بخش 13

211

ميقات حج - سال چهاردهم - شماره پنجاه و پنچم - بهار 1385

اخبار حج

212

اخبار حج و حرمين شريفين

نخستين گردهمايي پژوهش هاي مدينه منوره

اين گردهمايي ، روز سه شنبه مورخ 25 مارس 2006م مصادف به 5/1/85 در مدينه منوره آغاز و در روز دوشنبه مورخ 27 مارس 2006م مصادف با 7/1/85 پايان يافت . در مراسم افتتاحيه اين گردهمايي كه از سوي مركز پژوهش هاي حج خادم الحرمين وابسته به دانشگاه امّ القري و مركز پژوهش ها و مشاورت هاي دانشگاه طيّبه مدينه منوره برگزار و به وسيله امير مدينه آغاز گرديد ، علاوه بر رييس مركز پژوهش هاي خادم الحرمين الشريفين ، وزير حج سعودي و رييس بانك اسلامي توسعه به ايراد سخن پرداختن . وزير حج سعودي در سخنان خود آمادگي وزارتخانه اش را جهت پياده كردن توصيه هاي گردهمايي اعلام داشت . عنوان سخنراني رييس بانك اسلامي توسعه ، « مديريت در حج . . . به چالش كشاندن زمان » بود .

نخستين دور از جلسات گردهمايي ، به عنوان « مطالعات حمل و نقل و ترافيك » به رياست دبير كميته عالي بهسازي مكه ، مدينه و مشاعر مقدسه برگزار شد و طي آن گزارش ها و مطالعات زير مطرح گرديد :

ـ مطالعات پروژه قطار مكه ـ مدينه .

ـ مطالعات حمل و نقل عمومي در مدينه .

ـ مطالعات رابطه جمعيت و ترافيك در منطقه مركزي مدينه منوره .

213

ـ كاربرد تكنولوژي در آسان سازي خدمات رساني به حجاج و زائران .

ـ پروژه استفاده از خدمات الكترونيكي در تأييد قراردادهاي مسكن حجاج .

چهارمين دور از جلسات گردهمايي ، با عنوان « مطالعات زيست محيطي و بهداشتي » به رياست دكتر منصور النزهه برگزار و طي آن پنج گزارش كار به شرح زير مطرح شد :

1 . گياهان طبيعي ( خودرو ) در منطقه مدينه منوره .

2 . آثار منفي به كارگيري ماده پلي ستبارين در ظرف آب آشاميدني و آب گرم .

3 . آلوده كننده ها از جنس معادن سنگين در فاضلاب هاي صنعتي مدينه منوره .

4 . مطالعات تحليلي درخصوص آلوده كننده هاي بيولوژيك و شيميايي مثلث زندگي كه ساكنان مدينه منوره و مقيمان در آن ، حجاج و عمره گزاران در سال 1426 در تماس با آن بودند .

5 . چگونگي وعده افطار روزه داران كه توسط تشكّل هاي نيكوكاري در مكه و مدينه تقديم مي شود .

پنجمين دور جلسات گردهمايي ، با عنوان « مطالعات اداري و انساني بخش دوم » به رياست دكتر يوسف حواله برگزار و 4 گزارش در آن ارائه گرديد :

1 . پژوهش هاي مدينه منوره ـ واقعيت ها و آرزوها .

2 . خط مشي استراتژيك در تضمين زندگي امن و رفتارهاي متعادل در مدينه منوره و شهرهاي مقدس .

3 . مؤسسه ادلاء و تلاش براي خدمت به ميهمانان خانه خدا در مدينه .

4 . ارزيابي سطح كيفيت خدمات ارائه شده به زائران در مدينه .

ششمين دور جلسات گردهمايي با عنوان مطالعات اطلاع رساني و به رياست دكتر محمدبن سالم العوني برگزار گرديد و پنج تن از پژوهشگران گزارش هاي خود را به شرح زير مطرح كردند :

1 . نقش متغيرهاي فرهنگي ، اجتماعي و تكنولوژيك در كسب اطلاعات در مسير تاريخ تا دوران انقلاب اطلاعات .

214

2 . آگاه سازي حجاج ، اهميت و ابزارها .

