متن کامل

ميقات حج
سال هفتم شماره بيستم و هشتم تابستان 1378

بازديد از «رابطة العالم‏الإسلامي»

صادق آيينه وند

روز چهارشنبه 12 فروردين 1377 برابر با چهارم ذي‏حجّة الحرام سال 1418 هجري، همراه حجت الاسلام مهدي مهريزي، از رابطة‏العالم الإسلامي واقع در شهر مكّه ديدار كرديم و با فعاليت‏هاي آن آشنا شديم.

اين سازمان اسلامي در شهر مكه و در مسير جادّه مكّه به جدّه واقع شده و داراي ساختماني عظيم و امكاناتي قابل اعتنا است.

ابتدا از نمايشگاه دائمي مؤسسه كه در طبقه اول است ديدار كرديم. اين نمايشگاه فعاليت‏هاي 37 ساله مؤسسه را به نمايش گذاشته است.

براي آشنايي با بخش فقه و فعاليت‏هاي علمي آن، به قسمت فقه مراجعه كرديم. دو تن از مسؤولان اين بخش به گرمي از ما استقبال كردند و پس از گفت و گويي درباره آثار علميِ دانشمندان ايران و بزرگان منسوب به خراسان، مجموعه‏اي از مجلاّت فقهي اين بخش را به ما هديه كردند.

پس از آن، براي اطلاع از تاريخچه فعاليت‏ها و نمودار سازماني اين مؤسسه، به بخش روابط عمومي رفتيم. در اين بخش نيز برخورد مسؤولان خوب بود. وقتي خود را به شخصي كه به عنوان مسؤول بخش معرّفي شد شناسانديم، با جمله‏اي فارسي نسبت به ايران اظهار علاقه كرد.

اين فرد دكتر در علوم تفسير و استاد دانشگاه بود.

بعد از مدتي بحث درباره وضعيت دانشگاه‏ها و حوزه علميه و نحوه تدريس فقه شيعي و اهل سنّت در جمهوري اسلامي ايران، نامبرده اظهار علاقه كرد كه هرچه زودتر رابطه سياسي تقويت شود تا از نزديك شاهد ارتباط و تبادل علمي دانشمندان دو كشور گرديم.

ايشان سپس كتابچه راهنماي «رابطة العالم الإسلامي» را به ما هديه كردند و پس از خداحافظي اين بخش را ترك كرديم.

سپس به قصد دريافت منشورات و جزوات مؤسسه، به بخش مربوط مراجعه كرديم كه ساعات كارش به پايان آمده بود و موفق به دريافت نشديم.

اكنون به اجمال سازمان ارتباطات جهان اسلام معرّفي مي‏شود:

شناخت مختصر از «رابطة العالم الإسلامي»

مؤسسه ياد شده، سازماني است اسلامي، جهاني، مردمي و غير حكومتي كه بيانگر آراي همه امّت‏هايِ اسلامي در اقصي نقاط جهان است. اين سازمان به موجب مصوبه صادره از كنفرانس اسلامي كه به سال 1381 (14 ذي‏حجّه) هجري برابر با سال 1962 ميلادي در شهر مكّه منعقد گرديد، پديد آمد. مقرّ آن در مكّه مكرّمه است.

رابطة‏العالم‏الإسلامي در سازمان‏هايِ بين‏المللي زير نماينده دارد:

1ـ سازمان ملل متّحد، به عنوان عضو ناظر درجه اول و نيز در ميان سازمان‏هايَ بين‏المللي غير دولتي مشورتي و شوراهاي اقتصادي و اجتماعي عضو ناظر دارد.

2ـ در سازمان تربيت و آموزش و فرهنگ (يونسكو)، به عنوان عضو.

3ـ صندوق جهاني كودك در سازمان ملل متّحد (يونيسف)، به عنوان عضو.

4ـ سازمان كنفرانس اسلامي، به عنوان ناظر كه در تمام كنفرانس‏ها، مثل كنفرانس سران و وزراي خارجه دول اسلامي شركت مي‏كند.

اهداف سازمان:

1ـ تبليغ اسلام و شرح مبادي و تعاليم آن.

2ـ دفع شبهات از اسلام و مقابله با جريان‏ها و انديشه‏هاي ويرانگر.

3ـ دفاع از قضاياي اسلامي بر مبنايِ مصالح و آمال مسلمين و حل مشكلات آنها.

4ـ ارائه خدمات در مجال تربيت، آموزش، فرهنگ و شؤون اجتماعي و بهداشتي و مواردي كه به آن نياز خواهد افتاد.

شرح وظايف:

1 ـ چاپ و نشر و ترجمه قرآن كريم در ميان ملّت‏هايِ مسلمان.

2 ـ تحكيم شريعتِ اسلامي.

3 ـ هماهنگي و بهره‏گيري از كوشش‏هايِ به كار گرفته شده براي انتشار اسلام.

4 ـ بهره‏گيري از فرصت موسم حجّ در مجال بيداري و آگاهي بخشيِ اسلامي و برپايي گنگره‏ها و سمينارها.

