بخش 23

551

مشهود بود، تأكيد كرد:

اين لطف الهي بودكه حج امسال دركمال آرامش و با عظمت و آبرومندي برگزارشد.

وي در پايان موفقيت ملت ايران را در انتخابات اول اسفند آرزو كرد و از خداوند متعال خواست اين انقلاب را به انقلاب حضرت مهدي(عج) متصل نمايد.

جلسه عمومي سخنراني در بعثه رهبري

حجت الاسلام و المسلمين سيدآبادي سخنران صبح ديروز (جمعه) بعثه مقام معظم رهبري در مدينه منوره، طي سخناني گفت:

شما زائران ايراني در واقع نمايندگان كشور اسلامي مان هستيد و بايد طوري عمل كنيدكه خداي ناكرده موجب وهن شيعه و يا نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران نشود.

وي با تأكيد بر اينكه هر عملي كه شما حجاج ايراني انجام مي دهيد، به نام شيعه و جمهوري اسلامي ايران نمود مي يابد، از حجاج خواست زمان برپاي نمازهاي جماعت، خود را در بازارها و يا محل هاي ديگر سرگرم نكنند و هر چه سريعتر به نماز جماعت كه فضيلت بسياري براي آن بيان شده مشغول شوند.

وي با اشاره به عمر كوتاه بشر و اينكه اين دنيا محل گذر است افزود:

حقيقت مطلب اين است كه هر چه در اين دنيا بماني، بالاخره روزي بايد بروي، حتّي اگر به اندازه نوح نبي، 950 سال عمر كني.

كاري كنيم كه در آن دنيا مورد شفاعت حضرت رسول اكرم(صلي الله عليه وآله) ، فاطمه زهرا(عليها السلام) و ائمه بقيع(عليهم السلام) قرار بگيريم.

وي در باره سوغات سفر حج، آن را در واقع سوغاتي معنوي دانست و گفت:

سوغات سفر حج در واقع متخلّق شدن به اخلاق نبوي است و بايد سعي كنيم تا نور اين سفر هميشه همراه ما بماند.

552

آخرين اخبار بازگشت زائران به ايران

تا نيمه شب ديروز (جمعه)، تعداد 52 هزار و 426 نفر از حجاج كشورمان به وطن باز گشتند.

بنا به اعلام مسؤولان هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران مستقر در مدينه، تا نيمه شب ديروز تعداد پروازهاي اين هواپيمايي به كشورمان، از ابتداي آغاز عمليات بازگشت حجاج به 123 سورتي بالغ شد كه با افزودن 46 پرواز انجام شده توسط هواپيمايي سعودي; تعداد كل پروازهاي برگشت حجاج ايراني تا بامداد امروز، به 169 سورتي پرواز مي رسد.

اكنون بازگشت حجاج از جده و مدينه، همزمان انجام مي شود و علاوه بر تهران، شهرهاي مشهد، كرمان، تبريز، اصفهان، اهواز، ساري، شيراز، اردبيل، كرمان و اروميه هم پذيراي حجاج بوده اند و به زودي پروازهايي به مقصد زاهدان، بندرعباس و كرمانشاه نيز آغاز خواهد شد.

كار انتقال زميني حجاج مدينه بعد، از مكه به مدينه نيز جريان دارد و روز سه شنبه 28 بهمن ماه خاتمه خواهد يافت.

ادامه برنامه هاي بعثه مقام معظم رهبري تا پايان حضور زائران ايراني

با بازگشت نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني به كشورمان، حجت الاسلام و المسلمين عبدالفتاح نوّاب، مسؤول نمايندگي بعثه مقام معظم رهبري در عربستان، اداره امور بعثه مقام معظم رهبري را بر عهده گرفت.

وي در نخستين گفتگوي خبري با نشريه زائر، ضمن گراميداشت روز مباهله (24ذي حجه)، قدرداني مسؤولان حج كشور عربستان و ديگر بعثه هاي كشورهاي اسلامي از ايرانيان و برنامه هاي بعثه مقام معظم رهبري را از ويژگيهاي حج امسال دانست و افزود:

ما به دنبال آن هستيم تا همه ساله راهكارهاي بهتري براي بهره برداري بهتر و بيشتر زائران عزيز از موسم حج ارائه كنيم.

553

آقاي نواب، فعاليتهاي اجرايي و خدمات فرهنگي در كاروانها و بعثه را بهتر از سال گذشته ارزيابي كرد و گفت:

برنامه ريزي مراسم حج در چند سال اخير، روند رو به رشدي داشته است.

وي فعاليتهاي سال جاري بعثه را در هر دو بُعد فرهنگي و اجرايي موفق ارزيابي كرد و فعاليت روحانيون كاروانها براي توجيه زائران را بسيار ارزشمند خواند و افزود:

زوار ايراني به خاطر داشتن روحاني كاروان، توانستند اعمال خود را با آرامش و خاطري آسوده انجام دهند و اين در حالي است كه در ديگر كشورها اين موفقيت و ويژگي به چشم نمي خورد و همه اينها ناشي از تأثيرات انديشه هاي بلند امام راحل(قدس سره)و مقام معظم رهبري است.

مسؤول نمايندگي بعثه مقام معظم رهبري در عربستان پيام برائت امسال مقام معظم رهبري را مهم ارزيابي كرد و از زائران خواست تا اين پيام را با دقت، مجدداً بازخواني كنند.

نوّاب در مورد مراجعت آقاي ري شهري به ايران گفت:

در طول 14 سال اخير، اين اولين بار بود كه نماينده ولي فقيه و سرپرست
حجاج ايراني در مدينه بعد نيز حضور داشتند، ولي با وجود بازگشت ايشان،
برنامه هاي بعثه و سازمان حج و زيارت به طور معمول انجام مي شود. نظارت بر
ستادها، سركشي روحانيون رابط از كاروانها، تشكيل جلسات عمومي بعثه و
پاسخگويي به مسائل شرعي زوار تا زماني كه آخرين زائر به ايران مراجعت كند
ادامه دارد.

حجت الاسلام و المسلمين نواب همچنين افزود:

برنامه هاي فرهنگي نيز در محل بعثه و هتل ها همچنان برپا است و دعاي انسان ساز كميل هم اين هفته در بين الحرمين و دعاي پرفيض ندبه هم صبح جمعه در سالن اجتماعات بعثه مقام معظم رهبري برگزار خواهد شد.

554

ديدار كارگزاران حج سال 82 در بازگشت از حج با رهبر انقلاب

صبح روز سه شنبه، 5 اسفند 82، كارگزاران حج با رهبر معظم انقلاب ديدار كردند. در آغاز اين ديدار، نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايرانيِ بيت الله الحرام، توجه بي سابقه حجاج كشورهاي ديگر به حضرت مهدي موعود(عليه السلام) و مراجعه مسلمانان 54 كشور، بهويژه متفكّران جهان اسلام به بعثه مقام معظم رهبري را دو ويژگي فرهنگي حج امسال اعلام كرد. آقاي ري شهري با اشاره به برگزاري باشكوه مراسم برائت از مشركان با حضور زائران ايراني و خارجي گفت:

در حج امسال شش همايش بين المللي نيز با شركت زائران كشورهاي مختلف برگزار شد و مباحث علمي خوبي با انديشمندان اهل سنت صورت گرفت.