3 . تصاوير حجاج در مكه و مدينه ، منتشره در روزنامه هاي اينترنتي طي ماه هاي ذي قعده و ذي حجه 1426

4 . روش ها و ابزارهاي تبليغاتي تأثيرگذار بر حجاج در ابعاد عقيدتي و فكري و نقش آن ها در تغيير مفاهيم عقيدتي و فكري حجاج .

5 . نقش تبليغات در فعال كردن سياحت داخلي ( مطالعات اجرايي در مورد مدينه منوره ) .

هفتمين دور جلسات گردهمايي تحت عنوان « مطالعات عمراني و مهندسي » به رياست مهندس الحصيني شهردار مدينه برگزار و طي آن گزارش ها و موضوعات زير مطرح شد :

1 . تجربه بهسازي و توسعه منطقه مركزي مدينه منوره .

2 . خانه هاي مدينه . . . معماري سازگار با محيط زيست .

3 . توسعه عمراني و تأثير آن بر طبيعت مدينه منوره .

4 . بهره گيري از محوطه هاي جنوبي مسجد شريف نبوي .

سپس مراسم اختتاميه برگزار شد .

بررسي طرح اعزام حجاج به پل جمرات

امير نايف وزير كشور و رييس شوراي عالي حج ، دستور داد كميته اي متشكل از نمايندگان وزارت حج ، نيروهاي انتظامي ، دفاع مدني و شوراي بازسازي و بهسازي مكه ، مدينه و مشاعر مقدسه ، وزارت راه و ترابري و مركز پژوهش هاي حج و شوراي عالي نظارت بر حمل و نقل حجاج ، به بررسي طرح اعزام حجاج به پل جمرات ، با استفاده از طرح هاي جديد احداث شده در مشاعر مقدسه بپردازد . حاتم قاضي رييس كميته مزبور اعلام كرد كه اين كميته طرح هاي اعزام در سنوات گذشته را مورد بحث و بررسي قرار خواهد داد و نكات مثبت و منفي آن را ارزيابي خواهد كرد و مكانيسم مناسبي جهت پرهيز از نكات منفي آن ها به مورد اجرا در خواهد آورد و از كليه تجربيات و مطالعات انجام شده در اين خصوص ، استفاده خواهد كرد .

215

درخواست وزارت حج از شركت هاي عمره سعودي

وزارت حج عربستان در روز گذشته ( روز يكشنبه 8/4/2006م ) از شركت ها و مؤسسات عمره سعودي خواست طرح عملياتي خود را در رابطه با عمره ، با ذكر مقدار كلي عمره گزاراني كه قصد دارد در اين موسم جذب كند ، جدول زمانبندي اعزام عمره گزاران ، مقدار كارمندان مورد استفاده در هر مرحله از مراحل جدول مزبور و وظايف آن ها را تهيه و تنظيم و به وزارت حج ارائه كند .

دكتر عيسي رواس معاونت امور عمره وزارت حج در اين مورد گفت : در طرح ارائه شده بايد اسامي شركت هاي خارجيِ طرف قرارداد ( فعلي يا در آينده ) اسامي هتل ها ، واحدهاي مسكوني و استيجاري براي اسكان عمره گزاران و اسامي شركت هاي حمل و نقل طرف قرارداد ذكر شود . . . وزارت حج همچنين خواست آمار و مشخصات ورود عمره گزاران به هتل ها و خروج آن ها را حد اكثر ظرف 24 ساعت از تاريخ آن ، به وزارت حج اعلام كنند ؛ زيرا ارسال به موقع اين آمارها از عوامل و معيارهاي ارزيابي نهايي عملكرد شركت عمره و در نتيجه ادامه يا تعليق فعاليت آن و استفاده اش از سيستم رايانه اي صدور رواديد به شمار مي رود .

