متن کامل

قال الله تعالي:

ان اول بيت وضع للناس للذي ببكة مباركا و هدي للعالمين. ⁽¹⁾

براستي نخستين خانه‏اي كه براي عبادت مردم خلق شده آن است كه در مكه واقع شده و
مايه بركت و هدايت جهانيان است.

پيشگفتار

انسان در باتقلاق روزمرگي‏ها غرق مي‏شود نيازهاي كاذب و صادق، گرفتاري‏هاي اداري و
شغلي و اخبار و اطلاعات محدود محلي و منطقه‏اي، انسان را از آرمان‏هاي بلند و وظايف
الهي و اساسي بازمي‏دارد. او را از هويت اصيل و وطن راستين غافل مي‏سازد، و حج هجرتي
است مقدس از وابستگي‏ها و عادت‏ها بسوي خدا و بسوي فطرت الهي خويش.

حج‏حضور در مجمع عمومي سالانه مسلمين است و ديداري الهي همراه با همه آنها كه به يك
دين معتقدند و به يك آرمان مي‏انديشند و خداي يگانه را مي‏پرستند.

حضور در ميقات و لبيك و طواف، نماز و سعي تقصير همراه با وقوف در عرفات مشعر و مني،
قرباني و سرتراشيدن هزاران راز و رمز نهفته دارد كه بيان آن در ضمن چهل حديث كوتاه
ميسر نيست. اما يادآوري گوشه‏اي از اسرار اين عبادت سياسي، الهي، مي‏تواند راهگشاي
پژوهشي بيشتر و مايه شور و شوقي افروخته‏تر گردد.

انديشه‏هاي خرد و آرمان‏هاي كوچك در اجتماع بزرگ و سراسري مسلمين رنگ مي‏بازد و
بينش و خواسته‏هاي عمومي و بزرگ سراسري جاي آن را مي‏گيرد.

حاجي با شركت در اردوي ابراهيمي حج‏با تاريخ پيامبران پيوند مي‏خورد و هويت تاريخي
خويش را باز مي‏يابد. فرياد مقدس لبيك اللهم لبيك عهد ديرين و ميثاق فطرت را يادآوري
مي‏شود و انسان با پوشيدن جامه‏هاي سپيد احرام از ظلمت‏خودخواهي‏ها، خودنمائي‏ها و
لذت‏گرايي‏ها و عادات و رفتار زيانبار مي‏گريزد و ستايش و نعمت و قدرت را ويژه خدا مي‏بيند.

آداب حرم، اخلاق شايسته حيم قدس ربوبي را مي‏آموزد. در مانور بزرگ حج، وحدت،
عبادت و سياست، ايمان و اتحاد و آزادي و مبارزه با كفر و شرك و شيطان يكجا جلوه مي‏كند.

انسان با طواف در كوي دوست‏با فرشتگان آسمان هماهنگ مي‏شود. و در مقام ابراهيم
مي‏ايستد و نماز مي‏گزارد.

و با سعي بين صفا و مروه، موهاي زايد از سر مي‏زدايد و با طوافي ديگر بنام نساء دوباره
پروانه‏وار گرد خانه يار مي‏چرخد و در نزد جايگاه خليل الله عليه السلام نماز مي‏خواند.

با استلام حجر الاسود و بوسيدن آن عهد الست را با مقام ربوبي تجديد مي‏كند و با نوشيدن
آب خوشگوار زمزم، زمزمه زندگي را دوباره در اعماق روحش مي‏شنود.

وقوف‏ها و حركتها به فرمان خدا و با ياد خدا راه و رسم زندگي ابراهيمي را به انسان مي‏آموزد
و انسان با انجام قرباني حنجره آزمندي‏ها و زفتي را مي‏برد و با تراشيدن سر، آماده حضور
دوباره در مسجدالحرام و خانه دوست مي‏شود و با رمي جمرات با شيطان‏هاي بزرگ و ميانه و
كوچك درگير مي‏گردد و از هرچه شيطان و شرك است اعلام برائت مي‏كند.

آنچه در اين دفتر گردآمده چهل حديث‏برگزيده درباره اين فريضه بزرگ - حج - است كه
آداب و اهداف حج، قداست و امنيت اماكن مقدسه حج و نقش سازنده آن را در زندگي
مسلمين مطرح مي‏سازد. پيشوايان معصوم عليهم السلام در اين احاديث كوتاه روزنه‏هايي به
دنياي زيباي حج گشوده‏اند كه براي زائران بيت الله الحرام و ديگر مشتاقان ديار يار، مطالعه
آن آموزنده و چشم‏نواز است.

