عصمت پیامبران با آیه {ظَلَمْتُ نَفْسِی} چگونه قابل توجیه است؟

 

مي‌گويند: شيعيان معتقدند كه پيامبران معصومند درحالي‌كه حضرت موسي كه يكي از پيامبران است آن مرد قبطي را كشت و خودش چنين گفت:

{رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ} (قصص: ۱۶)

پروردگارا! من بر خودم ستم كردم پس مرا ببخش، خدا نيز او را بخشيد، او بخشنده و مهربان است.

اگر معصوم بود، چرا مي‌‌گويد: {ظَلَمْتُ نَفْسِي}؟!

 

پاسخ:

كشتن فرد قبطي، ترك اولايي بود كه موسي (ع)  مرتكب شد؛ زيرا كشتن آن فرد از نظر شريعت حرام نبود به‌ويژه كه حالت دفاعي داشت؛ زيرا او ديد مظلومي در چنگال ستمگري گرفتار شده است. موسي بايد به ياري او مي‌‌شتافت و نبايد او را تنها مي‌‌گذاشت، ولي دفاع از مظلوع به كشته شدن فرد ستمگر انجاميد كه مي‌‌خواست فرد اسرائيلي را اذيت كند.

اينكه مي‌‌گويد {ظَلَمْتُ نَفْسـِي} به خاطر آن است كه اين عمل پيامدي داشت و آن اينكه مأموران فرعون به دنبال موسي بودند كه او را دستگير كنند و او ناچار شد فوراً خاك مصر را به‌سوي مدين ترك كند و در راه چه سختي‌ها و آسيب‌ها ديد و در خود مدين نيز ده سال به چوپاني پرداخت. تمام اين گرفتاري‌‌ها نوعي ستم بر خويش بود كه خود را به دشواري انداخت نه ستم بر خدا و اينكه در آيه قبل مي‌‌فرمايد: {هذا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ} مقصود اين است كه اين كار نابهنگام بود؛ زيرا اگر موسي (ع)  صبر مي‌‌كرد سرانجام اين قبطي مانند ديگر پيروان فرعون در دريا غرق مي‌‌شد. بنابراين عمل او ذاتاً حرام نبوده بلكه سبب شد كه موسي به زحمت بيفتد.

نظير اين تعبير را درباره حضرت آدم (ع)  نيز مي‌‌خوانيم وقتي آدم (ع) از شجره منهيه خورد و آثار تكويني آن را ديد گفت:

{رَبَّنا ظَلَمْنا أَنْفُسَنا وَ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنا وَ تَرْحَمْنا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِينَ} (اعراف: ۲۳)

پروردگارا! ما بر خويش ستم كرديم و اگر ما را نبخشايي و بر ما رحم نكني از زيانكاران خواهيم بود.

تعبير {ظَلَمْنا أَنْفُسَنا} روشن‌ترين گواه است كه بر خويشتن ستم كردند نه بر خدا با شكستن قانون او و نشانه ستم بر خويش اين است كه سبب شد از آن زندگي آرام و دل‌پذير به زندگي ناآرام و پرآشوب دنيوي فرود آيند.

در پايان يادآور مي‌‌شويم كه اعتقاد به عصمت انبيا از خصايص شيعه نيست. بزرگان اهل سنت نيز پيامبران را پس از نيل به مقام نبوت معصوم مي‌‌دانند.

 

 

مراجعه شود: جدال احسن، ص ۹۵.