پس از وي، آقاي زرهاني رييس سازمان حجوزيارت، بااشاره به اينكه امسال 96000 حاجي ايراني، مراسم حج تمتع را به جاي آوردند، گفت: امسال تلاش زيادي براي رفع مشكلات زائران ايراني صورت گرفت و از بيستم اسفند ماه سال جاري، برنامه ريزي براي هرچه بهتر برگزار شدن مراسم حج سال آينده صورت انجام خواهد شد.

پس از آن، رهبر معظم انقلاب، با اشاره به حضور عزّتمند حجاج ايراني در مجمع بزرگ امّت اسلامي، آن را توفيقي الهي و افتخارآميز دانستند كه نصيب ملّت سربلند ايران شده است.

حضرت آيت الله خامنه اي با اشاره به محتواي بسيار عميق حج، خاطرنشان كردند:

برگزاري حجّ مطلوب، باعث تولّد مجدّد انسان هايي كاملاً پاكيزه و معنوي مي گردد كه بايد براي دستيابي همگاني حجاج به اين آرمان الهي برنامه ريزي و تلاش كرد.

حضرت آيت الله خامنه اي، با تأكيد بر لزوم تمركز فعاليت هاي معنوي و فرهنگي حج، حول محور قرآن كريم فرمودند:

مي توان با برنامه ريزيِ صحيح، سنت ختم قرآن در حج را احيا كرد و علاوه بر برگزاري مراسم بسيار مهم و ارزشمند دعاي كميل، قرآن را محور فعاليت ها و

555

اقدامات فرهنگي ـ سياسي قرار داد و فضاي حج را فضايي كاملاً قرآني و معنوي ساخت.

رهبر معظم انقلاب با اشاره به سخنان سرپرست حجاج ايراني درمورد توجه بي سابقه حجاج كشورهاي مختلف به امام زمان(عليه السلام) ، اين مسأله را مهم خواندند و افزودند:

در كشور ما نيز، پس از پيروزي انقلاب اسلامي دو جريان معنوي و بسيار تأثيرگذار توجه به حضرت ولي عصر(عليه السلام) و حضرت فاطمه زهرا(عليها السلام) بركات بي شماري را به همراه آورده است.

ايشان با پرداختن بيش از حد به مسائلي، نظير خريد سوغاتي در حج را از جمله موانع تمركز كامل بر مسائل معنوي حج برشمردند و افزودند:

آوردن هديه اي از حج براي خانواده خوب است، اما اسراف در اين كار و صرف وقت فراوان براي خريد كالا و سوغات، علاوه بر هزينه هنگفت آن، باعث جلوگيري از توجه كامل به محتواي حقيقي حج مي شود و بايد براي آن فكري كرد.

معظم له، با تشكّر از آقاي ري شهري، نماينده ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني، آقاي زرهاني رييس سازمان حج و زيارت و ديگر دست اندكاران برگزاري حج، تقويت روابط با عربستان را در زمينه برگزاري هرچه بهتر و با شكوه تر حج ضروري خواندند.

برگزاري جلسه عمومي سخنراني در بعثه رهبري

حجت الاسلام و المسلمين عبدالحميد صالح پرور، صبح ديروز در مراسم سخنراني بعثه مقام معظم رهبري در شهر مدينه، از بيست و چهارم ذي حجه، مصادف با روز تاريخيِ مباهله، به عنوان يكي از روزهاي مهم و تجلّيات اعظم اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) نام برد.

وي كه در جمع گروهي از حجاج اعزامي از استانهاي تهران، ايلام، قزوين، كرمانشاه و بوشهر سخنراني مي كرد، از زائران مدينه خواست زيارت مسجد مباهله را

556

فراموش نكنند و با توسل به اهل بيت پيامبر(صلي الله عليه وآله) حاجات خود را از خداوند بگيرند.

حجت الاسلام و المسلمين صالح پرور، با اشاره به ادعيه و اراده در مورد زيارت اهل بيت(عليهم السلام) چهار وظيفه اصلي زائران و مؤمنان به پيامبرخدا(صلي الله عليه وآله) و آل او را بر پايه معرفت، محبت، اطاعت و ولايت ايشان برشمرد و تأكيد كرد: در ازاي انجام اين وظايف، بركات و نزولات الهي شامل مؤمنان خواهد شد و علاوه بر آن، نعمتهايي چون وحدت كلمه، اصلاح در امور و قبولي طاعات نيز وعده داده شده است.

سخنران ديروز بعثه مقام معظم رهبري با اشاره به فرمان خداكه پيامبرش را به رأفت و رحمت نسبت به مؤمنان توصيه كرده است، از زائران مدينه خواست فرصت را غنيمت بشمارند و از زيارت مسجدالنبي بهره لازم را ببرند.

وي با بر شمردن خاطرات مستند چند تن از فضلاي عرب، در خصوص روا شدن حاجاتشان با توسّل به نبيّ اكرم(صلي الله عليه وآله) ; قطعاتي از اشعار سروده شده ايشان را در مورد نبيّ گرامي اسلام قرائت كرد و در ادامه از روز 25 ذي حجه نيز به عنوان شأن نزول سوره دهر (انسان) كه كرامت اهل بيت در آن مذكور است، نام برد و افزود: بنا به روايتي، آيه تطهير نيز در اين روز نازل شده است.

ديروز، دوشنبه بيست و هفتم بهمن ماه، طبق افق تهران، مصادف با بيست و چهارم ذي حجه و روز مباهله بود كه با افق عربستان يك روز تفاوت دارد.

گفتگو با حجت الاسلام و المسلمين معين شيرازي

حجت الاسلام و المسلمين معين شيرازي در سفر جاري حج، روحاني كاروان بعثه مقام معظم رهبري بودند كه زائران سال اوّلي اين كاروان و نيز ديگران از بركات ايشان بهره مند مي شدند. در باره زيارت وداع با ايشان گفتگو كرده ايم:

* چرا شهر مدينه نسبت به شهرهاي ديگر، از اهميت ويژه اي برخوردار است؟

* مدينه در نزد مسلمانان، مقدس ترين و بهترين شهر و در دنيا تنها شهري است
كه كلمه شهر، با نام نبيّ اكرم(صلي الله عليه وآله) زينت داده شده و به مدينة النبي معروف شده
است.

557

اين شهر، مورد علاقه همه معصومين(عليه السلام) بوده و هيچ يك از ائمه معصوم(عليهم السلام) با ميل و رغبت خودشان، مدينه را ترك نكرده اند.

حضرت علي(عليه السلام) به خاطر مقابله با فتنه انگيزان (جنگ صفين، جمل و نهروان)، ناگزير به عراق هجرت كردند. حضرت امام حسين(عليه السلام) هم مدينه را شبانه و مخفي، در حالي كه همان آيه اي را كه حضرت موسي در حال ترك مصر مي خواند، قرائت مي كرد، با چشان گريان از مدينه خارج شدند.

امام سجاد(عليه السلام) هم همراه پدربزرگوارشان مجبور به ترك شدند، ولي مجدداً بازگشتند.

امام موسي بن جعفر(عليه السلام) هم با زور و دستگيري توسط هارون، مجبور به ترك مدينه شدند. امام رضا(عليه السلام) نيز هنگام خروج اجباري از مدينه گريان بودند. امام جواد، امام هادي(عليه السلام) و امام حسن عسكري(عليه السلام) هم همين طور بودند.

و لذا اگر در مدينه راه مي رويد و گاهي احساس مي كنيد حالت خوش و روحاني داريد، حتماً پاي شما، در جاي پاي بزرگواري قرار گرفته است.

مدينه محل تردّد امام زمان(عليه السلام) است. هيچ قطعه اي از كره زمين به مقدار مدينه منوره، اين تعداد معصوم را در سينه خويش ندارد.