حجكم مقبول و سعيكم مشكور

محمود مهدي‏پور

1- اهميت‏حج

قال علي عليه السلام:

الله الله في بيت ربكم لا تخلوه ما بقيتم فانه ان ترك لم تناظروا.

علي(ع) فرمود:

خدا را! درباره خانه پروردگارتان در نظر داشته باشيد تا هستيد، آن را خالي نگذاريد. زيرا اگر
حج متروك شود نظر رحمت‏خدا از شما قطع خواهد شد.

بحار الانوار/ ج 96/ 16

2- حج و توجه بسوي خدا

عن ابي جعفر الباقر عليه السلام في قول الله تبارك و تعالي:

ففروا الي الله اني لكم منه نذير مبين‏ ⁽²⁾ قال: حجوا الي الله.

امام باقر(ع) درباره آيه شريفه ففروا الي الله اني لكم منه نذير مبين‏ فرموده است: منظور از
فرار بسوي خدا آن است كه آهنگ حج كنيد.

معاني الاخبار/ ص 222

3- لبيك و قرباني

عن علي عليه السلام قال:

نزل جبرئيل عي النبي صلي الله عليه و آله و سلم فقال: يا محمد مر اصحابك بالحج و الثلج،
فالحج رفع الاصوات بالتلبية و الثلج نحر البدن.

امام علي عليه السلام فرمود:

جبرئيل بر پيامبر فرود آمد و گفت: اي محمد يارانت را به عج و ثج فرمان ده. عج‏يعني فرياد و
لبيك برآوردن و ثج‏يعني قرباني كردن شتران.

معاني الاخبار/ ص 224.

4- حج اكبر و اصغر

عن معاوية بن عمار، قال:

سئلت ابا عبدالله عليه السلام عن يوم الحج الاكبر فقال: هو يوم النحر و الاصغر العمرة.

معاوية بن عمار گويد:

از امام صادق عليه السلام پرسيدم روز حج اكبر چه روزي است؟ حضرت فرمود: روز حج اكبر
روز عيد قربان است و حج اصغر عمره است.

معاني الاخبار/ ص 295

5- آثار حج

عن الرضا عليه السلام قال:

ما رايت‏شيئا اسرع غنا و لا انفي للفقر من ادمان الحج

از امام رضا عليه السلام نقل شده كه فرمود:

هيچ چيزي را بيشتر از حج مداوم، در بي‏نيازي و فقر زدائي مؤثر نديدم.

بحار الانوار، ج 74، ص 318

6- مرگ در راه حج

عن ابي عبدالله عليه السلام قال:

من مات في طريق مكة ذاهبا اوجائيا امن من الفزغ الاكبر يوم القيامة.

امام صادق عليه السلام فرمود:

هركس در راه رفت و برگشت مكه بميرد از اندوه بزرگ روز قيامت ايمن خواهد بود.

ملاذ الاخيار/ ج 7/ 223

7- حرمت مهمانان خدا

عن ابي عبد الله عليه السلام قال: الحاج و المعتمر وفد الله ان سالوه اعطاهم و ان دعؤه
اجابهم و ان شفعوا شفعهم و ان سكتوا ابتداهم و يعوضون بالدرهم الف الف درهم

امام صادق عليه السلام فرمود: حاجي و عمره‏گزار مهمان خدايند. اگر چيزي بخواهند به
ايشان دهد. اگر او را بخوانند، پاسخ مي‏گويد. اگر شفاعت كنند. شفاعت ايشان را مي‏پذيرد،
اگر سكوت كنند، با آنان آغاز سخن مي‏كند و در برابر هر درهمي كه خرج كرده‏اند، يك
ميليون درهم به آنان مي‏پردازد.

ملاذ الاخبار/ ج 7/ 226

8- آمادگي براي احرام

عن حماد بن عيسي قال: سئلت ابا عبد الله عليه السلام عن التهيؤء للاحرام، فقال: تقليم
الاظفار و اخذ الشارب و حلق العانة.

حماد بن عيسي گويد: از امام صادق عليه السلام پرسيدم. براي احرام چگونه بايد آماده شد؟
فرمود: با گرفتن ناخن‏ها، كوتاه كردن شارب و تراشيدن موي بالاي شرمگاه.