كتابخانه حرم مكي ، نفايس در معرض نابودي

آيا قابل قبول و معقول است كه يك شاخص فرهنگيِ كهن ، بلكه كهن ترين شاخص هاي فرهنگي در سطح جهاني ؛ يعني كتابخانه حريم شريف مكي از ده ها سال پيش تاكنون از ساختماني به ساختمان موقت ديگري منتقل شود و ثروت عظيم فرهنگي اين كتابخانه به مخاطره افتد ؟ زيرا اين كتابخانه حاوي كتاب هاي كمياب و دست نويس است و كتاب هاي آن در معرض نابودي و تلف شدن قرار دارند . كتابخانه حريم مكي ، در داخل مسجدالحرام كه جايگاه طبيعي آن است ، قرار داشت ، سپس به ساختمان اشراف در سمت مسعي و از آن جا به ساختمان بن سليمان و سپس به ساختماني مقابل باب ملك عبدالعزيز منتقل شد و ديري نپاييد كه به خيابان منصور انتقال يافت و اكنون در عزيزيه قرار دارد و معلوم نيست سرانجام آن به كجا خواهد انجاميد . . . از مراجع ذي ربط درخواست مي گردد ، كتابخانه را در ساختمان شايسته اي ، در جايگاه طبيعي و مناسب داير كنند كه مشرف به مسجدالحرام باشد .

216

سجده كردن ، انسان را دربرابر غده هاي بدخيم و نگران كننده محافظت مي كند

بررسي هاي علمي نشان مي دهد كه سجده نمازگزار باعث رهايي انسان از خستگي ، تشنج ، سردردهاي مزمن و عصبي و همچنين دوري از ابتلا به غده هاي بدخيم مي شود .

براساس مطالعات علمي ، دكتر محمد ضياءالدين حامد ، استاد علوم بيولوژيك مركز تكنولوژي تشعشعات در مصر ، انسان در معرض تابش مقادير زيادي تشعشات قرار مي گيرد و در محيطي آكنده از تشعشعات الكترومنيتيك زندگي مي كند كه اين تشعشعات بر سلول هاي بدنش تأثير ( منفي ) دارد و ميزان انرژي دروني سلول ها را افزايش مي دهد ، ولي سجده كردن انسان او را از تشعشعات مازاد كه موجب بسياري از بيماري ها مي شود ، نجات مي دهد . مطالعات انجام شده در اين خصوص نشان مي دهد كه با افزايش مقادير تشعشعات وارده بر بدن و عدم تخليه آن ها ضريب خطر ابتلاي او به سرطان افزايش مي يابد . لذا بايد اين تشعشعات بدون توسل به دارو و فقط از طريق تماس انسان با زمين تخليه شود كه همين امر در سجود رخ مي دهد . در سجود امواج مثبت از بدن انسان به زمين با بار منفي منتقل مي شود و درنتيجه ، تخليه بار صورت مي گيرد . به خصوص اگر 7 عضو بدن ( پيشاني ، بيني ، دو كف دست ، دو زانو و پاها ) در تماس با زمين باشد .

احداث سايه بان براي صحن مسجدالحرام و فضاي خارجي اطراف آن

رياست كلّ امور حرمين شريفين ، چندين پروژه تجربي پيشنهادي را در دست مطالعه دارد كه مربوط به احداث سايه بان براي صحن مسجدالحرام و فضاهاي اطراف آن مي باشد . قرار است ماكت هاي مربوط ساخته شود و مطالعات لازم قبل از اجراي پروژه به عمل آيد تا الگوي مناسبي انتخاب شود ؛ زيرا صحن مسجدالحرام و فضاهاي خارجي اطراف آن ، مستلزم احداث سايه بان هنگام شدت يافتن گرما مي باشد .

برگزاري ششمين گردهمايي حج

ششمين گردهمايي علميِ پژوهش هاي حج ، با عنوان « مطالعات منطقه مركزي مكه مكرمه » به وسيله وزير كشور ، رييس شوراي عالي حج و رييس كميته نظارت بر مركز

217

پژوهش هاي حج افتتاح گرديد . هدف از برگزاري اين گردهمايي ، جذب پژوهشگران و متخصصين و دست اندركاران امور مربوط به منطقه مركزي اطراف مسجدالحرام و بهره برداري از نظريات آن ها جهت دستيابي به امنيت ، ايمني و سلامتي حجاج و عمره گزاران و ساماندهي بهتر توده هاي زائر در اين منطقه مي باشد . اين گردهمايي متضمن محورهاي زير است :

* محور نخست : مطالعات عمراني و برنامه ريزي .

* محور دوم : مطالعات محيط زيست و بهداشت .

* محور سوم : مطالعات اداري و امور انساني .

* محور چهارم : مطالعات اطلاع رساني .

* محور پنجم : مطالعات ترافيك و حمل و نقل .

