حج از دیدگاه علی علیه السلام
حج از دیدگاه علی علیه السلامفاطمه رسولیان امام علی (ع ) ضرورت توجه به ارزش حج را در نهج البلاغه مورد تاکید قرار می‌دهند و حج را دلیل اصلی وجود زندگی انسانها می‌دانند و در همین راستا می‌فرمایند: خدا را! خدا را! درباره ی خانه ی خدا ، تا هستید
حج از ديدگاه علي عليه السلام
فاطمه رسوليان
امام علي (ع ) ضرورت توجه به ارزش حج را در نهج البلاغه مورد تاكيد قرار مي‌دهند و حج را دليل اصلي وجود زندگي انسانها مي‌دانند و در همين راستا مي‌فرمايند: خدا را! خدا را! درباره ي خانه ي خدا ، تا هستيد آن را خالي مگذاريد، زيرا اگر كعبه خلوت شود ، مهلت داده نمي‌شويد. 1
حضرت علي عليه السلام در رابطه با فلسفه و ره آورد حج كلام زيبايي دارندو حج را مظهر تواضع انسان در مقابل خداوند مي‌دانند و مي‌فرمايند: خدا ، حج خانه ي محترم خود را بر شما واجب كرد ، همان خانه‌اي كه آن را قبله گاه انسانها قرار داده‌اند كه چونان تشنگان به سوي آن روزي مي‌آورند و همانند كبوتران به آن پناه مي‌برند. خداي سبحان كعبه را مظهر تواضع بندگان در برابر عظمت خويش و نشانه اعتراف آنان به بزرگي و قدرت خود قرار داد و در ميان انسانها ، شنوندگاني را برگزيد كه دعوت او را براي حج ، اجابت كنند و سخن او را تصديق نمايند و پاي بر جايگاه پيامبران الهي نهند ، همانند فرشتگاني كه برگرد عرش الهي طواف مي‌كنند و سودهاي فراوان در اين عبادتگاه و محل تجارت زائران به دست آورند و به سوي وعده گاه آمرزش الهي بشتابند. خداي سبحان ، كعبه را براي اسلام ، نشانة گويا و براي پناهندگان، خانة امن وامان قرار داد. اداي حق آن را واجب كرد و حج بيت الله را واجب شمرد و بر همه شما انسانها مقرر داشت كه به زيارت آن برويد». 2
آن حضرت از قول باريتعالي مي‌فرمايد: «و (خداوند) فرمود آن كس كه توان رفتن به خانة خدا را دارد ، حج بر او واجب است و آن كس كه انكار كند ، خداوند از همة جهانيان بي نياز است». 3
همچنين آن حضرت در رابطه با فلسفه حج مي‌فرمايند: «آيا مشاهده نمي‌كنيد كه همانا خداوند سبحان ، انسان‌هاي پشين از آدم (ع ) تا آيندگان اين جهان را با سنگ‌هايي در مكه آزمايش كرد كه نه زيان مي‌رسانند و نه نفعي دارند ، نه مي‌بينيد و نه مي‌شنويد اين سنگ‌ها را خانه محترم خود قرارداده و آن را عامل پايداري مردم گردانيد. سپس كعبه را در سنگلاخ‌ترين مكانها ، بي گياه‌ترين زمين‌ها و كمترين دره‌ها ، در ميان كوه‌هاي خشن ، سنگ ريزه‌هاي فراوان و چشمه‌هاي كم آب ، و آبادي‌هاي از هم دور قرار داد ، كه شتر ، اسب و گاو و گوسفند ، هيچ كدام در آن سرزمين رفاه ندارند. سپس آدم (ع ) و فرزندانش را فرمان داد كه به سوي كعبه باز گردند. تا مردم با عشق قلب‌ها ، به سرعت از ميان فلات و دشت‌هاي دور ، و از درون شهرها ، روستاها ، دره‌هاي عميق ، و جزاير از هم