نقطه نقطه مدينه، تاريخ مجسّم اسلام است. تمام تاريخ اسلام در مدينه خلاصه مي شود و لذا اهميت ويژه اي دارد.

* چرا حاجي بايد قبل و يا بعد از اعمال حج حتماً به مدينه و زيارت پيامبر(صلي الله عليه وآله) برود؟

* شيخ صدوق از امام صادق(عليه السلام) روايت كرده است كه: إِذَا حَجَّ أَحَدُكُمْ فَلْيَخْتِمْ بِزِيَارَتِنَا لاَِنَّ ذَلِكَ مِنْ تَمَامِ الْحَجِّ ، پس اتمام و تكميل حج، به زيارت پيامبر(صلي الله عليه وآله) مشروط شده است.

اما اينكه چرا اتمام حج به زيارت پيامبر(صلي الله عليه وآله) منوط گرديده؟ نكته اي دارد و آن اينكه: وقتي حاجي به مكه مي رود به زيارت خانه مي پردازد ولي در مدينه صاحبخانه; يعني خدا را زيارت مي كند.

فاطمه زهرا(عليها السلام) به نقل از حضرت رسول(صلي الله عليه وآله) مي فرمايد:

558

هر كس سه روز به پدرم و به من سلام دهد، خداوند بهشت را بر او واجب مي كند. راوي با تعجب مي پرسد: آيا اين مخصوص زمان حيات شما است؟ حضرت فرمودند: نه، چه در حيات و چه در وفات ما، فرقي نمي كند.

عبدالله بن عباس در روايتي از پيامبر(صلي الله عليه وآله) نقل مي كند:

مَنْ زارَ الْحَسَنَ فِي بَقِيعِهِ ثَبَتَ قَدَمُهُ عَلَي الصِّرَاطِ يَوْمَ تَزِلُّ فِيهِ الاَْقْدَامُ ، اينجا پيامبر(صلي الله عليه وآله) از آينده خبر مي دهد كه: هر كس قبر امام حسن(عليه السلام) را در بقيع زيارت كند، روزي كه قدمها در صراط مي لغزد، قدمهايش استوار خواهد بود.

يا در زيارت امام صادق(عليه السلام) است در مدينه آمده است: هر كس ايشان را زيارت كند گناهانش آمرزيده شده و فقير نمي شود.

* آداب زيارت اين بزرگواران چيست؟

* آداب زيارت در روايات زياد آمده است. همه آنها حاكي از يك نكته مهم است. اگر كسي آن نكته را درك كند، به طور طبيعي آداب زيارت را رعايت كرده و آن اينكه درك كند كه زيارت حضورِ زائر عند المزور است; يعني زيارت كننده خودش را در محضر زيارت شونده احساس كند.

با توجه به اين نكته، اذن دخول در حرم به عنوان يك رسم و نه به عنوان يك دعا و مراسمي صوري براي ورود و احترام به بقاع متبركه، بلكه به عنوان يك درس كامل از آداب زيارت و فصلي از امام شناسي، بايد مورد توجه قرار گيرد تا آن احساس حضور عندالمزور، ايجاد شود.

اگر كسي به شما بگويد: آماده شويد مي خواهم شما را خدمت امام زمان(عليه السلام) ببرم، چه حالي پيدا مي كنيد؟ آن حالت بايد هنگام زيارت در ما ايجاد شود. بايد در قدمها، نگاهها، كلمات و... خودمان در هنگام ورود به بقعه مباركه معصومين(عليهم السلام) ، دقت كنيم; يعني نه اينكه زائر بداند كه دارد به زيارت مي رود، بلكه ببيند كه به زيارت رفته است. اين احساس در او ايجاد شود كه زيارت شونده صداي او را، سلام او را، وداع او را مي شنود و پاسخ مي دهد; يَرَوْنَ مَقَامِي وَ يَسْمَعُونَ كَلامِي وَ يَرُدُّونَ سَلامِي .

559

اگر چنين است بايد فرصت را غنيمت بشماريم و وقتمان را در حرم به حرفهاي بيهوده و دنيايي تلف نكنيم.

* آداب وداع بايد چگونه باشد؟ در هنگام وداع چه بايد بخواهيم؟

* بالاخره هر چه كه شروعي دارد، ناگزير داراي خاتمه و نهايتي است. چيزي كه خاتمه دارد و شروع ندارد خدا است; "  كُلُّ مَنْ عَلَيْها فان "  . زيارت و حج هم از اين قاعده مستثني نيست. يك روز شروع شده و چند روز ديگر هم خاتمه مي يابد. بايد از اين فرصت استفاده كنيم. فرصتها تكرار شدني نيستند. اگر فرصت ديگري هم مجدداً به دست آيد، ديگر اين فرصت، آن فرصت گذشته نيست بلكه اين، فرصت ديگري است كه در جاي خودش بايد مغتنم دانسته شود.

علي(عليه السلام) مي فرمايد: وَ الْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ أَلا فَتَعَرَّضُوا لَها وَ لا تَعَرَّضُوا عَنْه ; فرصتها مثل ابر گذر مي كنند، بايد مغتنم شمرده شوند و الاّ مثل ابر مي روند و ديگر برنمي گردند.

در مورد وداع بايد گفت كه هر چه زيارت همراه با شور و شوق و معرفت بيشتري باشد، وداع هم به همان نسبت همراه با غم و غصّه و تلخي است; زيرا حاجي مي خواهد از دوست حقيقي خود جدا شود.

البته ما از هر جاي جهان به پيشوايان معصوم(عليهم السلام) سلام كنيم، آنها پاسخ مي دهند. راهِ كم كردن از غصه هاي اين فراق، آن است كه يك خاطره خوش آن را به خاطر داشته باشيم و هميشه با آن حال كنيم.

اما اينكه چه بايد بخواهيم؟ بايد محبت و معرفت خودشان را بخواهيم. چون ميزانِ لذّت، شيريني و ارزش هر عملي، بستگي به ميزان عشق و معرفت عاشق دارد و اين را توجه داشته باشيد كه خواسته ما بايد بزرگ باشد چون پيش خدا كوچك و بزرگ معني ندارد. همه حاجت ها در پيش خدا كوچك است. لذا خود خدا و محبت او را طلب كنيم و معرفت و ولايت ائمه را بخواهيم.

در مسائل اين دنيا هم بيش از همه چيز، فرج آقا امام زمان(عج) را بخواهيم. ما در زماني هستيم كه دعا براي فرج از ضروري ترين خواسته ها است.

560

هر چه شما در مدينه در زيارت ائمه و پيامبر(صلي الله عليه وآله) بيشتر محدود شديد، به همان اندازه در تعجيل فرج دعا كنيد تا خداوند مصلح را برساند و اين تعصبات و عقايد انحرافي و بدور از اسلام اصيل را زايل كند.

غريبانه به مدينه آمديم، غريبانه تر مي رويم

آفتاب طلوع كرده بود و من روبه روي بقيع، جايي ايستاده بودم كه صداي گريه هاي آرام، سكوت قبرستان را نوازش مي كرد، پرواز كبوترها، پرواز خيال زائران را به سالهاي دور مي برد. اينجا كجاست كه فقط با اشك تفسير مي شود؟ اينجا كجاست كه آدمي در تفسيرش هزار بار مي ميرد و زنده مي شود؟ اينجا چه كساني آرام گرفته اند و بر آرام گرفتگان، كدام ناآراميهاي جگرسوز رفته است؟

در ميان جمع، گم شده ام و آرام زير لب زيارت جامعه را مرور مي كنم; السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَهْلَ بَيْتِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعَ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفَ الْمَلائِكَةِ وَ مَهْبِطَ الْوَحْيِ وَ مَعْدِنَ الرَّحْمَةِ وَ خُزَّانَ الْعِلْمِ وَ مُنْتَهَي الْحِلْمِ وَ أُصُولَ الْكَرَمِ وَ قَادَةَ الاُْمَمِ وَ... .