* محور ششم : مطالعات تكنولوژي اطلاعات .

* محور هفتم : مطالعات پروژه ها و پيشنهادها .

تعداد 30 فقره گزارش درخصوص محورهاي پيشگفته به اين گردهمايي ارسال شده كه نتايج حاصله در برنامه ريزي هاي حج مورد استفاده قرار خواهد گرفت .

براساس اظهارات رييس مركز پژوهش هاي حج ، اين مركز ماه رمضان هر سال را به بررسي و مطالعه مسجدالحرام و منطقه مركزي اطراف آن و همچنين مدينه منوره اختصاص مي دهد و مطالعاتي درخصوص مبادي ورودي حجاج در فرودگاه جده و مدينة الحجاج كه 80% حجاج ورودي را استقبال مي كنند ، انجام مي دهد . نامبرده در باره دلايل عدم اشاره به موضوع عمره در اين گردهمايي عنوان كرد كه معضل اصلي در موضوع عمره ، مسأله تخلف عمره گزاران است و جا ماندن تعداد زيادي از عمره گزاران در پايان موسم عمره ، موجب نگراني دست اندركاران امور حج شده است ؛ زيرا تعداد عمره گزاراني كه تا موسم حج تخلف اقامتي دارند ، به نيم ميليون نفر در سال مي رسد كه تعداد حجاج هر سال را به ميزان 33% افزايش مي دهد . در حالي كه براي اين تعداد از افراد هيچ گونه برنامه ريزي به عمل نيامده است .

البته مطالعاتي در زمينه عمره در دست انجام است كه در گردهمايي هاي بعدي مطرح خواهد شد . وي يكي از معضلات حج را معضل مسكن حجاج ، به خصوص در مشعر و منا دانست . همچنين در باره محدوديت مساحت فضاهاي اطراف مسجدالحرام گفت : شوراي عالي بازسازي و عمران منطقه مكه مكرمه معتقد است كه بايد پروژه ها و طرح هاي بازسازي و

218

عمران منطقه مركزي مكه به گونه اي اجرا شود كه به عنوان امتداد طبيعي مسجدالحرام تلقي شود و جاده ها بايد به سوي كعبه مشرفه احداث شود و همچنين نماي برج ها و مجتمع هاي مسكوني تا امكان اتصال نمازگزاران مستقر در آن ها به صفوف نمازگزاران مسجدالحرام فراهم شود و به همين خاطر پروژه جبل عمره 110 هزار نمازگزار ( معادل 25% تعداد نمازگزاران داخل مسجدالحرام ) به ظرفيت نمازگزاران حرم اضافه خواهد كرد و در پروژه وقف ملك عبدالعزيز يك طبقه به طور كامل براي نمازگزاران اختصاص يافته كه ظرفيت آن ــ/000/50 نمازگزار خواهد بود .

آغاز مشاركت هاي مردمي در نظافت مسجدالحرام

در راستاي اجراي طرح مشاركت دانش آموزان سعودي ، در نظافت بيت الله الحرام ، روز دوشنبه مورخ 21/1/85 بيش از 60 نفر از دانش آموزان دبيرستاني مكه بر نظافت مسجد ، نظافت فرش آن ، نظافت ابزارها و لوازم مسي مسجد ، مرتب كردن قرآن ها و نظافت ديوارها پرداختند . در نخستين گروه اين طرح ، 300 دانش آموز از 28 دبيرستان حضور دارند و اين طرح براي مدت 6 هفته به مورد اجرا درمي آيد . دانش آموزان مزبور علاوه بر اجراي كارهاي نظافت دستي ، از ابزارها و خودروهاي نظافت نيز استفاده كردند .

219

انهدام آثار اسلامي به بهانه شرك و بدعت !

در راستاي سياست تخريب و انهدام آثار اسلامي در سرزمين وحي و نبوت ، به انگيزه مبارزه با شرك و بدعت ! اخيراً بحث گسترده اي ميان روحانيون عربستان ، در باره « غار كوه احد » مطرح شده و گروهي به تخريب اين اثر اسلامي ، به بهانه جلوگيري از تقديس اين مكان دعوت مي كنند . لازم به يادآوري است كه رسول الله ( صلّي الله عليه وآله ) و پيروانش پس از جنگ اُحد به اين غار پناه بردند . منطقه كوه احد به دليل اهميت جنگ احد در تاريخ اسلام و درس ها و عبرت هايي كه براي مسلمانان در دوران هاي متمادي دربر داشته ، از اهميت تاريخي ويژه اي برخوردار است . اما برخي از دست اندركاران امور در عربستان عقيده ديگري دارند .