ملاذ الاخيار، ج 7/ 308

9- نظر به كعبه

عن الباقر عليه السلام: من نظر الي الكعبة لم يزل يكتب له حسنة و يمحي عنه سيئة حتي
يصرف بصره عنها.

امام باقر -عليه السلام- فرمود: هر كس به كعبه نگاه كند. تا وقتي به آن مي‏نگرد مدام كار
نيك برايش نوشته مي‏شود و گناهش پاك مي‏شود تا وقتي ديده از آن برگرداند.

بحار الانوار/ ج 96/ 65

10- نيت‏حج

عن ابي عبدالله -عليه السلام- قال: الحج‏حجان، حج لله و حج للناس، فمن حج لله كان ثوابه
علي الله و الجنه و من حج للناس كان ثوابه علي الناس يوم القيامة.

امام صادق -عليه السلام- فرمود: حج دو گونه است: حجي براي خدا و حجي براي خلق، هر
كس براي خدا حج گزارد، پاداشش آنست كه خدا كه وي را به بهشت درآورد و هر كس براي
مردم حج گزارد، پاداش وي روز قيامت‏برعهده مردم خواهد بود.

بحار الانوار/ ج 96/ 24

11- روزه ايام تشريق در مني

سئل الصادق عليه السلام: لم كره الصيام في ايام التشريق؟ فقال: لان القوم زوار الله و هم في
ضيافته و لا ينبغي للضيف ان يصوم عند من زاره و اضافه.

از امام صادق -عليه السلام- سئوال شد: چرا روزه ايام تشريق 11 - 12 - 13 ذي حجة‏ نامطلوب است. حضرت فرمود: زيرا مردم، زائران خدا و مهمان وي هستند. و شايسته نيست
كه مهمان در نزد ميزبان و كسي كه به ديدارش رفته روزه بگيرد.

بحار الانوار/ ج 96/ 34

12- حج‏يا جهاد

عن الصادق -عليه السلام- انه قال: ما سبيل من سبيل الله افضل من الحج الا رجل يخرج
بسيفه فيجاهد في سبيل الله حتي يستشهد.

امام صادق -عليه السلام- فرمود: هيچ راهي از راههاي خدا برتر از حج نيست مگر اينكه
مردي شمشير بردارد و در راه خدا جهاد كند تا شهيد گردد.

بحار الانوار/ ج 96/ 49

13- ثواب طواف

عن النبي صلي الله عليه و اله و سلم انه قال: من طاف بهذا البيت اسبوعا و احسن صلاة
ركعتيه غفر له.

پيامبر اكرم -صلي الله عليه و آله- فرمود: هركس هفت‏بار به دور اين خانه طواف كند و دو
ركعت نماز طواف را بخوبي انجام دهد. گناهش آمرزيده شود.

بحارالانوار/ ج 96/ 49

14- حج و تجديد ميثاق

قال ابو جعفر عليه السلام: و الحجر كالميثاق و استلامه كالبيعة و كان اذا استلمه قال: اللهم
امانتي اديتها و ميثاقي تعاهدته ليشهدلي عندك بالبلاغ.

امام باقر -عليه السلام- فرمود: حجرالاسود مثل يك پيمان است و دست كشيدن بر آن چون
بيعت [با خدا] است وقتي حضرت دست‏بر حجرالاسود مي‏كشيد مي‏فرمود: خدايا! امانتم را
ادا كردم. ميثاق خود را تجديد كردم، تو گواه باش كه من وظيفه‏ام را بپايان رساند.

بحار الانوار/ ج‏96/ 48

15- اهميت‏حج

عن ابي عبد الله -عليه السلام- قال: لا يزال الدين قائما ما قامت الكعبة.

اما صادق -عليه السلام- فرمود: تا كعبه برپاست دين برپاست.

بحار الانوار/ ج 96/ 57

16- فلسفه نام كعبه

عن ابي جعفر -عليه السلام- قال: قلت له: لم سمي البيت العتيق؟ قال: لانه حر عتيق من
الناس و لم يملكه، احد.

از امام باقر -عليه السلام- سؤال شد، چرا كعبه را بيت العتيق ناميده‏اند؟

فرمود: زيرا اين خانه آزاد است و رها شده و در ملكيت هيچ كس درنيامده است.

بحارالانوار/ ج 96/ 59

17- مثلث مقدس

عن ابي عبد الله -عليه السلام- قال: ان الله عزوجل حرمات ثلاث ليس مثلهن شي‏ء كتابه و
هو حكمه و نوره و بيته الذي جعله قبلة للناس لايقبل من احد توجها الي غيره و عترة نبيكم.

