِلَيَّ نَظَرَ مَنْ نادَيْتَهُ فَأَجابَكَ، وَاسْتَعْمَلْتَهُ بِمَعُونَتِكَ
خدايا به من بنگر نگريستن كسي كه او را خوانده اي و او پاسخت داده و به ياري خويش به كارش واداشته اي

123

فَأَطاعَكَ، يا قَرِيباً لا يَبْعُدُ عَنِ الْمُغْتَرّـِ بِهِ، وَيا جَواداً لا يَبْخَلُ
و فرمانبريت كرده، اي نزديكي كه دور نگردي از آن كس كه بدو مغرور گشته و اي بخشنده اي كه بخل نورزد
عَمَّنْ رَجا ثَوابَهُ، إِلهِي هَبْ لِي قَلْباً يُدْنِيهِ مِنْكَ شَوْقُهُ، وَلِساناً
از آنكس كه اميد نيكيش دارد خدايا دلي به من بده كه اشتياقش به تو موجب نزديكيش به تو گردد و زباني
يُرْفَعُهُ إِلَيْكَ صِدْقُهُ، وَنَظَراً يُقَرِّبُهُ مِنْكَ حَقُّهُ، إِلهِي إِنَّ مَنْ تَعَرَّفَ
كه صدق گفتارش بسوي تو بالا آيد و نظر حقيقت بيني كه همان حقيقتش او را به تو نزديك گرداند خدايا كسي كه بوسيله تو
بِكَ غَيْرُ مَجْهُول، وَمَنْ لاذَ بِكَ غَيْرُ مَخْذُول، وَمَنْ أَقْبَلْتَ عَلَيْهِ
شناخته شد گمنام نيست و كسي كه به تو پناهنده شد خوار نيست و كسي كه تو بسويش رو كني بنده
غَيْرُ مَمْلُول، إِلهِي إِنَّ مَنِ انْتَهَجَ بِكَ لَمُسْتَنِيرٌ، وَإِنَّ مَنِ اعْتَصَمَ
ديگري نخواهد بود خدايا براستي هركس به تو راه جويد راهش روشن است و هر كه به تو پناه
بِكَ لَمُسْتَجِيرٌ، وَقَدْ لُذْتُ بِكَ يا إِلهِي، فَلا تُخَيّـِبْ ظَنّـِي مِنْ
جويد پناه دارد و من اي خدا به تو پناه آورده ام پس گماني را كه به رحمتت
رَحْمَتِكَ وَلا تَحْجُبْنِي عَنْ رَاْفَتِكَ، إِلهِي اَقِمْنِي فِي أَهْلِ وِلايَتِكَ
دارم نوميد مكن و از مهر خويش منعم مكن خدايا جاي مرا در ميان دوستدارانت
مُقامَ مَنْ رَجَا الزِّيادَةَ مِنْ مَحَبَّتِكَ، إِلهِي وَاَلْهِمْنِي وَلَهاً بِذِكْرِكَ
جاي آن دسته از ايشان قرار ده كه اميد افزايش دوستيت را دارند خدايا در دلم انداز شيدايي و شيفتگي
إِلي ذِكْرِكَ، وَهِمَّتِي فِي رَوْحِ نَجاحِ أَسْمائِكَ وَمَحَلّـِ قُدْسِكَ،
ذكر خود را پياپي و همتم را در نشاط فيروز شدن اسمائت و محل قدست قرار ده