عبدالباسط بدر ، مدير مركز پژوهش هاي مدينه ، در اين باره مي گويد : منابع موثق تاريخي نشان مي دهد كه در كوه اُحد غاري وجود نداشته ، بلكه شكاف كوچكي در سمت غربي كوه وجود دارد . اخيراً روايت هاي متأخري در مدينه مطرح شده كه نشان مي دهد پيامبر و صحابه در جنگ بدر به آن پناه برده اند ، ليكن تاكنون هيچ سندي در تأييد يا رد اين روايت به دست نيامده است . اين غار در دهانه كوه احد واقع شده و عبارت است از شكاف ميان دو سمت كوه كه از پيچ و خم كوه تشكيل شده و به صورت حوضچه درآمده كه بستر آن بسيار تنگ است .

حتي اگر روايات مربوط به پناه بردن رسول الله ( صلّي الله عليه وآله ) به اين غار صحت داشته باشد ، باز هم قدسيت نخواهد داشت ؛ زيرا هيچ متني در خصوص قدسيت آن وارد نشده است و فقط از ارزش تاريخي برخوردار خواهد بود كه براي آن اهميت قائل خواهيم شد و آن را به عنوان محلي براي آگاه سازي تلقي خواهيم كرد .

اما واقعيت نشان مي دهد كه منطقه كوه احد ، نقاط تاريخي مهمي دربردارد كه به سيره شريفه پيامبر گرامي ( صلّي الله عليه وآله ) ارتباط دارد ، از جمله ، محل اقامت نماز ظهر و عصر پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) كه اكنون مسجدي بر آن احداث شده است . همچنين قبور شهداي احد يكي از مهم ترين نمادهاي تاريخي اين منطقه مي باشد .

اما در مورد غار كوه احد ، در كتب سيره و تاريخ تصريح شده كه غار كوچكي به مساحت تقريبي 32 × 1م در كوه احد وجود دارد كه در شمال مسجد محل استراحت پيامبر و در پايان جنگ احد قرار دارد . فاصله اين غار تا مسجد مزبور 100 متر و تا كوه رماة 1000 متر مي باشد .

220

سمهودي به نقل از ابن النجار اظهار مي دارد : « در كوه احد غاري وجود دارد كه گفته مي شود پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) در آن پنهان شد و همچنين مسجدي در آن وجود دارد كه گفته مي شود پيامبر گرامي در آن نماز خوانده است . صخره اي نيز در كوه موجود است كه حفره اي به اندازه سر يك انسان در آن وجود دارد و گفته مي شود كه پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) بر صخره زير آن نشسته است .

طرح بازسازي چشمه زبيده و احياي اين اثر تاريخي

پس از گذشت بيش از سه قرن ، جان تازه اي در كالبد « چشمه زبيده = عين زبيده » دميده مي شود . امير مكه كميته اي را براي جلوگيري از تعدّي به حريم مجراي « عين زبيده » در ميان كوه هاي الكر در شمال شرقي استان طائف و مكه مكرمه تشكيل داد . از سوي ديگر ، پادشاه كنوني عربستان سعودي ، در دوران ولايت عهدي خود دستور اجراي پروژه بازسازي چشمه مزبور و احياي اين اثر تاريخي را صادر كرده بود . رييس تيم پژوهشي پروژه مزبور و مدير مركز آبياري دانشگاه ملك عبدالعزيز جده در اين مورد اظهار مي دارد كه تعديات برخي از شهروندان عربستان نسبت به حريم مجراي چشمه ، مزاحمت هايي براي افراد اين تيم در مرحله سوم اجراي پروژه پژوهشي ، باعث تعطيل شدن موقت پروژه گرديد و به همين خاطر موضوع به امير مكه ارجاع شد و وي دستور جلوگيري از تعدّي را صادر كرد . اين تعديات از سرچشمه مجراي عين زبيده واقع در بخش شمالي كوه هاي الكر آغاز و تا مركز بازرسي واقع در منطقه رهجان ( وادي ملكان ) در شرق مشعر عرفات ادامه داشت . . . تاكنون 80% مطالعات ويژه مرحله سوم پروژه به اتمام رسيده و تنها نقشه ها و طرح هاي مهندسي و فني اين مرحله باقي مانده است . ملك عبدالله ، پادشاه كنوني سعودي در دوران ولايت عهدي خود ، مبلغ 5 ميليون ريال جهت تكميل مرحله سوم پروژه كه از نيمه سپتامبر 2004 شروع شده ، اختصاص داده بود .

