حج و انتظار فرهنگ انتظار

فرهنگ انتظار

انتظار منجي بزرگ الهي گرچه در همه اديان و حتي ملل وجود دارد لكن در فرهنگ اسلامي داراي ابعاد و جنبه‌هاي تأثيرگذار و تربيتي فراواني است و در زندگي فردي و اجتماعي مؤمنين پيامدهاي مهمي را به دنبال داشته و الزاماتي را همراه خود دارد كه به صورت اجمال به برخي از آنهااشاره مي‌كنيم.

1- اعتقاد به منجي و ولي خدا لازمه توحيد ربوبي است: (ولايت تجلي توحيد ربوبي)

توحيد تنها يك انديشه‌ذهني و باور فلسفي صرف نيست بلكه علاوه بر هدايت فكري و سامان دهي اعتقادي داراي ابعاد عملي و رفتاري مهمي است كه يكي از آنها انحصار حاكميت و ولايت حقيقي و ذاتي خدا است. در جهان بيني اسلامي و نظام توحيدي جز خداي واحد هيچ كس اصالتا حق سلطه و فرمانروايي و امر و نهي انسان‌ها را ندارد، لكن اين ولايت و حاكيمت انحصاري خدا بوسيله جانشنيان و خلفاي الهي كه خدا آنها را برگزيده زميني گشته وبراي مؤمنين ظهور و بروز پيدا مي‌كند. ائمه معصومين ـ عليهم السلام ـ كه مصونيت كامل و صددرصد از هرگونه انحراف علمي و عملي دارند، تجلي بخش و عينيت دهنده ولايت خدا و توحيد ربوبي هستند و مؤمنين از طريق آنها از هدايت تشريحي و ولايت اختصاصي خدا نسبت به مؤمنين بهره‌مند مي‌گردند.

اينكه قرآن در برخي آيات ولايت بر مؤمنين را مختص خدا دانسته و از ديگران نفي مي‌كندو در برخي آيات ديگر آن‌را براي پيامبر اكرم(ص) و ائمه معصومين عليهم السلام هم اثبات مي‌كند شايد اشاره به همين مطلب باشد كه ولايت حقيقي و حاكميت ذاتي (نه اعتباري و انشائي) مختص خدا و از الزامات توحيد ربوبي مي‌باشد و هيچ‌كس با او در ولايت بالا صاله و حقيقي شريك نيست كه آيات دسته اول به همين معني توجه مي‌دهد. اما همين ولايت انحصاري و اختصاصي خدا به‌وسيله افراد برگزيده و ممتازي كه صلاحيت علمي و عملي جانشيني خدا را دارند تجلي و ظهور يافته و جامعه مؤمنين از آن بهره‌مند مي‌گردند و در حقيقت آنها از طرف خدا و با انشاء او داراي ولايت اعتباري و انشايي گشته و مأموريت دارند ولايت الهي را در همه ابعادش براي گروندگان به دين او عينيت ببخشند. لذا آيات دسته دوم در كنار ولايت با لذات خدا ولايت انشايي منصوبين خدا را بيان مي‌كند و البته تنها راه دست يابي به ولايت الهي هم تبعيت و پيروي از جانشينان و قائم مقامان او مي‌باشد؛ يعني ولايت امامان معصوم ـ عليهم السلام ـ تجلي بخش توحيد ولايي و ربوبي است و ولايت مداري راهكار مستحكم دست‌يابي به توحيد ربوبي مي‌باشد.

بنابراين بدون اعتقاد به وجود امامي كه از طرف خدا وساطت فيض و مأموريت ولايت و حاكميت بر مردم را داشته باشد و مجراي ولايت الهي در عصر حاضر باشد توحيد ربوبي كامل نخواهد بود و اعتقاد به مهدويت و حجت و ولي خدا در حقيقت ريشه در انديشه و باور توحيدي داردو مبناي آن لطف الهي به مردم است.

اما اينكه پس چرا امامي كه وجودش لطف الهي و تضمين كننده ولايت و حاكميت خدا و توحيد ربوبي است غايب گشته يا اينكه در اين دوران، تكليف مردم چيست و سؤالاتي از اين قبيل همگي در شماره‌هاي بعدي به آنها پرداخته خواهد شد.