124

إِلهِي بِكَ عَلَيْكَ إِلاّ اَلْحَقْتَنِي بِمَحَلّـِ أَهْلِ طاعَتِكَ، وَالْمَثْوَي
خدايا به حق خودت بر خودت سوگند كه مرا به محل فرمانبرداريت و جايگاه
الصّالِحِ مِنْ مَرْضاتِكَ، فَإِنّـِي لا أَقْدِرُ لِنَفْسِي دَفْعاً وَلا أَمْلِكُ لَها
شايسته اي از مقام خوشنوديت برساني زيرا كه من قادر بر دفع چيزي از خود نيستم و مالك سودي
نَفْعاً، إِلهِي أَنَا عَبْدُكَ الضَّعِيفُ الْمُذْنِبُ وَمَمْلُوكُكَ الْمُنِيبُ، فَلا
هم برايش نيستم خدايا من بنده ناتوان گنهكار تو و مملوك زاري و بازگشت به درگاهت هستم پس
تَجْعَلْنِي مِمَّنْ صَرَفْتَ عَنْهُ وَجْهَكَ، وَحَجَبَهُ سَهْوُهُ عَنْ عَفْوِكَ،
مرا در زمره كساني كه روي از آنها گرداندي و غفلتشان مانع از گذشت تو گشته قرارم مده
إِلهِي هَبْ لِي كَمالَ الاِْنْقِطاعِ إِلَيْكَ، وَأَنِرْ أَبْصارَ قُلُوبِنا بِضِياءِ
خدايا بريدن كاملي از خلق بسوي خود به من عنايت كن و ديده هاي دلمان را به نور
نَظَرِها إِلَيْكَ، حَتّي تَخْرِقَ أَبْصارُ الْقُلُوبِ حُجُبَ النُّورِ، فَتَصِلَ
توجهشان به سوي خود روشن گردان تا ديده هاي دل پرده هاي نور را پاره كند و به مخزن اصلي
إِلي مَعْدِنِ الْعَظَمَةِ، وَتَصِيرَ أَرْواحُنا مُعَلَّقَةً بِعِزّـِ قُدْسِكَ، إِلهِي
بزرگي و عظمت برسد و ارواح ما مرتبط به عزت قدست گردد خدايا
وَاجْعَلْنِي مِمَّنْ نادَيْتَهُ فَأَجابَكَ، وَلاحَظْتَهُ فَصَعِقَ لِجَلالِكَ،
قرارم ده از كساني كه او را خواندي و پاسخت داد و در معرض توجه قرارش دادي و او در برابر جلال تو مدهوش گشت
فَناجَيْتَهُ سِرّاً وَعَمِلَ لَكَ جَهْراً، إِلهِي لَمْ اُسَلّـِطْ عَلي حُسْنِ ظَنّـِي
و از اين رو در پنهاني با او به راز گويي پرداختي ولي او آشكارا برايت كار كرد خدايا به خوش بيني من

125

قُنُوطَ الاَْياسِ، وَلاَ انْقَطَعَ رَجائِي مِنْ جَمِيلِ كَرَمِكَ، إِلهِي إِنْ
نااميدي را مسلط مكن و اميدم را كه به كرم نيكويت دارم قطع مكن خدايا اگر
كانَتِ الْخَطايا قَدْ أَسْقَطَتْنِي لَدَيْكَ، فَاصْفَحْ عَنّـِي بِحُسْنِ تَوَكُّلِي
خطاهايم مرا از نظرت انداخته پس بدان اعتماد خوبي كه به تو دارم از
عَلَيْكَ، إِلهِي إِنْ حَطَّتْنِي الذُّنُوبُ مِنْ مَكارِمِ لُطْفِكَ، فَقَدْ نَبَّهَنِي
من درگذر خدايا اگر گناهانم بواسطه بزرگواريهاي لطفت مرا بي مقدار ساخته ولي در عوض
الْيَقِينُ إِلي كَرَمِ عَطْفِكَ، إِلهِي إِنْ أَنامَتْنِي الْغَفْلَةُ عَنِ الاِْسْتِعْدادِ
يقين به بزرگ توجه تو مرا هشيار كرده خدايا اگر بي خبري از آماده شدن براي ديدارت
لِلِقائِكَ، فَقَدْ نَبَّهَتْنِي الْمَعْرِفَةُ بِكَرَمِ آلائِكَ، إِلهِي إِنْ دَعانِي إِلَي
مرا به خواب فرو برده ولي در عوض معرفت به بزرگ نعمتهايت مرا بيدار كرده خدايا اگر بزرگ
النّارِ عَظِيمُ عِقابِكَ فَقَدْ دَعانِي إِلَي الْجَنَّةِ جَزِيلُ ثَوابِكَ، إِلهِي
كيفرت مرا به دوزخ مي خواند ولي در مقابل پاداش فراوانت مرا به بهشت دعوت مي كند خدايا
فَلَكَ أَسْأَلُ وَإِلَيْكَ أَبْتَهِلُ وَأَرْغَبُ، وَأَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلّـِيَ عَلي
پس از تو خواهم و بسوي تو زاري كنم و بگرايم و از تو خواهم كه درود فرستي بر
مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَأَنْ تَجْعَلَنِي مِمَّنْ يُدِيمُ ذِكْرَكَ، وَلا يَنْقُضُ
محمد و آل محمد و مرا از كساني قرارم دهي كه پيوسته به ياد تواند و پيمانت را
عَهْدَكَ، وَلا يَغْفُلُ عَنْ شُكْرِكَ، وَلا يَسْتَخِفُّ بِأَمْرِكَ، إِلهِي
نمي شكنند و از شكر تو غافل نشوند و دستور تو را سبك نشمارند خدايا