هـ . پیامدهای مشروطه

هـ . پيامدهاي مشروطه

انقلاب مشروطه با همه مشكلات و ناكاميهايش آثار عمدهاي از خود برجاي نهاد. برخي از اين آثار عبارتند از:

1. مفاهيمي مانند قانون اساسي ، مجلس ، آزادي ، انتخابات و تفكيك قوا با اين انقلاب مطرح شد و رسميت يافت. البته مجلس بهزودي مورد هجوم قرار گرفت و در قالب نهادي وابسته بهكارش ادامه داد; ولي اصل وجود قانون اساسي و مجلس كه در سختترين دورهها نيز برقرار ماند و در مقاطع خاصي نيز تعدادي از نمايندگان مخالف دولت به آن راه يافت، با آثار سياسي مهمي همراه بود.

2. تجربيات ارزشمند انقلاب مشروطه در زمان وقوع انقلاب اسلامي مورد توجه واقع شد. از يك سو نابودي نظام سلطنتي و قطع كامل سلطه بيگانگان بر كشور و توجه به فرهنگ و ارزشهاي خودي مورد توجه قرار گرفت و از ديگر سو، رخنه عناصر بيگانه و فرصتطلب در مشروطه، هوشياري انقلابيان

[51]

مذهبي را براي جلوگيري از تكرار اين امر در انقلاب اسلامي برانگيخت. (1) در نهايت اين تجربيات لزوم حفظ وحدت ميان نيروهاي انقلاب، را گوشزد كرد.

* * *

اينك پيش از پرداختن به سومين حركت انقلابي تاريخ معاصر كشور يعني نهضت مليشدن صنعت نفت، به برخي تحولات عمده كه بين دو حركت انقلابي مشروطه و نهضت ملي صورت پذيرفته و آثار و نتايج گوناگوني از خود برجاي نهاده و در وقوع انقلاب اسلامي نيز نقش داشته اشاره ميشود.