گريه ها مرا همراهي مي كنند و با بقيع پيوند تاريخي مرا مي سرايند، گويي هزاران سال است با اين گريه ها غريبانه همراهم. گويي تقدير تاريخي شيعه با اين گريه ها پيوند خورده است.

در ميان جمع گم شده ام، كه زائري اهل پاكستان روبه رويم سبز مي شود، بي مقدمه، به سمت بقيع اشاره مي كند و پرسشگرانه مي گويد: سَيِّدَتُنَا فاطِمَة؟ ، غافلگير مي شوم. چه مي گويد؟ با اشاره سر به او مي فهمانم كه تكرار كند. مي فهم كه پرسش اين است مزار خانم، فاطمه زهرا(عليها السلام) اينجاست؟ در مانده ام، چه بگويم، عربي هم نمي دانم، به انگليسي مي گويم: ما نمي دانيم مزار ايشان كجاست ، بلافاصله مي پرسد: ايراني هستي؟ مي گويم: بله . مي پرسد: احتمال دارد كه اينجا باشد؟ مي گويم: شايد .

او رفت و من در خويش فرو رفتم. او رفت و من در آن تقدير شكننده تاريخي خويش گم شدم. او رفت و من نيز تا چند روز ديگر از اين سرزمين خواهم رفت. اما چه پرسش تلخي است كه آيندگان و روندگان را اينگونه بي قرار كرده است. اي بانو، اين بي قراري و بي تابي تا كجا ادامه خواهد يافت؟ اين سكوت جگرسوز و اين بي قراري

561

جانكاه تا كدام زمان قلبهاي عاشقان و مشتاقان را در خويش خواهد شكست؟

خانم! شما بگوييد كه من براي آن زائر پاكستاني چه پاسخي داشتم؟ و هنگامي كه به وطن بازگردم به كدام زبان و با كدام كلمات خواهم توانست، نگاه پرسشگر منتظران را سيراب كنم؟

بانو! هواي حوصله ابري است. هنگامه وادع ما با مدينه در راه است. ما از كجاي اين سرزمين با شما وادع كنيم؟ ما غمنامه فراقمان را بر كدام گوشه بقيع بياويزيم؟

اي مدينه، ما مي رويم، تو سلام و درود و خداحافظي ما را به صاحب مزار گمشده برسان.

اي مدينه! تو امانت دار باش و قلبهاي ما را كه در گوشه بقيع مدفون است، محفوظ دار، همچنانكه پاره هاي جگرمان را محفوظ داشتي.

اي مدينه، غصه ها و دردهاي ما را از ياد مبر. يادت بماند كه غريبانه آمديم و غريبانه تر رفتيم و خدا مي داند بر داغمان افزوده شد.

مدينه! خداحافظ، عاشقي هايمان را از ياد مبر

آسمان مدينه را غبار گرفته است و من از پشت پنجره، مناره هاي قلب اين شهر زيبا را نظاره مي كنم. آسمان مدينه همچون قلب من غبارآلود است و مرا به خداحافظي مي خواند. دست و دلم مي لرزد. رفتن، سرنوشتِ ناگزير ماست، اما پاي رفتن هم نيست كه دل به اين سرزمين پيوند خورده است.

ما غمنامه فراقمان را پيش از اين به ديوار كعبه آويختيم و گريستيم; گريستن دردمندانه و تلخ و غم هجران خويش را به اميد وصال مدينه مرهم نهاديم، حالا دوباره جدايي از نو آغاز مي شود:

اگر به دست من افتد فراق را بكشم *** كه روز هجر سيه باد و خانمان فراق

مدينه! روزهاي با تو بودن را قدر ندانستيم. ما آنچنانكه بايد بر درگاه بارگاه رسول(صلي الله عليه وآله) عرض ارادت نكرديم. نجواي ما با بقيع باقي است. ما خويش را هنوز محتاج هواي دل انگيز مسجدالنبي مي دانيم ومشتاق زيارت زيارتگاه فرشتگان عرش خداونديم.

562

ما سائلاني بوديم كه اميدوار، كاسه گدايي خويش به سمتِ كريمان اين سرزمين دراز كرديم. ما آنان را مأمور به نوازش دلشكستگان يافتيم. ما دست خالي باز نخواهيم گشت.

همسفران، لحظه تلخ جدايي وآرزوي خويش هنگام وداع را اينگونه تفسير كردند:

امير معتمدي، زائر كرجي گفت:

آرزوي من اين بود كه برنگردم; يعني دلم در مدينه بماند، نه اينكه وقتي جسمم به شهر برگشت، روحم دوباره از اين حال آسماني نزول كند، اگر چنين آرزويي برآورده شود، خداحافظي برايم سخت نيست; زيرا زماني كه دلم با رسول و بقيع پيوند خورده باشد هر جا باشم در مدينه ام و وقتي دلم با آسمان، غريبه باشد، حتي اگر كنار ضريح هم نشسته باشم، گويي از مدينه دورم. آرزوي اين حال را براي خودم، خانواده ام و تمام ملتمسان دعا در دل گذراندم.

مجيد كريمي گفت:

اين روزها دلم براي خانواده ام تنگ شده و رفتن برايم سخت نمي نمايد، اما وقتي تصوّر مي كنم تا چند ساعت ديگر، آنقدر از مدينه دور شده ام كه فقط مرغ خيالم توان پرواز تا اين حريم مقدس را خواهد داشت، دلم فرو مي ريزد و ترس مرا فرا مي گيرد. احساس مي كنم تلخي فراق در وطن بيشتر نمود خواهد كرد. وقتي خاطراتم را با عكس ها و يادداشت ها مرور كنم، روزها و شبهاي سختي را خواهم گذراند. براي آن روزها و شبها از خدا صبر خواسته ام و ملتمسانه خواسته ام مرا دوباره برگردانند.

احمدرضا سعيدنژاد مي گويد:

من، نه با گريه كه با لبخندي از روي سپاس خداحافظي مي كنم. من لايق آمدن نبودم و حالا كه آمدم به يقين فهميدم كه خداوند مرا از دايره رحمتش بيرون نخواهد كرد. فهميدم كه هر چه ما غافليم باز هم خداوند ما را دوست دارد. من به اين درياي

563

رحمت اميدوارم. هر چند دلم هم براي مدينه و براي مسجدالحرام بسيار تنگ خواهد شد.

سيد سعيد كوثرخواه مدينه را شهر برآورده شدن آرزوها مي داند و مي گويد:

به دلم افتاده دوباره برمي گردم، بعيد مي دانم كه اين آخرين سفر من باشد، من مطمئنم اينجا آرزوهاي پاك و خالص برآورده مي شود، آرزوي من هم زيارت دوباره اماكن مقدس اين سرزمين است... با وجود اين، آرزو و اطمينان از برآورده شدن آن، وداع با مدينه برايم آسان تر شده است.

كريم نجف زاده مي گويد:

از رسول الله(صلي الله عليه وآله) خواستم هديه اي زادِ راهِ من كند; هديه اي كه در تمام زندگي به دردم بخورد. از ايشان خواستم مهر و محبّت دائمي خود و اهل بيتش را كه نصيبم كرده، از من نگيرد و همواره بر آن افزوده شود...

