حج فرصتی مناسب برای همدلی
گفت‌وگو با سیدمهدی مصطفوی رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی حج فرصتی مناسب برای همدلی گفت‌وگو: امیرحسین انبارداران سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان مجری امور فرهنگی در خارج کشور عهده‌دار مسوولیت است. گفت‌وگوی ما با عالی‌ترین مقام م
گفت‌وگو با سيدمهدي مصطفوي رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي
حج فرصتي مناسب براي همدلي
گفت‌وگو: اميرحسين انبارداران
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي به عنوان مجري امور فرهنگي در خارج كشور عهده‌دار مسووليت است. گفت‌وگوي ما با عالي‌ترين مقام مسوول اين سازمان حتماً براي ايرانيان خارج كشور كه به حج تمتع امسال مشرف شده‌اند نكاتي راهگشا دارد. امروز هم كه بعثه مقام معظم رهبري ميزبان اين عزيزان است و مي‌تواند اوج وصال باشد در اين هنگامه عاشقي، پس چه فرصتي بهتر از ارائه اين گفت‌وگو در ويژه‌نامه همين همايش.
* براي حج چه برنامه‌هايي را مدنظر داريد؟
- حج براي سازمان ما بسيار حائز اهميت است، چرا كه زمينه حضور و فعاليت فرهنگي كشورمان را در بسياري از كشورها حتي كشورهاي غيراسلامي كه مسلمانان در آن جا حضور دارند، فراهم مي‌كند. مثلاً مي‌توانيم كارهاي پژوهشي يا نمايشگاهي داشته باشيم با موضوع حج. حج فرصتي فراهم مي‌آورد تا همكاري و تبادل چند جانبه ارزشي و ديني داشته باشيم با مخاطبين‌مان در خارج از كشور، آن هم به صورت متنوع.
* با توجه به اين مهم، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي چه تمهيداتي انديشيده است؟
- از سال گذشته بخش «حج در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي» را تشكيل داديم، در اين بخش چند نفر از كارشناسان خبره و آشنا به موضوع حج حضور دارند و تلاش مي‌كنند تا به صورت متمركز ظرفيت‌هاي مختلف كشور را در رابطه با حج مهيا كنند، با برنامه‌ريزي متناسب با نيازمندي‌ها و شرايط محيطي كشورها و مخاطبين. لذا لازم بود كه در اين رابطه با بعثه مقام معظم رهبري هم مرتبط باشيم. در اين ارتباط نشست‌هاي مشترك خوبي داشته‌ايم و موافقتنامه‌اي تهيه شده تا نوع تعامل و فعاليت‌ها مشخص شود. انديشه ما اين است كه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي با توجه به امكاناتي كه در داخل و به ويژه در خارج كشور دارد مي‌تواند در خدمت بعثه مقام معظم رهبري باشد بالاخص در موسم حج و عمره.
* قطعاً اين ارتباط مي‌تواند باعث ارتقاء و افزايش تعامل فرهنگي ما با ساير كشورها و ايرانيان خارج كشور باشد.
- بله، اصلاً يكي از بخش‌هاي مهم كار فرهنگي ما در خارج كشور، ديپلماسي فرهنگي است به خاطر نگاهي كه به فعاليت‌هاي فرهنگي داريم. ما معتقديم نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران نظام قدرتمندي در محورهاي گوناگون است از جمله سياست، اقتصاد، امنيت و... اما فرهنگ در زمره مزيت‌هاي جمهوري اسلامي ايران است در دنيايي كه اينك گرفتار فقر اخلاق و معنويت است. ما حرف‌هاي زيادي براي گفتن داريم و تمام جهان از اين بابت در تنگناست. ما، هم فرهنگ اصيل اسلامي را داريم و هم غناي فرهنگي و تمدن را. لذا مي‌توانيم از فرهنگ به عنوان ابزار قدرت استفاده كنيم براي تعامل، اين يعني ديپلماسي فرهنگي همراه با ديپلماسي ديني.
* نتيجه مي‌گيريم فرهنگ، علاوه بر اين كه زيربناي ساير فعاليت‌هاست، راهگشا هم هست؟ آن هم در بستري ديني مثل حج.