5 ـ كمك و مساعدت به كساني كه در راه اهداف اسلام مشغول‏اند.

6 ـ توزيع كُتُب و مجلات اسلامي.

7 ـ تشويق تأليفات و مجلات و روزنامه‏هايي كه به نشر دعوت اسلام كمك مي‏كنند.

8 ـ پژوهش درباره اقليّت‏هاي مسلمان و پشتيباني از خواسته‏هايِ آنها و كمك به آنها.

9 ـ پشتيباني از سازمان‏ها و مؤسسات اسلامي‏اي كه با رابطة العالم الإسلامي مرتبط هستند و هماهنگي با آنها.

10 ـ نشر تعاليم اسلامي از طريق تأسيس و پشتيباني مدارس و مؤسسات آموزش عالي اسلامي.

11 ـ دستگيري از مسلمانان زيان‏ديده از حوادث و بلايا و كمك رساندن به آنها.

ساختمان جديد «رابطة العالم الإسلامي»:

اين ساختمان در منطقه ام‏الجود در مكه مكرّمه در مساحتي بالغ بر پنجاه هزار (50000) متر مربع و در دو بخش: 1ـ امور اداري 2ـ بخش كنفرانس‏ها، از سوي ملك فهدبن عبدالعزيز به سازمان هديه شده است.

بخش اداري، مركب از پنج طبقه و بخش كنفرانس‏ها مركب از سالن‏هاي كنفرانس و استراحت و غذاخوري است.

اين سازمان داراي مسجدي به مساحت 1500 متر مربع و كتابخانه‏اي به مساحت 1000 متر مربع و انبارهايي به مساحت 2000 متر مربع و سالن پذيرش براي مهمانان به مساحت 500 متر مربع است.

هيأت‏ها و شوراهاي رابطة العالم الإسلامي:

1ـ كنفرانس عمومي اسلامي:

* اين كنفرانس بالاترين مرجع تصميم‏گيري در سازمان است و از تعدادي از علماي اسلامي و انديشمندان و مبلّغان از مناطق مختلف جهان اسلام، در سطح مردمي و رسمي تشكيل مي‏گردد.

* اين كنفرانس به هنگام انعقاد، درباره قضاياي جهان اسلام بحث مي‏كند و برايِ حلِّ آن قضايا، به چاره انديشي مي‏پردازد.

* تشكيل نخستين شوراي مؤسس رابطه به عهده اين كنفرانس است.

* تشكيل نخستين كنفرانس عمومي اسلامي در سال 1318 هجري برابر با سال 1962 ميلادي در مكّه مكرّمه بود.

* كنفرانس عمومي اسلامي دوم، در سال 1384 هجري برابر با سال 1965 ميلادي تشكيل گرديد.

* كنفرانس عمومي اسلاميِ سوم، در سال 1408 هجري برابر با سال 1987 برپا شد.

2 ـ شوراي مؤسّس:

شوراي مؤسس اكنون مركب از شصت عضو است. اين تعداد دانشمندان، انديشمندان و مبلّغان‏اند كه خود نماينده ملّت‏هاي مسلمان و اقليّت‏هايِ مسلمان در كشورهايِ غير اسلامي است.

اين شورا اصول، خط مشي و سياست‏هايِ رابطة‏العالم الإسلامي و چارچوب فعاليّت‏هايِ آن را ترسيم مي‏كند، آنگونه كه اين سازمان بتواند به اهداف از پيش تعيين شده‏اش دست يابد.

و نيز ابلاغ مصوّبات و توصيه‏ها در برابر قضايايِ مطرح شده، مربوط به اين شورا است. انتخاب دبيركل هم از وظايف اين شورا به شمار مي‏آيد.

اين شورا با سه چهارم اعضا رسميّت مي‏يابد.

شركت و عضويت در اين شورا افتخاري است.

3ـ شوراي عالي جهانيِ مساجد:

بنابر تصويب كنفرانس سمينار رسالت مسجد، كه در سال 1395 هجري برابر با سال 1975 ميلادي به دعوت رابطة العالم الإسلامي برپا گرديد، اين شورا موجوديت يافت.

اعضايِ اين مجلس 60 نفراند كه نماينده ملت‏ها و تجمعات اسلامي جهان‏اند.

از اين تعداد 26 عضو دائمي كه به عنوان هيأت مؤسس و 34 تن اعضايي هستند كه توسط هيأت مؤسس انتخاب مي‏شوند. اين انتخاب هرسه سال يك بار انجام مي‏گيرد.

اهداف اين شورا، عبارت است از، تدوين نظر عمومي اسلام در قضايا و موضوعات مختلف در چارچوب كتاب و سنّت، احياي رسالت مسجد، حمايت از مساجد در مقابل تجاوز و تصرّف توسط غاصبان، نگهباني از اوقاف اسلامي، دفاع از حقوق تجمّعات اسلامي، فعّال كردن تبليغ اسلام و دفاع از آزادي نشر اسلام.