بزرگترين نگراني من اين است كه دوري از اين مكان مقدس به دوري از معنويت بينجامد. اين بدترين اتفاقي است كه ممكن است بيفتد. از خدا خواسته ام ياري ام كند كه حاجي بمانم.

خانم سليمي مي گويد:

از خدا و پيامبر(صلي الله عليه وآله) خواسته ام ياري ام كنند كه معنويت حاصل از زيارت اماكن مقدس را به قلب و روح فرزندانم منتقل كنم; چنانكه آنها هم با ذكر و محبت خداوند و پيامبرش و اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام) بار بيايند. من هنگام وادع با پيامبر، بسيار گريه كردم. از يك سو به خاطر تلخي دوري از بارگاه ايشان و از سويي گريه همراه با سپاس از اينكه مرا به حضور پذيرفته اند.

محمد مدني مي گويد:

من با مدينه و مسجدالحرام، با اندوه تمام خداحافظي كردم. احساس پرنده اي را دارم كه تا كنون در آغوش سپيداري بزرگ امن و امان زيسته است و يكباره

564

مي خواهند او را به شهري شلوغ، خطرناك و پر از بازهاي شكاري برگردانند، همانقدر ترسان و نگرانم.

از پيامبرخدا عاجزانه خواسته ام مرا به حال خودم رها نكرده، مراقبتم كند.

داستان آرزوها، مشتاقي ها و مهجوري ها هر روز رنگي و آهنگي ديگرگونه مي گيرد و سرود وداع با حركت كاروان در گوش شهر مي پيچد. بغض هاي ناشكفته مي شكفد و شانه ها تكان مي خورند، سخت و غريبانه!

مدينه! اي شهر يادهاي شكوهمند و عاشقانه، خدانگهدارت باد.

مدينه! اي رؤياي رنگين محراب دلدادگيهاي ما خداحافظ .

مدينه! اي خضراي آسماني، اي ضريح زيبا، اي پرواز غريبانه در پس اندوه بقيع، خداحافظ .

خداحافظ، اما نه خداحافظي از روي دلگيري، كه از روي دلتنگي، خداحافظ اما خداحافظي با اميد و آرزوي بازگشت، خداحافظ.

يك گزارش اجمالي از حج سال 1382

افراد اعزامي از ايران: 96103 نفر

تعداد كل زائران ايراني 85973 نفر، در قالب 522 كاروان.

مردان: 87/53 %

زنان: 13/46 %

باسوادان: 55 %

بي سوادان: 64/27 %

نامشخص: 36/17 %

زائران افغانيِ همراه: 1813 نفر

زائران عراقيِ همراه: 167 نفر

عوامل خدماتي: 6219 ; عوامل خدمات ايراني + 162 عوامل خدماتي كاروانهاي عراقي و افاغنه.

اعضاي بعثه و ستاد: 484 نفر بعثه + 244 نفر ستاد + 36 صدا و سيما + 30 نفر قاريان +

565

310 نفر هيأت پزشكي + 278 نفر طرح تغذيه متمركز + 181 نفر هواپيمايي و ارگانهاي همكار + 102 نفر طرح قرباني، جمعاً 1708 نفر.

گفتني است كه از اين تعداد، هزينه 527 نفر به وسيله ارگانهاي مربوط و نيمي از هزينه 30 قاري نيز به وسيله سازمان اوقاف و امور خيريه پرداخت مي شود.

تعداد كل حجاج وارد شده به عربستان 706/419/1 نفر و مجموع حج گزاران سال 1324 هجري قمري بالغ بر 000/300/2 نفر به گزارش جرايد، تجارت عربستان 2/5 ميليارد ريال سعودي، معادل 45/1 ميليارد دلار كاركرد داشته.

ويژگي هاي سياسي ـ تبليغي

1 . مهم ترين ويژگي حج سال جاري توجه جهان اسلام به خلأ رهبري واحد امّت اسلامي و احساس نياز به منجي جهاني و به طور مشخص گسترش عقيده به مهدويت بود، جالب است كه محور همه برنامه هاي بين المللي بعثه مقام معظم رهبري نيز با هدايت الهي در سال جاري موضوع مهدويت پيش بيني شده بود.

2 . دعاي كميل اول به سبب ترس دولت از وهابيان تندرو كاملا حفاظت شده برگزار شد و بسياري از خارجيان تنها در حاشيه دعاي كميل بهره مند شدند، اما در دعاي دوم توانستند شركت كنند. (جريان دعاي كميل و برگزاري باشكوه تر)

جريان دعاي كميل نخست، نشان دهنده افتراق سياستمداران و دولتمردان از سلفي هاي مذهبي است.

3 . مراسم برائت امسال بسيار باشكوه بود و با وجود منع اوليه از تعويض چادرها، آن را انجام داديم و حضور خارجي ها محسوس تر بود و پيام به طور كامل قرائت و سپس ترجمه عربي آن نيز عرضه شد.

در حدود 23000 پيام نيز به وسيله مبلغان، روحانيان و بازرسان و ديگر عوامل بعثه تكثير و توزيع شد.

پيام به 5 زبان ترجمه و افزون بر آن در قالب CD(لوح فشرده نوري) همراه صوت و تصوير عرضه و نيز به پايگاه هاي خبري در شبكه رايانه اي جهاني اينترنت ارسال شد.

همزمان نيز به تهران و صدا و سيما مخابره گشت.

566

4 . امسال بعثه ايران، بيش از سال هاي قبل شاهد مراجعه زائران خارجي بود و در غالب اوقات، مكانهاي تخصيص يافته بعثه، قادر به جاي دادن مراجعان نبودند. ايران هنوز قطب و نقطه اميد است.

امسال، مبلغان مانند سال هاي اولي دهه هفتاد در داخل بعثه اسكان يافته بودند.

در سال جاري بيش از 5000 مراجعه به هيأت علمي بعثه داشته ايم كه 90% اهل سنت و 10% شيعه از 54 كشور گوناگون بوده اند.

5 . ديدارهاي سطح بالاي مديريت بعثه ها، در سال جاري نيز تداوم يافت و با بعثه هاي 16 كشور ملاقات شد مانند وزراي حج الجزاير، يمن و رؤساي بعثه هاي افغانستان و عمان و بعثه حزب الله عموش ، بعثه عراق جعفري .

6 . ديد و بازديد با چندين شخصيت علمي و سياسي چه در بعثه و چه در خارج آن داشته ايم، مانند نادي ادبي و دانشگاه مدينه و رييس شؤون الحرم، شيخ محمد صالح الحصّين.

7 . در سال جاري پديده سخنراني كارواني افزون بر شبكه هجرت با 25 عضو به وسيله مبلغان ايراني نيز شكل گرفت و در يك مورد (خانم سخايي) براي كاروانهاي جنوب شرق آسيا مكرر شد. آنان دعوت گر مبلغان ما جهت سخنراني و گفتگو و حتي ارشاد مسائل فقهي بوده اند، در حدود (100) تبليغ كارواني داشته ايم.

8 . در سال جاري بيش از 000/24 ملاقات و 000/11 مصاحبه مؤثّر صورت گرفته است.

9 . مبلغان موظف شبكه رسالت 96 نفر با 000/11 ملاقات و 000/7 مصاحبه مؤثر و 2669 ارجاع به بعثه كه چند مورد آنها كارواني بوده و 000/10 توزيع پيام، پركارترين سال هاي خود را سپري كردند.