- بله. ما با يك حركت فرهنگي مي‌توانيم اهداف ارزشمند نظام مقدس‌مان را در خارج كشور تحقق بخشيم، به ويژه با توجه به ديپلماسي ديني. البته مي‌دانيد كه ديپلماسي ديني جمهوري اسلامي ايران در حال ارائه در جهان اسلام است، ما با صاحبان اديان الهي گفت‌وگو داريم و مشتركاتي را دنبال مي‌كنيم براي خداپرستان و كساني كه به ارزش‌هاي معنوي و اخلاقي و الهي پايبند هستند، اين وقتي اهميت خودش را نشان مي‌دهد كه ما بتوانيم با فقر اخلاق و معنويت در دنيا مقابله كنيم. ديپلماسي فرهنگي و ديني جزء نگاه‌هاي اصلي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي است لذا ما با وزارت امور خارجه، شوراي عالي امنيت ملي و شوراي عالي انقلاب فرهنگي ارتباط بسيار نزديكي داريم براي سياستگذاري‌ها و تعيين راهبردها. تلاش مي‌كنيم هم با دولت‌ها كار كنيم و هم با ملت‌ها.
* و حج مناسب‌ترين فرصت است براي اين همدلي؟
- بله، در موضوع حج ما، هم مي‌توانيم از طريق بعثه‌ها ارتباطي رسمي با دولت‌ها داشته باشيم كه همين امسال هم با اكثرشان مذاكراتي داشته‌ايم، و هم مي‌توانيم با سازمان‌هايي كه امور حج را دنبال مي‌كنند مرتبط شويم. اين جزو وظايف ماست كه در قالب همكاري و هماهنگي با بعثه مقام معظم رهبري ارتباط مفيدي با دولت‌ها و ملت‌ها داشته باشيم در موضوع حج. ما به صورت شفاف مسائل مربوط به حج را با دولت‌ها به عنوان موضوعي فرهنگي دنبال مي‌كنيم.
* پس راهي بس طولاني و بلند را در پيش‌رو داريد؟
- همين‌طور است، كاري كه در حال انجام است هنوز با اهداف و خواسته‌هاي ما فاصله‌اي طولاني دارد اما تلاش مي‌كنيم تا اين راه بلند را از طريق مشاركت با ساير دستگاه‌هاي دولتي و غيردولتي كه ظرفيت متناسب با موضوع را دارند به سرعت و با دقت طي كنيم. اين مهم از طريق مديريت فرهنگي ممكن مي‌شود.
در زمينه حج، ديپلماسي مردمي هم يكي از محورهاي مهم كار ماست. تلاش مي‌كنيم تا موضوع حج را در «پيوست فرهنگي» فعاليت‌هاي‌مان قرار بدهيم. ما فعاليت‌هاي بسياري را در حال اجرا داريم كه موضوع حج به راحتي مي‌تواند در آنها ديده بشود.
* به نظر مي‌رسد چشم‌انداز خوبي را در پيش‌رو داشته باشيم، اگر موضوع حج در پيوست فرهنگي قرار بگيرد...
- بله، البته ما قرآن و نماز را هم مي‌توانيم در اين زمينه مثل حج وارد كنيم چون زمينه‌هاي ارزشمندي براي اين موضوعات در بستر كار فرهنگي در خارج كشور وجود دارد. تلاش مي‌كنيم براي پروژه‌هاي بزرگي كه در خارج كشور داريم حتي پروژه‌هاي اقتصادي، «پيوست فرهنگي» را تدارك ببينيم.
* پيوست فرهنگي توصيه مقام معظم رهبري هم هست.
- دقيقاً، ما هم بر همان اساس حركت مي‌كنيم، شوراي عالي انقلاب فرهنگي هم در اين باره برنامه كاملي دارد و خوشبختانه در برنامه پنج ساله توسعه نيز «پيوست فرهنگي» گنجانده شده است. ما بسيار اميدواريم كه بتوانيم در فعاليت‌هاي فرهنگي خارج كشور به اين مهم بالاخص بحث حج بپردازيم، چرا كه مسأله حج كاملاً در دستور كار ما قرار مي‌گيرد.
* ايرانيان مقيم خارج هم مي‌توانند از اين پيوست‌هاي فرهنگي بهره‌مند شوند.
- درست است، اصلاً يكي از مخاطبين مهم ما در خارج كشور همين عزيزاني هستند كه ايراني‌اند اما در خارج سكونت دارند و مشغول كار يا تحصيل هستند. خوشبختانه اكثر اين عزيزان انسان‌هايي فرهيخته، متدين و علاقه‌مند به نظام هستند و ارزشمندند، لذا ضرورت دارد ما با تمام ايرانيان ساكن در خارج، بالاخص با اين عزيزان ارتباطي نزديك داشته باشيم. اين عزيزان در كشوري كه مقيم شده‌اند تشكيل زندگي داده‌اند و صاحب فرزند شده‌اند. اين تمايل و علاقه در ما و ايشان هست كه فرزندان‌شان با فرهنگ ايران اسلامي يعني با ميهن و موطن خويش آشنا باشند، لذا بحث آموزش زبان فارسي و معارف ديني و ارزش‌ها را براي ايشان تدارك ديده‌ايم، موسم حج هم فرصت ارزشمندي است كه ما با ايرانيان متدين و علاقه‌مند مرتبط شويم.