طبق اظهارات مشار اليه ، چشمه زبيده از وادي نعمان و مشخصاً از دامنه هاي كوه هاي سراة در وادي نعمان سرچشمه مي گيرد و پس از عبور از منابع مختلف آبي ، به مرز عرفات مي رسد و پس از گذشت از آن ، به مأزمين و سپس به مشعرالحرام و مزدلفه مي رسد و از آن جا به منطقه عزيزيه در مكه و سپس به حيّ المعابده مي رسد و آب آن از آن جا به ساير محلات و مناطق قديمي مكه منتقل مي شود و هر باز آن ، يا چند باز آن به يك محله از محلات بخش قديمي مكه اختصاص داشت . طول قنات اصلي چشمه زبيده به 26 كيلومتر مي رسد ، اما

221

كانال هاي فرعي آن به صورت مستقيم به خرزه ها امتداد دارد . مقدار خرزه ها به 132 فقره مي رسد كه 82 خرزه آن قبل از ورود مجراي چشمه به عرفات قرار دارد و 2 خرزه آن داخل عرفات ، 22 خرزه در منطقه بين عرفات و مزدلفه و 8 خرزه داخل مزدلفه است . منابع تاريخي نشان مي دهد كه تعداد خرزه ها به 86 مي رسد .

هزينه اولِ مرحله اول پروژه ، كه 11 ماه طول كشيد و طي آن اطلاعات اوليه و نقشه هاي چشمه ، عمليات مسّاحي ، تصويب نقشه ها ، نظافت و لايروبي بخشي از اجزاي مجراي چشمه ، آزمايش هاي هيدروليكي مطالعات كيفيت آن چشمه و دره هاي مجاور مجراي آن ، مطالعه ژئوفيزيكي منطقه ، مطالعه آب هاي سطحي ، برآورد ظرفيت آب هاي زيرزميني ، حفر چاه هاي آزمايشي و تهيه دستگاه ها و تجهيزات مربوط بالغ بر 600 هزار ريال سعودي مي باشد .

اما مرحله دوم پروژه كه 24 ماه طول كشيد و طي آن عمليات مسّاحي تكميل و خرزه ها و دبول ها لاي روبي شد و تأثيرات محيط زيست ارزيابي و آب هاي سطحي و كيفيت آب ها مورد مطالعه قرار گرفت و مطالعات ژئوفيزيكي و برآورد منابع زيرزميني آب ها و خدمات عمومي پروژه انجام گرفت ، هزينه اي معادل ــ/000/700/3 ريال سعودي دربرداشته است .

مرحله سوم بازسازي و احياي چشمه زبيده از نيمه سپتامبر 2004 ميلادي شروع شده و مدت سه سال است ادامه دارد و هزينه هاي آن 5 ميليون ريال برآورد شده است . مطالعات به عمل آمده نشان مي دهد كه اين چشمه ، در صورت احيا ، در پايان عمليات اجراي پروژه فوق الذكر ، مي تواند تا 30 هزار متر مكعب آب آشاميدني در روز به مكه برساند .

مخازن زيرزميني مجراي چشمه زبيده با مساحت 17 كيلومتر مربع ، بين 30 تا 40 ميليون آب در خود نگه مي دارند . . . مجموع هزينه هاي پروژه هاي مزبور به ــ/000/000/69 ريال سعودي مي رسد .

اتصال پلكان هاي متحرك با تعدادي پل به فضاهاي خارجي اطراف حرم شريف مكي

رياست كل امور حرمين شريفين ، طرح همه جانبه اي براي ايجاد آمادگي در موسم عمره ، در دست تدوين و اجرا دارد . اين طرح شامل موارد زير است :

ـ افزايش تعداد مدرسان و روحانيان در مسجد ، براي پاسخ گويي به استفتاءات زائران .