10 . مبلغان افتخاري شبكه ولايت 2146 نفر هستند كه 200/5 ملاقات، 000/4 مصاحبه و 150 ارجاع به بعثه و 000/10 توزيع انبوه پيام برائت داشته اند.

11 . روحانيان زبان دان شبكه بلاغ در سال جاري فعاليت بيشتري داشتند و با 225 نفر عضو افتخاري و 71 عضو فعّال و 900 ملاقات و مصاحبه 350 و 25 ارجاع به بعثه داشته اند.

567

12 . 13 مورد از مراجعات به استبصار و تشيع انجاميد.

13 . 12 همايش داشته ايم كه نيمي از آنها بين المللي بوده و حدود 4000 نفر از چندين مليت مختلف در آنها حضور يافته اند.

14 . 10500 اهداي كتاب و 000/10 جزوه و مقاله و 1300 CD به مراجعين داشته ايم.

15 . انتشارات سعودي ها در هر دو زمينه قرآن و كتب فرقه اي خود همچنان فعال و گسترده مي نمود.

16 . جوّ امنيتي تشديد يافته بود، اما فشار بيشتر روي سلفي ها بود و از اين نظر از جهاتي به سود ما بود.

17 . پيروزي حزب الله در مبادله اسرا اميدبخش و اخبار انتخابات ايران مشكل ساز بود.

18 . موضع گيري آيت الله سيستاني در عراق به سود ما و نهاد مرجعيت شيعه بود.

19 . سخنراني خطيبان در مدينه كنترل شده ولي خطباي مكه با شگرد استخدام افاغنه، سخنان خود را با ترجمه فارسي در اختيار مي نهادند كه چندين مرتبه از سوي معاونت بين الملل، جناب آقاي طبسي براي بحث و مناظره با ايشان به مسجد اعزام شدند. فشار سعودي، سلفيان را به تكاپوي بيشتر واداشته است.

20 . وجود شيعيان عراقي در اولين سال حضور خود، زمينه گستردن فعاليت هاي تبليغي را فراهم كرده است.

21 . در بقيع و قبرستان احد، مشكل كمتري داشتيم و حتي در مدينه دوم، با تذكر بعثه در مدينه اول، عوامل نهي از منكر حضور فعال و پر سروصدا نداشتند.

ويژگي هاي فرهنگي

1 . در سال جاري طرح خواهران معينه روحانيان كاروان براي نخستين بار به اجرا درآمد و 140 خواهر جذب نظام روحانيت حج گشتند. بررسي رابطان و اداره ارزش يابي بعثه، حاكي از موفقيت بيش از حدّ انتظار اوليه بوده است كه مناسب است در اين جا به خواهران و حوزه كه موفق به تربيت چنين بانواني شده است تبريك بگويم و توفيق بيشتر

568

جهت خدمت گزاري ما و آنان را از خداوند بخواهم.

تقريباً همگي اين خواهران در موسم حج آموزش اماكن و ديگر آموزش هاي لازم را ديده اند. با توجه به نياز كاروانها و موفقيت طرح، اميدواريم طي يك برنامه 5 ساله بتوانيم براي همه كاروانها معين زن تربيت كنيم. (اين افزون بر خواهران مبلغه سخنران در كاروانها و حاضر در ميقات ها هستند).

2 . هيأت استفتاي اعزامي و دستياران آنها توانستند تقريباً در همه روزهاي كاري مكه و مدينه با تشكيل جلسات آموزشي و توجيهي، پاسخ گوي روحانيون و حتي افاعنه و عراقيان مراجعه كننده باشند. در سال جاري تنها هيأت پاسخ به سؤالات خواهران به طور متوسط روزانه 30 مراجعه حضوري و تلفني داشته اند.

3 . در سال جاري، حضور مستمر و شيفت بندي شده روحانيان را در ميقات مسجد شجره و جحفه، كوه صفا، مقام ابراهيم و منا داشته ايم كه جاي تشكر از علما دارد.

4 . همه روحانيان در مكه و مدينه به وسيله 24 رابط روحاني ارزيابي شود و 76 نفر از آنان به عنوان نخبه معرفي شده كه ان شاءالله در سال هاي آتي بهره بيشتري از آنان ببريم.

5 . گروه هاي ارشاد در سال جاري از ايران سازماندهي شده و دفترچه هاي ارشادي ميان آنان توزيع شد. در ميان اين گروه ها 110 نفر دكترا، 198 نفر فوق ليسانس، 933 نفر ليسانس و 103 نفر تحصيلات حوزوي داشته اند و از اين رو مسأله حادّي نداشته و به جز موارد اندكي نماز در بقيع و انتظار در پشت دكانها در وقت نماز، مشكل خاصي نداشتيم.

6 . طرح نظرسنجي نيز تداوم يافت و 13 عنوان فرم در تيراژ 89100 و 215 پرسش گوناگون تكثير و در ميان زائران توزيع شد كه حاصل آن پس از آمارگيري و تجزيه و تحليل در تصميم گيري هاي سال آينده مؤثر خواهد بود.

7 . حضور قاريان برجسته ايران در مسجدالحرام، همايش هاي بين المللي در داخل بعثه، تهيه كتاب حجّ و ثبت چگونگي حج گزاري ايرانيان در سال جاري و مقايسه آن با حج ديگر كشورها، توزيع جزوات براي خوراك تبليغي روحانيان و نيز پاسخ گويي به شبهات وهابيان از ديگر كارهاي فرهنگي بعثه بود.

8 . اطلاع رساني قوي خبرگزاري و صدا و سيما، حال و هواي حچ را در ميان

569

خوانندگان و شنوندگان و بينندگان ايراني تازه تر كرد كه سزا است در همين جا از انعكاس و گزارش به هنگام و پرتوان اين عزيزان تشكر كنم.

9 . در سال جاري نياز كاروانهاي ممتاز و باسواد به نشريه زائر بيشتر رخ نمود. همچنين در سال جاري كاروان اساتيد به كامپيوتر و اينترنت مجهز شد. اين بدان معنا است كه ما بايد بخشي را نيز به خدمات الكترونيكي و اطلاع رساني اختصاص دهيم.

10 . در سال جاري نيز، هر روزه مراسم سخنراني و به مناسبت ها، جشن و سوگ داشته ايم و همه نيز فيلم برداري و در همان مجلس تحويل زائران شد. همچنين همه ديدارها ـ حتي در سطح معاونان بين الملل و نيز مراجعات خارجي به بنده، ضبط گشته است.

ويژگي هاي اجرائي:

1 . انتقال 46432 زائر مستقيم به مدينه و 47918 زائر به جده.

2 . اسكان 60 % زائران مدينه در هتل هاي اطراف مسجد نبوي.

3 . اجراي بهتر طبخ مركزي و اجازه دادن به منازل دور از مسجد جهت طبخ در محل.

4 . اجراي طرح متمركز قرباني با آمار 62 % در روز عيد و 38 % در روز يازدهم.

تعداد ذابحان: 102 نفر

امسال به طور نيمه آشكار براي بسياري از شيعيان مراجعه كننده، ذبح به وسيله ذابحان ايراني انجام گرفت.

گزارش اجمالي فعاليت امور روحانيون

گزارش تفصيلي موسم، به همراه نتايج ارزيابي انجام شده از عملكرد روحانيون كاروانها و پيشنهادهايي كه در باره ارتقاي كيفي فعاليت هاي فرهنگي بعثه مقام معظم رهبري جمع آوري شده است، عبارتند از:

1 . عملكرد 1157 نفر روحانيون و معين و معينه هاي محترم كاروانها توسط 24 نفر از رابطين در مكه مكرمه ارزيابي شد و تعداد 582 نفر كه مدينه قبل بوده اند نيز ارزيابي

570

آنان انجام و در رايانه درج گرديده است. گروه مدينه بعد پس از انجام ارزيابي آنان در مدينه اقدام خواهد شد.