امام صادق -عليه السلام- فرمود: خداي عزوجل سه ناموس محترم و مقدس دارد كه هيچ
چيز به حرمت آن نرسد. كتابش كه فرمان او و نور اوست و خانه‏اش كه آنرا قبله مردم قرار
داده و توجه به جايي غير آن از هيچ‏كس پذيرفته نيست و عترت پيامبر شما.

بحار الانوار/ ج‏96/ 60

18- نذر كعبه

عن علي -عليه السلام- قال: لو كان لي واديان يسيلان ذهبا و فضة ما اهديت الي الكعبة شيئا
لانه يصير الي الحجبة دون المساكين.

امام علي -عليه السلام- فرمود: اگر دو رودخانه مواج از طلا و نقره داشته باشم هيچ چيز به
كعبه اهدا نخواهم كرد، زيرا به پرده‏داران ناشايست‏ مي‏رسد نه به مساكين و مستمندان.

بحارالانوار/ ج 96/ 67

19- امنيت‏حرم

عن عبد الله بن سنان، عن ابي عبد الله -عليه السلام- قال قلت: ا رايت قوله و من دخله كان
امنا ⁽³⁾ البيت عني او الحرم؟ قال: من دخل الحرم من الناس مستجيرا به فهو امن و من دخل
البيت من المؤمنين مستجيرا به فهو امن من سخط الله و من دخل الحرم من الوحش و
السباع و الطير فهو امن من ان يهاج او يؤذي حتي يخرج من الحرم.

عبد الله بن سنان گويد به امام صادق -عليه السلام- گفتم: بفرماييد منظور از آيه و من
دخله كان امنا چيست؟ كعبه مورد نظر است‏يا حرم؟ فرمود: هر كس از مردم به حرم پناه
آورد در امان است. هركس از مؤمنين بر حرم پناه آورد از خشم خدا در امان است و هر حيوان
وحشي و درنده و پرنده‏اي كه داخل حرم شود. در امان است از ارعاب و اذيت تا از آن بيرون
رود.

بحار الانوار/ ج 96/ 74

20- چهار شهر برگزيده

قال رسول الله صلي الله عليه و آله: ان الله اختار من البلدان اربعة فقال عز و جل: و التين و
الزيتون و طور سينين و هذا البلد الامين. و التين المدينة و الزيتون بيت المقدس و طور
سينين الكوفة و هذا البلدا الامين مكة.

رسول خدا -صلي الله عليه و آله- فرمود: خداوند از شهرهاي چهار شهر برگزيده است و
فرموده: والتين و الزيتون و طور سينين و هذا البلد الامين. منظور از تين مدينه و منظور از
زيتون بيت المقدس است و مقصود از طور سينين كوفه و مقصود از اين شهر امن، مكه
معظمه است.

بحار الانوار/ ج 96/ 77

21- حج از مال حرام

قال ابو جعفر عليه السلام: لا يقبل الله عز و جل حجا و لاعمرة من مال حرام

امام باقر -عليه السلام- فرمود: خداوند عز و جل، حج و عمره از مال حرام را قبول نمي‏كند.

بحار الانوار/ ج 96/ 120

22- آداب حج

عن ابي جعفر قال: ما يعبؤ بمن يؤم هذا البيت اذا لم يكن فيه ثلاث خصال: ورع يحجزه عن
معاصي الله و حلم يملك به غضبه و حسن الصحابة لمن صحبه.

امام باقر -عليه السلام- فرمود: كسي كه قصد اين خانه مي‏كند اگر سه خصلت نداشته باشد،
مورد اعتنا قرار نخواهد گرفت:

1- ورعي كه او را از گناهان بازدارد.

2- بردباري كه جلو خشمش را بگيرد.

3- حسن معاشرت با همراهان.

خصال/ ج 1/ 97 و بحار الانوار/ ج 96/ 121

23- معافيت‏بانوان در مناسك حج

عن ابي جعفر عليه السلام قال: ليس علي النساء اجهار التلبية و لا الهرولة بين الصفا و المروة
و لا استلام الحجر الاسود و لا دخول الكعبة و لا الحلق انما يقصرون من شعورهن...

امام باقر -عليه السلام- فرمود: براي زنان در حج اين امور لازم نيست:

1- بلند گفتن لبيك

2- هروله بين صفا و مروه [كه نوعي دويدن است]

3- دست كشيدن بر حجر الاسود

4- ورود به كعبه

5- سرتراشيدن، تنها بايد قدري از موي خود را كوتاه كنند.