از شوراي عالي جهاني مساجد، شوراهاي ذيل به صورت زيرمجموعه منشعب شده است:

1ـ شوراي مساجد در اروپا (مقرّ اين شورا در مادريد پايتخت اسپانيا است.)

2ـ شوراي مساجد در آمريكا (مقرّ اين شورا در نيويورك است.)

3ـ در بعضي كشورها، صندوق‏هايِ كمك به مساجد وجود دارد كه به تأسيس و تقويت مساجد در سراسر جهان كمك مي‏كند. بودجه اين صندوق 20 ميليون ريال در سال است كه همه ساله به وسيله پادشاه پرداخت مي‏شود.

4ـ مجمع فقه اسلامي:

اين مجمع با تصويب شوراي مؤسس در سال 1398 هجري تأسيس شد.

اعضاي اين شورا مركب‏اند از: رييس، نايب رييس و بيست عضو از علما و فقها.

از اهداف مجمع، تحقيق درباره مسائل مستحدثه‏اي است كه براي جهان اسلام و مسلمين پيش مي‏آيد و بيان حكم دين درباره آنها. اين مجمع بر آن است كه تفوّق فقه اسلامي را بر جميع قوانين وضعي و شرايع موجود نشان دهد و ميراث فقهي اسلام را زنده كند.

5ـ هيأت كمك رساني جهاني اسلامي:

اين هيأت در سال 1399 هجري با هدف مساهمت در كاستن مصائب و ناگواري‏هاي مسلمانان جهان كه بر اثر جنگ و حوادث طبيعي و جز آن پيش مي‏آيد تأسيس شد.

فعاليت‏هايِ اين هيأت به قاره آفريقا، آسيا و اروپا كشيده شده و بيمارستان‏ها و درمانگاه‏ها و مراكز آموزش كارهاي دستي در اين مناطق تأسيس شده است. نيز طرح‏هاي خيريه‏اي و اجتماعي و مراكز پرورش ايتام از سويِ اين هيأت به اجرا در آمده است.

از جمله اين طرح‏هاي خيريه‏اي، بايد از: سنابل الخير، كافل اليتيم، كفالة المعلّم و كفالة الطبيب ياد كرد.

6ـ هيأت اعجاز علمي قرآن كريم و سنّت مطهّر:

اين هيأت در نهمين نشست شوراي عالي مساجد پاگرفت، كه در سال 1404 هجري در مكه مكرّمه تشكيل شد و آن هيأتي است علمي و داراي شخصيّت اعتباري مستقل و در صور گوناگون اعجاز علمي قرآن كريم و سنّت شريف و تحقيق و نشر آن صور كار مي‏كند.

7ـ نظام اداري:

اين بخش شامل واحدهاي ذيل است:

1ـ دبيرخانه عمومي سازمان رابطة العالم الإسلامي كه در رأس آن دبيركل سازمان قرار دارد، داراي دو معاون در امور زير است:

* معاون دبيركل در امور تبليغ و پژوهش و آموزش و مجمع فقهي.

* معاون دبيركل در امور اداري و مالي و رفاهي.

2ـ اداره عمومي تبليغات

3ـ اداره عمومي روابط بين‏المللي و كنفرانس‏ها

4ـ اداره دفترها و مراكز اسلامي رابطه در خارج از كشور عربستان، تعداد اين دفاتر به 46 مي‏رسد.

مجلات و نشريات:

ـ «جريدة العالم الإسلامي»، اين نشريه هر هفته روزهاي دوشنبه منتشر مي‏شود.

ـ «مجلّة الرابطة»، (عربي) اين مجلّه ماهيانه منتشر مي‏شود.

ـ «مجلّة الرابطة»، (انگليسي) اين مجلّه هرماه منتشر مي‏شود.

ـ «سلسلة دعوة الحق»، ماهيانه منتشر مي‏شود.

ـ «مجلة مجمع الفقه الإسلامي»، اين مجله از سوي اداره مجمع فقه اسلامي منتشر مي‏شود.

ـ «الإغاثة»، نشريه‏اي است ماهيانه كه از سوي هيأت فرياد رسي و كمك رساني جهان اسلام منتشر مي‏شود.

ـ «مجلة الإعجاز العلمي في القرآن و السنّة»، اين مجلّه از سوي هيأت اعجاز علمي قرآن كريم و سنّت در رابطه منتشر مي‏شود.

ـ غيراز مجلات ياد شده، رابطه پژوهش‏ها و تأليفاتي درباره قضاياي مهمِ جهان اسلام دارد. اين كتب غالباً به زبان‏هاي مختلف منتشر مي‏شود.

ـ كتاب‏هايِ ديني، فرهنگي در حوزه تفسير، سيره و فقه و جز آن منتشر مي‏شود.

ـ راهنمايِ سازمان‏هاي اسلامي در جهان، يكي ديگر از كارهاي انتشاراتي رابطه است.