222

ـ آغاز تهويه بخش هاي مربوط به توسعه نخست سعودي ها در مسجدالحرام .

ـ ساخت پل هاي رابط ميان طبقه اول ، پلكان هاي متحرك ( برقي ) و اطراف فضاهاي خارجي اطراف مسجدالحرام .

ـ افزايش تعداد سرويس هاي بهداشتي در منطقه قشاشيه .

ـ احداث تأسيسات ويژه افراد داراي نيازمندي هاي خاص به گونه اي كه ميان مسيرهاي ويلچرها و مسير عابرين پياده ، فاصله اي وجود داشته باشد .

ـ تأسيس مركز سيستم اطلاعات جغرافيايي ( GIS )

ـ احداث قاليشويي جهت شست و شوي فرش حرم به ظرفيت شست و شوي 200 تخته قالي در روز .

ـ ارتقاي سطح آگاه سازي زائران و ارائه راهنمايي هاي مذهبي به آنان و افزايش جلسات درس و موعظه در مسجدالحرام .

احداث 13 ماكت ويژه مراحل توسعه مسجد شريف نبوي

مركز پژوهش ها و مطالعات مدينه منوره قصد دارد 13 ماكت مجسم كننده مراحل و دوران هاي مختلف تاريخي حرم شريف نبوي بسازد و براساس اظهارات مدير مركز مزبور ، ظرف سه ماه آينده ، تعداد سه ماكت به پايان مي رسد . اين سه ماكت ، مربوط به دوران پيامبر مي باشد كه يكي از آن ها مربوط به مرحله تأسيس دوم به دوران تغيير قبله و سومي مرحله توسعه مي باشد .

ماكت سوم متضمّن بسياري از جرئيات داخلي مسجد شريف نبوي خواهد بود .

كارگاه هاي ويژه اي با مشاركت تعدادي از پژوهشگران و تكنسين هاي متخصص جهت احداث اين ماكت ها تجهيز شده و تمام مواد به كار رفته در احداث اين پروژه ، طبيعي خواهد بود ؛ از جمله منبر پيامبر از چوپ درخت « الطرف » ساخته خواهد شد ؛ زيرا در آن دوران از همين نوع چوب در احداث منبر استفاده مي شد .

ماكت چهارم كه در مقياس 251 احداث مي شود ، تمام جزئيات داخلي مربوط به مسجد شريف نبوي را در بر دارد ؛ از نظر وضعيت منبر ، گلدسته ها ، طبيعت زمين و غيره به علاوه مكان هاي تاريخي آن زمان .

223

پس از تكميل مرحله اول احداث ماكت ها ، مقدمات طراحي ماكت هاي ديگر آغاز خواهد شد . اين ماكت ها مربوط به توسعه دوم ( در دوره خلافت عمر در سال 17هـ . ق . ) توسعه سوم ( در دوران عثمان بن عفان ) ، توسعه وليد بن عبدالملك ، توسعه مهدي عباسي ، توسعه ششم ( دوران اشراف قايتباي در سال 888هـ . ق . ) ، توسعه عبدالمجيد دوم عثماني و توسعه اول سعودي مي باشد .

از سوي ديگر ، مركز پژوهش ها و مطالعات مدينه منوره زمان برگزاري ميزگرد آينده خود را تحت عنوان « غزوه احزاب » تعيين كرد و مقرر شد كه اين ميزگرد در نيمه ماه شوال آينده با مشاركت گروهي از پژوهشگران از عربستان سعودي برگزار شود .

مصوبات مجمع فقهي رابطة العالم الاسلامي

هيجدهمين اجلاس مجمع فقهي اسلامي رابطة الاسلامي در مكه مكرمه به كار خود پايان داد و ديدگاه هاي خود را در مورد مسائل زير بيان كرد :

1 . توهين و اسائه ادب به ساحت مقدس پيامبر گرامي ؛ مجمع ضمن محكوميت هرگونه توهين و اسائه ادب نسبت به ساحت مقدس پيامبر گرامي ، از دولت ها و ملت ها درخواست كرد با اين گونه اقدامات و جسارت ها مقابله كنند و به محافل بين المللي پيشنهاد داد كه نسبت به تصويب منشور بين المللي ممنوعيت هرگونه توهين و اسائه ادب نسبت به ساحت مقدس پيامبران الهي اقدام نمايند .