بحارالانوار/ ج 96/ 189

24- توزيع و رحمت در اطراف كعبه

عن ابي عبد الله -عليه السلام- قال: لله تبارك و تعالي حول الكعبة عشرون و مائة رحمة منها
ستون للطائفين و اربعون للمصلين و عشرون للناظرين.

امام صادق -عليه السلام- فرمود: خداوند تبارك و تعالي در پيرامون كعبه صدو بيست‏بخش
رحمت دارد، شصت قسمت آن براي طواف كنندگان چهل قسمت‏براي نمازگزاران و بيست
قسمت‏براي ناظران كعبه است.

بحار الانوار/ ج 96/ 202

25- حجر اسماعيل

قال ابو عبد الله عليه السلام: ان اسماعيل دفن امه في الحجر و جعل له حائطا لئلا يوطا
قبرها.

امام صادق -عليه السلام- فرمود: اسماعيل -عليه السلام- مادرش را در حجر دفن كرد و
براي آن ديواري قرار داد تا قبرش زير گامها قرار نگيرد.

بحار الانوار/ ج 96/ 204

26- 360 طواف

عن ابي عبد الله -عليه السلام- قال: يستحب ان تطوف ثلاث مائة و ستين اسبوعا عدد ايام
السنة فان لم تستطع فما قدرت عليه من الطواف.

امام صادق -عليه السلام- فرمود: مستحب است كه 360 طواف به تعداد روزهاي ايام سال
بجاي آوري، اگر نتوانستي هر قدر كه ممكن شد طواف كن.

بحار الانوار/ ج 96/ 204

27- دست كشيدن بر ركن حجر الاسود

قال رسول الله صلي الله عليه و آله: طوفوا بالبيت و استلموا الركن فانه يمين الله ارضه يصافح
بها خلقه.

پيامبر خدا -صلي الله عليه و آله- فرمود: دور خانه خدا طواف كنيد، ركن حجر الاسود را
دست‏بسائيد، زيرا به منزله دست راست‏خدا در زمين است كه با بندگانش دست مي‏دهد.

بحار الانوار/ ج‏96/ 202

28- نماز در مسجد الحرام

عن الباقر -عليه السلام- قال: صلاة في المسجد الحرام افضل من مائة الف صلاة في غيره من
المساجد.

امام باقر -عليه السلام- فرمود: يك نماز در مسجد الحرام از صد هزار نماز در مساجد ديگر
برتر است.

بحار الانوار/ ج‏96/ 241

29- آب زمزم

قال رسول الله صلي الله عليه و آله: ماء زمزم شفاء لما شرب له.

پيامبر اكرم -صلي الله عليه و آله- فرمود: آب زمزم به هر قصدي بنوشد براي آن شفاست.

بحار الانوار/ ج‏96/ 245

30- دعا در عرفات

عن الرضا -عليه السلام- قال: كان ابو جعفر يقول: ما من بر و لا فاجر يقف بجبال عرفات
فيدعو الله الا استجاب الله له. اما البر ففي حوائج الدنيا و الاخرة و اما الفاجر ففي امر الدنيا.

امام رضا-عليه السلام- فرمود: هيچ نيكوكا و بدكاري در كوههاي عرفات دعا نمي‏كند مگر
اينكه خدا دعايش را مي‏پذيرد. دعاي نيكوكاران را در حوائج دنيا و آخرت و دعاي بدكاران را
در كار دنيا مي‏پذيرد.

بحار الانوار/ ج‏96/ 251

31- اهميت عرفات

عني النبي -صلي الله عليه و آله- قال: اعظم اهل عرفات جرما من انصرف و هو يظن انه لن
يغفرله.

پيامبر اكرم -صلي الله عليه و آله- فرمود: گناه كسي از همه بزرگتر است كه از عرفات برگردد
و خيال كند آمرزيده نخواهد شد.

بحار الانوار/ ج 96/ 248

32- ثواب رمي شيطان

عن ابي عبدلله -عليه السلام- في رمي الجمار قال: له بكل حصاة يرمي بها تحط عنه كبيرة
موبقة.

امام صادق -عليه السلام- درباره رمي جمرات فرمود: با هر سنگريزه‏اي كه حاجي مي‏زند
يك گناه كبيره هلاكت‏بار از وي فرو مي‏ريزد.