* مي‌بينيم كه تمهيدات خوبي هم انديشيده‌ايد براي اين مهم.
- بله، خوشبختانه بعثه مقام معظم رهبري و سازمان حج امكانات خوبي را براي ايرانيان مقيم خارج فراهم كرده‌اند تا اين عزيزان در موسم حج و در كشور عربستان بتوانند بهره كافي را ببرند. اين امكانات شامل مواردي است از جمله اختصاص كاروان‌هاي ويژه‌اي كه در خدمت ايشان است و نيز اماكن اقامتي مناسب. ما هم در ملاقات‌هايي كه در محل استقرارشان داريم و از نزديك خدمت‌شان مي‌رسيم تلاش مي‌كنيم تا از نزديك با خواسته‌ها و مشكلات‌شان و حتي پيشنهادهايي كه دارند آشنا بشويم.
* اهم برنامه‌هايي كه براي‌شان تدارك ديده‌ايد...
- تلاش كرده‌ايم تا برنامه‌اي متنوع داشته باشيم از جمله اين كه زمينه آشنايي‌شان را با آخرين تحولات مورد علاقه‌شان فراهم كنيم، و زمينه مناسبي را براي طرح مشكلات و پيشنهادهاي‌شان تدارك ديده‌ايم.
تشكيلات مرتبط با اين عزيزان از جمله وزارت امور خارجه، سازمان حج و زيارت، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي در اين همايش حضور دارند و اميدواريم بتوانيم در قالب يك كار متقابل و مشترك زمينه‌هاي خدمت‌رساني بيشتر به ايرانيان مقيم خارج را فراهم كنيم. سعي كرده‌ايم در زمينه اين خدمت‌رساني تمامي دستگاه‌هاي مرتبط را با هم هماهنگ كنيم. البته بسيار اميدداريم كه به بركت حج، در اين همايش چنانچه مشكلاتي هم براي اين عزيزان هست رفع شود. حتماً مي‌دانيد كه همين تحت پوشش قرار گرفتن ايرانيان مقيم خارج در موسم حج توسط سازمان حج و زيارت و بعثه، بسياري از سختي‌ها را كه قبل از آن گريبان عزيزان‌مان را مي‌گرفت از ميان برده است. پيشتر، ايشان مجبور بودند تنهايي و بدون كاروان به عربستان عزيمت كنند و در كارواني اسكان يابند، اما اينك كه هماهنگ و در قالب گروه كوچكي از ايرانيان مي‌آيند بيشتر بهره‌مند مي‌شوند.
* عمده‌ترين مشكلي كه در موسم حج براي ايرانيان مقيم حج رخ مي‌دهد چيست؟ براي حل آن در سال نوآوري و شكوفايي اقداماتي صورت گرفته است؟
- اين عزيزان بسيار تمايل دارند كه در كنار موسم حج سفري هم به سرزمين و وطن خود داشته باشند كه خب محدودياتي هم هست، مثل موضوع ويزا يا انتقال از فرودگاه امام خميني(ره) به مهرآباد و يا عزيزاني كه با گذرنامه‌هاي ساير كشورها مي‌آيند.
البته سال گذشته به گونه‌اي اين مشكل حل شد اما امسال تلاش كرده‌ايم تا با هماهنگي‌هاي صورت گرفته موضوع ورود و خروج اين عزيزان و اقامت‌شان را حتي براي آنهايي كه از نظر كشورمان مشمول به حساب مي‌آيند فراهم كنيم، كه اين بشارتي است براي عزيزان‌مان كه خارج كشور هستند و امسال به حج تمتع مشرف شده‌اند.
* براي ثبت و ضبط خاطرات و يادداشت‌هايي كه اين عزيزان از سفر حج خواهند داشت فكري شده است؟
- بله، چون تجارب مفيدي نصيب‌شان خواهد شد كه مي‌تواند براي نسل‌هاي بعد از ايشان مفيد باشد، و نيز هموطنان ما مي‌توانند حج را از نگاه يك ايراني ساكن در خارج كشور ببينند تمهيداتي انديشيده شده تا سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي در ثبت و ضبط خاطرات ايشان حمايتي انجام بدهد. البته رسانه‌ها و ساير عوامل هنري مثل مستندسازان هم از اين فرصت خوب در جهت ارتباط دوسويه اين عزيزان اقداماتي انجام خواهند داد.
* از فرصتي كه در اختيار ما گذاشتيد سپاسگزاريم.