2 . همه روزه از ساعت 5/7 صبح جلسه رابطين در مكه مكرمه و مدينه منوره جمعاً 28 جلسه تشكيل كه صورت جلسه مذاكرات انجام شده در پايان هر روز تقديم حضور شده است.

3 . هشت روز در مدينه منوره و پنج روز در مكه مكرمه براي روحانيون و معين ها و معينه هاي كاروانها برنامه بازديد از اماكن مقدسه تنظيم و در اين برنامه ها متجاوز از 350 نفر اماكن ياد شده را بازديد و نسبت به سوابق تاريخي و توضيحات مربوط توجيه شده اند.

4 . كلاس احكام و مناسك به صورت مرتب در مكه و مدينه جمعاً 20 جلسه تشكيل و در اين جلسات روحانيون محترم كاروانها سؤالات فقهي و مشكلات شرعي خويش را با اعضاء محترم شوراي استفتاء بعثه مطرح و مرتفع نموده اند.

5 . رابطين محترم در جلسات منطقه اي سه گانه ستادهاي مدينه و شش گانه مكه همه روزه شركت و تبادل نظريات لازم في مابين سربازرسين و مديران كاروانها انجام شد. قبل از آن، جلسه هماهنگي مسؤولان مذكور در مكه مكرمه تشكيل و تدابير لازم جهت تسهيل امور رابطين انجام شد.

6 . واحد خواهران در مدينه منوره و مكه مكرمه داير گرديد و خواهران مبلغه پاسخ گوي سؤالات شرعي بانوان زائر به صورت تلفني و حضوري بودند. به طور متوسط روزانه 30 مورد مراجعه داشته اند.

7 . براي سخنراني عمومي داخل كاروانها توسط خواهران مبلغه و جناب حجت الاسلام والمسلمين آقاي قرائتي برنامه ريزي و جمعاً حدود 30 جلسه در مجتمع هاي مسكوني حجاج برگزار گرديد كه اين جلسات با استقبال عمومي زائران مواجه بوده.

8 . مراجعات روحانيون محترم كاروانها جهت اعلام ورود و تقسيم كار روحاني و معين در مكه و مدينه و ثبت نام براي شركت در نوبت بندي حضور در مسجدالحرام و صفا و مروه پاسخ گفته شد. تمامي روحانيون نسبت به وظايف محوله اقدام و تعداد اندكي

571

كه نسبت به انجام وظيفه محوله اقدام ننموده اند (8 نفر) در ارزيابي آنان لحاظ شده است.

9 . به شكايات زائران نسبت به روحانيون كاروانها 4 مورد رسيدگي و اظهار نظر شد.

10 . جلسه سراسري روحانيون كاروانها در مكه مكرمه تشكيل گرديد و به سؤالات فقهي و اجرايي و فرهنگي آنان پاسخ گفته شد و از بيانات حضرتعالي بهره مند گرديدند.

11 . جلسات منطقه اي روحانيون شش منطقه مكرمه و اهل سنت در هفت محل برگزار و نسبت به ايام تشريق و مشكلات مربوطه و مسائل قرباني توجيه گرديدند.

12 . اهدايي مقام معظم رهبري مد ظله العالي به 4038 نفر از خانواده معزز شهداء و ايثارگران از طريق رابطين و روحانيون كاروانها تقديم آنان شد.

13 . اعطايي مقام معظم رهبري مد ظله و آيات عظام سيستاني، فاضل لنكراني و مكارم شيرازي از طريق رابطين به روحانيون كاروانها پرداخت شد.

14 . روحانيون برتر حج سال 1382 انتخاب و جلسه تشويقي و تبادل نظرات و انتقال تجربيات آنان تشكيل در اين جلسه 76 نفر از روحانيون نمونه مورد تفقد حضرتعالي قرار گرفتند.

15 . جلسه اختصاصي خواهران معينه تشكيل و نقاط ضعف و قوت طرح جديد معين زن با حضور مسؤولان ذي ربط و 140 معينه، نقطه نظرات آنان جمع بندي شد و از بيانات حضرتعالي مستفيض شدند.

16 . نوبت بندي مسجد شجره و مسجد جحفه به صورت منظم انجام و حسب مورد خواهران زائر نسبت به احرام در مسجد شجره و زائران كاروانهايي كه بدون روحاني به ميقات جحفه عزيمت نموده بودند توجيه شدند. حداقل ده مورد زائران كاروانهاي خارجي از اين طرح بي نصيب نبودند و مراتب امتنان و تشكر خود را از بعثه مقام معظم رهبري به روحانيون حاضر در ميقات اعلام داشتند.

17 . معين هاي زن مدينه قبل يك روز قبل از عزيمت به مكه در مسجد شجره حاضر و دوره كارورزي خود را نزد رابطين خواهر طي نمودند.

18 . سيستم طراحي شده جديد روحانيون با همكاري واحد رايانه در موسم راه اندازي واطلاعات سيستم قبلي منتقل وعمده نواقص و كاستي ها در حال رفع مي باشد.

572

19 . چكيده فعاليت ها و طرح هاي معاونت امور روحانوين تهيه و تايپ و در اختيار آقاي جعفريان جهت كتاب حج قرار گرفت.

20 . 4 جلسه كميته بازنگري طرح ها و برنامه هاي معاونت امور روحانيون با حضور كارشناسان مدعو تشكيل و تقريباً امّهات مسائل مورد بررسي و جمع بندي شد.

21 . خلاصه اي از فعاليت هاي امور روحانيون تهيه و در 2 شماره نشريه زائر درج گريد.

22 . در قالب هيأت تعيين شده به كاروان شهرستان زلزله زده بم سركشي و طي مراسمي باشكوه اهدايي مقام معظم رهبري به آنان تقديم شد.

گزارش فعاليت هاي واحد صدا و سيماي مستقر در بعثه

1 . در خصوص حوزه سياسي و ارسال اطلاعات و اخبار به كشور ايران 107 مورد خبر مكتوب به تلكس واحد مركزي خبر صدا و سيما ارسال و مورد بهره برداري روزنامه ها و بخش هاي مختلف خبري قرار گرفته است، همچنين 56 مورد گزارش تصويري به مدت 296 دقيقه و 94 مورد گزارش صوتي و ارتباط مستقيم تلفني به مدت 188 دقيقه توسط خبرنگاران و گزارشگران اعزامي ارسال و از شبكه هاي مختلف صدا و سيما پخش گرديده است.

اهمّ برخي گزارش هاي تصويري فوق به شرح زير اعلام مي گردد:

الف ـ گزارش و پلاتوهاي مكرر از مسجدالحرام (طبقات اول، دوم و سوم)

ب ـ گزارش محفل انس با قرآن (طبقه دوم مسجدالحرام)

ج ـ مصاحبه با زائران خارجي بيت الله الحرام با محوريت موضوعات حج ـ انقلاب اسلامي ـ امام خميني ـ مسائل مربوط به فلسطين، لبنان، مشكلات جهان اسلام، تبادل اسراء حزب الله لبنان و ساير موضوعات اجتماعي و سياسي روز.

د ـ پوشش ويژه مراسم برائت، دعاي عرفه، مشعرالحرام، منا، رمي جمرات و...