2 . كتاب « فرقان حق » ؛ مجمع اقدام گروهي از افراد معلوم الحال در ايالت تگزاس آمريكا در خصوص تدوين كتابي با عنوان « فرقان حق » به عنوان جايگزين قرآن را محكوم كرد و خواست قرآن با ترجمه هاي مختلف به آساني در دسترس عموم قرار گيرد تا امكان گسترش كتاب « فرقان حق » منتفي شود . ( لازم به يادآوري است در اين كتاب مجعول علاوه بر تقدم و تأخر آيات و سور و حذف برخي از آيات ، بسياري از آيات ديگر دستكاري و جمع شده است » .

3 . المتاجرة بالهامش ( تجارت با حاشيه ) ؛ در اين نوع داد و ستد ، مشتري بخش اندكي از قيمت كالاي مورد نياز را كه هامش ( = حاشيه ) نام دارد مي پردازد و واسطه ( بانك يا غيره ) مابقي مبلغ كالا را به عنوان قرض به جاي مشتري مي پردازد ، البته عقود كالاي خريداري شده

224

به عنوان رهن مبلغ قرض مزبور ، نزد واسطه مي ماند . در اين گونه معاملات كه معمولاً در مورد ارزهاي اصلي و يا اوراق بهادار ( سهام و اسناد ) و يا برخي از كالاها صورت مي گيرد و بعضاً شامل عقود خيارات ، عقود مستقبليات و تجارت در شاخص هاي اصلي بازارها مي شود ، مبلغي به عنوان رسوم التبييت پرداخت مي شود كه به عنوان سود مشروط بر سرمايه گذار ( معادل درصدي از مبلغ قرض يا به صورت مبلغي قطعي ) تلقي مي شود كه اين مبلغ ربا به حساب مي آيد و اين معامله بنا به دلايل زير حرام است :

اولاً : رسوم التبييت نوعي ربا به حساب مي آيد كه حرام است .

ثانياً : در اين گونه معاملات شرطي بر مشتري تحميل مي شود كه تجارت خود را فقط از كانال واسطه انجام دهد و در نتيجه اين معامله جمع ميان سلف و معاوضه « سمساري » و به عبارتي ديگر جمع بين سلف و بيع مي باشد كه پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) آن را حرام كرده است و چون واسطه در اين خصوص از قرض خود منتفع مي شود و هرگونه قرض منتهي به سود ربا است ، لذا اين معامله حرام است .

ثالثاً : در اين گونه معاملات ، داد و ستد در بازارهاي جهاني معمولاً مشتمل بر مكاسب محرّمه از قبيل داد و ستد اسناد ، داد و ستد بدون تعيين سهام شركت ها و يا داد و ستد سهام شركت هايي كه معاملات حرام دارند ، خريد و فروش ارزها و يا داد و ستد در قالب عقود خيارات يا عقود مستقبليات مي باشد و يا اين كه واسطه اين گونه معاملات آن چه را كه در مالكيت ندارد ، به فروش مي رساند .

رابعاً : ضرر و زيان ناشي از اين گونه معاملات بر مشتري يا بر اقتصاد جامعه .

4 ـ فروش كارت هاي تخفيف در نرخ برخي از كالاها و خدمات بدون اشاره به منشأ آنها : مجمع ، خريد و فروش اين گونه كارت ها را حرام دانست .

5 ـ طلاق خلع : مجمع ، با ذكر شرايط خاص ، اين نوع از طلاق را حق زن دانست .

6 ـ نكاح هاي مستحدثه : مجمع زواج مسيار ، ازدواج « افرند = دوست » را شرعي دانست اما زواج موقت تا انجاب را حرام شمرد ؛ زيرا آن را نوعي از ازدواج موقت ( متعه ) تلقي كرد كه ازدواج متعه حرام است ( ! ) ازدواج به شرط طلاق نيز حرام تلقّي شد .

7 ـ تعيين جنسيت نوزاد : قرار شد مجمع نظر خود را در اين خصوص در اجلاسيه هاي بعدي ارائه كند .

225