پراكندة درياها به مكه روي آورند، شانه‌هاي خودر ا بجنبانند ، گرداگرد كعبه لااله الاالله بر زبان جاري سازند و اطراف خانه طواف كنند ، و با موهاي آشفته ، بدن‌هاي پرگردوغبار در حركت باشند لباسهاي خود را كه نشانة شخصيت هر فرد است درآورند ، و با اصلاح كردن موهاي سر ، قيافه ي خود را تغيير دهند ، كه آزموني بزرگ و امتحاني سخت و آزمايشي آشكار است براي پاكسازي و خالص شدن، كه خداوند آن را سبب رحمت و رسيدن به بهشت قرار داد. اگر خداوند خانة محترمش و مكان‌هاي انجام مراسم حج را در ميان باغ‌ها و نهرها ، و سرزمين‌هاي سبز و هموار ، و پردرخت و ميوه ، مناطقي آباد و داراي خانه‌ها و كاخهاي بسيار ، و آبادي‌هاي به هم پيوسته ، در ميان گندمزارها ، و باغ‌هاي خرم و پرگل و گياه ، داراي منازلي زيبا و پرآب ، در وسط باغستاني شادي آفرين ، و جاده‌هاي آباد قرار مي‌داد ، به همان اندازه كه آزمايشي ساده بود ، پاداش نيز سبك‌تر مي‌شد ، اگر پايه‌ها و بنيان كعبه ، و سنگ‌هايي كه در ساختمان آن به كار رفته از زمرد سبز، و يا ياقوت سرخ ، و داراي نور و روشنايي بود، دل‌ها ديرتر به شك و ترديد مي‌افتادند، و تلاش شيطان بر قلب‌ها كمتر اثر مي‌گذاشت ، و وسوسه‌هاي پنهاني او در مردم كارگر نبود. در صورتي كه خداوند بندگان خود را با انواع سختي‌ها مي‌آزمايد، و با مشكلات زياد به عبادت مي‌خواند ، و به اقسام گرفتاري‌ها مبتلا مي‌سازد تا كبر و خودپسندي را از دلهايشان خارج كند ، و به جاي آن فروتني آورد و درهاي فضل و رحمتش را به رويشان بگشايد و مسايل عفو و بخشش را به آساني در اختيارشان گذارد.»
رسيدگي به امور حاجيان در مراسم حج
امام اول شيعيان جهان ازجمله مسايل مهم مسوولان امور حج را رسيدگي به امور حاجيان در مراسم حج برمي شمارند به نحوي كه در يكي از نامه‌هاي خود به يكي از مسوولان مي‌نويسند: « براي مردم ، حج را به پاي دار ، و روزهاي خدا را به يادشان آور. در بامداد و شامگاه در يك مجلس عمومي با مردم بنشين، آنان كه پرسش‌هاي ديني دارند با فتواها آشنايشان بگردان ، ناآگاه را آموزش و بده و با دانشمندان به گفت وگو بپرداز. جز زبانت چيز ديگري پيام رسالت با مردم ، و جز چهره ات در باني وجود نداشته باشد و هيچ نيازمندي را از ديدار خود محروم مگردان. زيرا اگر در آغاز از درگاه تو رانده شود ، گرچه در پايان حاجت او بر آورده شود ، ديگر تو را نستايد ، در مصرف اموال عمومي كه دردست تو جمع شده است ، انديشه كن و آن را به عيال مندان و گرسنگان پيرامونت ببخش ، و به مستمندان و نيازمنداني كه سخت به كمك مالي تو احتياج دارند برسان ، و مازاد را نزد ما بفرست تا در ميان مردم نيازمندي كه در اين سامان هستند تقسيم گردد.4
پاورقي:
1 ـ نامه ي 47 نهج البلاغه
2 ـ خطبه 1 بند 8 نهج البلاغه
3 ـ خطبه 1 بند 8 نهج البلاغه
4 ـ بند 1 نامه 67 نهج البلاغه