هـ ـ پوشش مصاحبه هاي حضرتعالي و ساير مسؤولان اجرايي بعثه و سازمان حج و زيارت.

و ـ پوشش همايش هاي قدس ـ آينده جهان اسلام ـ فرهيختگان و...

573

ز ـ تأمين و توليد خبر از غار حراـ قبرستان ابوطالب ـ شعب ابوطالب و...

ر ـ توليد روزانه ثابت برنامه اي حدود 10 دقيقه جهت پخش از شبكه خبر.

2 ـ حوزه سيما

از زمان حضور گروه در مكه مكرمه تاكنون 76 مورد به مدت 744 دقيقه گزارش صوتي و 41 مورد به مدت 580 دقيقه گزارش تصويري جهت شبكه هاي داخلي و جام جم 1 ـ 2 و 3 تهيه، ارسال و پخش گرديده است، همچنين توسط تصويربرداران سازمان بيش از 2100 دقيقه تصاوير خام (راش) تهيه گرديده است كه ان شاءالله در برنامه هاي توليدي ستاد حج سازمان در سال آتي مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

شايان ذكر است طي اقداماتي بي سابقه چندين مورد تصويربرداري و نهايتاً برنامه هاي جاذب توسط گروه اعزامي سازمان در داخل صحن مسجدالحرام تهيه و از شبكه هاي سيما پخش گرديد كه با اقبال عمومي مواجه و سبب تعجب بعضي از بينندگان قرار گرفته است. همچنين در اين زمينه علاوه بر ضبط و پخش مراسم شبي با قرآن در طبقه دوم مسجدالحرام، سخنراني هاي كوتاهي نيز توسط بعضي حجج اسلام از جمله آقايان صديقي و اوسطي در طبقه همكف مسجدالحرام، پشت مقام ابراهيم ضبط و از شبكه هاي سيما پخش گرديد كه البته در اكثر اين موارد تصويربرداري با دو يا سه دوربين انجام گرفت به نحوي كه دوربين ها در مواضع مختلف در پشت بام مسجدالحرام استقرار و تصويربرداري با ميكروفون (صدا بر)هاي بي سيم HF انجام شد كه در اين خصوص شهامت و رشادت خبرنگاران، گزارشگران، مجريان و ساير عوامل، قابل ستايش است.

همچنين پخش دعاي عرفه از شبكه سوم سيما در روز عرفه توسط گروه سيما انجام گرفته و طي اقدامي بسيجيوار، سه گروه توليدي و خبري سازمان مسير عرفات تا مشعر را با تجهيرات لازم، پياده طي نموده و در طول مسير برنامه سازي به عمل آمده كه از طريق سيستم ارسال مستقيم M4 چند برنامه به تهران ارسال و با فاصله اي كمتر از يك ساعت از سيما پخش و حال و هواي مسير عرفات تا مشعر و سيل جمعيت اعم از حجاج ايراني و خارجي، مصاحبه با حجت الاسلام والمسلمين در حال پياده روي و... به تصوير كشيده شد.

574

3 ـ حوزه صدا

گروه اعزامي راديو نيز 82 مورد و 1192 دقيقه برنامه تهيه و به طور زنده ارسال نموده اند كه كليه موارد از شبكه هاي قرآن، سراسري، معارف، جوان، تهران، فرهنگ، پيام و كرج با موضوعات زير پخش گرديده است:

احرام و محرم حقيقي ـ سيري در سفر از ميقات تا مقام ابراهيم ـ گزارش هاي ديدار حضرتعالي با جانبازان و ساير ديدارها ـ سيره نبوي و احرام واقعي ـ گزارش همايش حج، عالي ترين تجلي عبادت ـ سيري در اعمال ـ مراسم شبي با قرآن ـ شهادت امام باقر(عليه السلام) ـ حديث شبلي و روح حج ـ پخش دعاي كميل از چهار شبكه سراسري، معارف، تهران و قرآن ـ آيات و معارف حج ـ اسرار عيد قربان و حكمت قرباني ـ

مراسم ويژه برائت از مشركين ـ دهه انقلاب، عيد قربان و...

4 ـ حوزه برون مرزي:

گروه اعزامي برون مرزي نيز 102 مورد به مدت 727 دقيقه گزارش هاي صوتي
و تصويري تهيه و ارسال نموده اند كه اين برنامه ها از شبكه هاي راديويي عربي ـ
انگليسي ـ تاجيكي ـ دري ـ استانبولي، همچنين از شبكه هاي سحر 1 و 2 برون مرزي و العالم پخش گرديده است. در ضمن مراسم برائت از مشركين و به خصوص قرائت عربي متن پيام مقام معظم رهبري به صورت زنده از شبكه راديويي عربي برون مرزي پخش
گرديد.

بعضي از موارد مهم فعاليت گروه برون مرزي به شرح زير اعلام مي گردد.

پوشش همايش حج، عالي ترين تجلي عبادت و سياست ـ پوشش همايش تقريب مذاهب ـ پوشش همايش اهل تسنن ـ پوشش همايش اهل بيت(عليها السلام) ـ پوشش همايش فلسطين ـ مصاحبه با زائران عراقي، استانبولي، فرانسوي، لبناني، نيجريه اي، الجزايري، كويتي و... پيرامون مسائل مهم جهان اسلام و مباحث عراق ـ آمريكا، فلسطين، اسراييل و...

575

حوزه استانها

همكاران گروه استانها از زمان حضور در مكه مكرمه تاكنون 31 مورد به مدت 311 دقيقه گزارش تصويري ارسال نموده اند كه از صدا يا سيماي استانها پخش گرديده است.

اهم اين ارتباطات با استانهاي اردبيل، خراسان، اراك، زنجان، كرمان، اروميه، فارس، قم، هرمزگان، چهارمحال بختياري، خوزستان و... به عمل آمده است و در خصوص كاروان بم نيز با حضور گروه استانها چندين برنامه توليد و ارسال گرديده است. البته در خصوص مراسم چهلم مرحومين زلزله بم نيز كه در منا برگزار شد علاوه بر پوشش تصويري، كل اين مراسم به صورت صوتي و ارتباط با مركز صدا و سيماي كرمان، منتقل و به صورت زنده پخش گرديد.

گزارش معاونت آموزش و پژوهش

گزارش كار معاونت آموزش و پژوهش بعثه در رابطه با وظايف محوّله به اين معاونت، بدين شرح است:

1 . شوراي استفتاء

در سال جاري به دليل انسجام بيشتر اعضاي شوراي محترم استفتاء، اين بخش وضعيت مطلوب تري نسبت به سال هاي گذشته داشت. از روز اول در مدينه مستقر گرديده و تا آخرين روز استقرار بعثه در مدينه نيز به فعاليت هاي خود ادامه دادند، همچنين با حركت زائران از مدينه به مكه هر شب يكي از حضرات آقايان محمدي يزدي و فلاح زاده همراه خواهران مبلغه به مسجد شجره اعزام مي شدند كه بحمدالله تأثير مطلوبي داشته است، البته چون خواهران زودتر به مكه مشرف شدند پيشنهاد مي شود براي سال بعد حتماً يك نفر از خواهران تا پايان مسؤوليت ارشاد خواهران در مسجد شجره و پاسخ گويي به سؤالات آنان را به عهده داشته باشند.

2 . وجوهات

حضور جناب حجت الاسلام والمسلمين آقاي موسوي يزدي در اين بخش و همچنين جناب حجت الاسلام والمسلمين آقاي كيايي نژاد و سپس اضافه شدن حضرت