بحار الانوار/ ج 96/ 273

33- فلسفه رمي

عن علي بن جعفر عن اخيه موسي -عليه السلام- قال: سئلته عن رمي الجمار لم جعل قال: لان ابليس اللعين كان يتراءي لابراهيم -عليه السلام- في موضع الجمار. فرجمه ابراهيم -عليه السلام- فجرت السنة بذلك.

علي بن جعفر مي‏گويد: از امام كاظم -عليه السلام- پرسيدم: چرا رمي جمرات واجب شده
است؟

فرمود: چون ابليس لعين در جايگاه اين سنگها براي ابراهيم -عليه السلام- ظاهر شد و آن
حضرت او را سنگسار كرد، اين كار در حج‏سنت‏شد.

بحار الانوار/ ج 96/ 273

34- قرباني حج

قال علي بن الحسين -عليه السلام- في حديث له: اذا ذبح الحاج كان فداه من النار.

امام سجاد -عليه السلام- در ضمن يك حديث فرمود: وقتي حاجي قرباني را ذبح كند در
برابر آتش جهنم فديه او خواهد بود.

بحار الانوار/ ج 96/ 288

35- دفن مو در مني

عن جعفر عن ابيه -عليه السلام- قال: ان الحسن و الحسين كانا يامران بدفن شعورهما بمني.

امام باقر -عليه السلام- از پدرش نقل كرده است كه حضرت فرمود: امام حسن و امام حسين
عليهم السلام دستور مي‏دادند موهايشان در مني دفن گردد.

بحار الانوار/ ج 96/ 302

36- زيارت پيامبر صلي الله عليه و آله

عن النبي -صلي الله عليه و آله- انه قال: من راي [زار] قبري حلت له شفاعتي و من زارني
ميتا فكانما زارني حيا.

پيامبر اكرم -صلي الله عليه و آله- فرمود: هر كس قبر مرا زيارت كند شفاعت من براي او روا
گردد. و هر كس پس از مرگ به زيارت من بيايد گويا در زندگي مرا ديدار كرده است.

بحار الانوار/ ج 96/ 334

37- وداع كعبه

عن ابراهيم بن محمود قال: رايت الرضا -عليه السلام- ودع البيت فلما اراد ان يخرج من باب
المسجد خر ساجدا ثم قام فاستقبل الكعبة و قال: اللهم اني انقلب علي ان لا اله الا الله.

ابراهيم بن محمود گويد: اما رضا -عليه السلام- را در حال وداع كعبه ديدم. وقتي
مي‏خواست از در مسجد بيرون رود. به سجده افتاد سپس برخاست و رو به كعبه كرد و گفت: خدايا! من با عقيده توحيد لا اله الا الله‏ بازمي‏گردم.

بحار الانوار/ ج 96/ 370

38- حج و رهبري

عن ابي جعفر -عليه السلام- قال: انما امر الناس ان ياتوا هذه الاحجار فيطوفو بها ثم ياتونا
فيخبرونا بولايتهم و يعرضوا علينا نصرهم.

امام باقر -عليه السلام- فرمود: مردم مامور شده‏اند بيايند دور اين سنگها طواف كنند
سپس نزد ما بيايند و اعلام وابستگي و حمايت و ياري نمايند.

بحار الانوار/ ج 96/ 374

39- استقبال و مصافحه حاجيان

عن ابي عبد الله عليه السلام: من لقي حاجا فصافحه كان كمن استلم الحجر.

امام صادق -عليه السلام- فرمود: هر كس با حاجي ديدار كند و با او مصافحه نمايد گويا بر
حجر الاسود دست كشيده است.

بحار الانوار/ ج 96/ 384

40- وليمه حج

قال رسول الله صلي الله عليه و آله: لا وليمة الا في خمس في عرس او خرس او عذار او وكار او
ركاز فاما العرس فالتزويج، و الخرس النفاس بالولد و العذار الختان و الوكار الرجل يشتري
الدار و الركاز الذي يقدم من مكة.

رسول خدا -صلي الله عليه و آله- فرمود: وليمه‏اي نيست مگر در پنج مورد:

1- در عروسي

2- در تولد كودك

3- در ختنه سوران

4- در خريد منزل

5- در بازگشت از سفر مكه.

بحار الانوار/ ج 96/ 384

پي‏نوشتها

1- آل عمران/ 97

2- سورة الذاريات آيه 51

3- سورة آل عمران آية 97.