د. سیاست های فرهنگی در دوره رضاشاه
د. سیاست های فرهنگی در دوره رضاشاه این دوره به دلیل استقرار و تثبیت سلطنت پهلوی و اجرای سیاست های فرهنگی و اجتماعی و بروز تحولات و دگرگونی های متعدد، از ویژگی خاصی برخوردار است. یکی از عواملی که سبب رویکرد فرهنگی رژیم گردید، تأثیرات فکری نهضت مشروطیت و حض
د. سياست هاي فرهنگي در دوره رضاشاه
اين دوره به دليل استقرار و تثبيت سلطنت پهلوي و اجراي سياست هاي فرهنگي و اجتماعي و بروز تحولات و دگرگوني هاي متعدد، از ويژگي خاصي برخوردار است. يكي از عواملي كه سبب رويكرد فرهنگي رژيم گرديد، تأثيرات فكري نهضت مشروطيت و حضور طبقه جديد تحصيل كردگان غرب در كنار طبقه حاكم بود كه بر اساس الگوي غربي، معتقد بودند كه جامعه سياسي را بايد از طريق دموكراسي و بر پايه دگرگون سازي فرهنگ سنتي به فرهنگ مدرن، به پيش برد و از اين طريق، عظمت و تمدن گذشته را بر پايه جديدي در ايران بنيان نهاد. در واقع آنچه به عنوان سياست هاي فرهنگي در اين دوره صورت گرفت، چيزي نبود كه از روحيه نظامي گري رضاشاه برخاسته باشد، بلكه تبلور خواست ها و آرمان هاي گروهي از روشنفكران غرب زده بود كه تنها راه رسيدن به تمدن غرب را دوري از سنت ها و فرهنگ ديني حاكم بر جامعه ايراني مي دانستند. اين مسئله در كنار تحولاتي كه در تركيه توسط كمال آتاترك رخ داد، توجه شاه و حاميان او را به سوي خود جلب كرد و آنان را به اقتباس از اقدامات ضدمذهبي آتاترك تشويق كرد. پرداختن به سياست هاي فرهنگي در دوره رضاشاه، در واقع بررسي نوع ارتباط سلطنت با علما و غربگرايان است. همانطور كه در ادامه اين بحث خواهيم ديد، غربگرايان در كنار سلطنت به تقابل با مذهب و روحانيت پرداخته، زمينه هاي ايجاد دگرگوني را فراهم ساختند.
سياست هاي فرهنگي رضاشاه بر سه محور: ناسيوناليزم و باستانگرايي، تجددگرايي و مذهب زدايي استوار بود. از جمله اقدامات رضاشاه در محور نخست، تأسيس نهادهاي نو پديد، ترويج باستان گرايي با تأكيد بر يكتايي نژاد آريايي، پرداختن به تاريخ شاهان قديم و نشان دادن عظمت دولت هاي شاهنشاهي ايران، تاسيس فرهنگستان زبان فارسي، بازسازي آثار باستاني و بناهاي تاريخي كه به زعم شاه سيماي درخشان تمدن پرشكوه ايران باستان بودند و برگزاري جشن هزاره فردوسي بود.
از ديگر سياست هاي فرهنگي رضاشاه، تجددگرايي و مذهب زدايي بود كه اين دو در كنار هم و در يك كاركرد تعاملي نسبت به هم، در سراسر دوره رضاشاه بروز و ظهور داشته است. ريشه دار بودن تفكر ديني و مباني ارزشي حاكم بر جامعه ايراني، مانعي جدي در برابر سياست هاي مذهب زدايي و تجددگرايانه به شمار مي رفت. از اين رو، دولتمردان رژيم سلطنتي از راه رواج سكولاريسم و بي قيدي و بي اعتنايي و تحقير نمادهاي ديني و سنت هاي ملي، پيكار خود را بر ضد مذهب آغاز كردند. حضور ميسيون هاي مذهبي، تأسيس مدارس جديد، بازگشت اشراف زادگان تحصيل كرده از فرنگ، تأسيس كانون ها و انجمن ها جهت روشن ساختن افكار عامه، ترويج بي قيدي در ميان زنان، رفع و كشف حجاب بانوان و تغيير نظام آموزشي و ... از جمله فعاليت هايي بود كه در زمان رضاشاه به طور گسترده انجام شد.