مقصود از مصحف فاطمه (س) چیست؟

  پاسخ: کلمه «مُصْحَف» در لغت به معنای مجموعه برگه‏هایی گردآمده میان دو جلد است که امروز «کتاب» خوانده می‏شود. بنابراین، مصحف فاطمه (س) به معنای کتاب فاطمه (س)  است. برخی از روایات اهل سنت به چنین

 
پاسخ:
كلمه «مُصْحَف» در لغت به معناي مجموعه برگه‏هايي گردآمده ميان دو جلد است كه امروز «كتاب» خوانده مي‏شود. بنابراين، مصحف فاطمه (س) به معناي كتاب فاطمه (س)  است. برخي از روايات اهل سنت به چنين كتابي اشاره و راوياني مانند ابيّ بن كعب وجود كتابي را نزد آن حضرت (س)  تأييد كرده‏اند.
روايتهاي فراواني درباره ماهيت اين مصحف در منابع شيعي يافت مي‏شود. در اين احاديث به ويژگيهاي محتوا، حجم، زمان و چگونگي نگارش اين مصحف اشاره شده است. البته در نگاه نخست اختلافاتي ميان برخي روايات ديده ميشود كه آنها را با كمي دقت ميتوان توجيه كرد. اين روايات مطالب مصحف را با مطالب قرآن متفاوت دانسته‏اند و بر پايه شماري از آنها مطالبي مانند وصيت حضرت فاطمه (س)  مصيبت‏هاي فرزندان آن حضرت (س)  در طول زمان‏، پيشگويي رويدادهاي آينده‏ و نام پادشاهاني كه بر زمين حكم خواهند راند، در آن نوشته شده است.
دسته‏اي از روايات نيز اين مصحف را دربردارنده همه احكام حلال و حرام مي‌دانند؛ حتي حكم عملي كه حدش «نصف شلاق» است. بر پايه پارهاي از احاديث، امام صادق (ع)  حوادث تاريخي مانند ظهور زنديقان را پيشگويي و گفتارش را به مصحف حضرت زهرا (س)  مستند ميكند.
بنابراين، روايات با يكديگر ناسازگار نيستند و هر يك از روايتها به بازگويي بخشي از محتواي مصحف مي‌پردازد.
زمان و چگونگي نگارش‏
مهم‏ترين مسئله درباره اين مصحف زمان و چگونگي نگارش آن است و مسئله ارتباط حضرت زهرا (س)  با جبرئيل و ديگر فرشتگان الهي در همين جا مطرح ميشود.
در چند روايت، درباره كيفيت نگارش آن چنين آمده است كه پيامبر اكرم (ص)  مطالب را املا مي‏كرد و حضرت علي (ع)  آنها را مي‏نوشت.
بنابراين، سبب انتساب مصحف به حضرت فاطمه (س)  نگاهداري ايشان از آن كتاب يا واسطه‌بودن آن حضرت براي رسيدن برخي از مطالب به دست علي (ع)  است. برخي از روايات نيز مصحف را املا و وحي مستقيم خداوند بر حضرت زهرا (س)  دانسته‏اند.
بر پايه ديگر روايات، خداوند بعد از وفات پيامبر اكرم (ص) ، فرشته‏اي نزد حضرت زهرا (س)  مي‏فرستاد تا او را در غم پدرش دلداري دهد، وي را از جايگاه رسول خدا در بهشت آگاه سازد و با او درباره مطالب گوناگوني گفت‏وگو كند. حضرت فاطمه (س)  سخنان آن فرشته را براي حضرت علي (ع)  باز ميگفت و آن حضرت (ع)  آنها را مي‌نوشت. روايتي اين فرشته را جبرئيل خوانده است.
در توجيه اين احاديث كه به ظاهر با هم ناسازگارند مي‏توان گفت كه خداوند به واسطه فرشته‏اي از فرشتگان خود به نام جبرئيل با آن حضرت سخن گفته است.
توجيه ديگر اينكه فاطمه زهرا (س)  يك مصحف داشت. درونمايه بخشي از اين كتاب، مطالب دريافتي از پدرش و محتواي بخشي ديگر از آن مطالب جبرئيل بود.
پرسشي كه در اينجا مطرح مي‌شود اين است كه مسلمانان معتقدند كه پيامبر اكرم (ص)  خاتم انبيا بوده و پس از وفات آن حضرت ارتباط زمين و آسمان (وحي) منقطع شده است. بنابراين نازل‌شدن فرشته بر حضرت زهرا (س)  وگفتوگويش با آن بزرگوار چگونه توجيه ميشود؟
بر پايه آيات قرآن ارتباط خداوند با كساني جز پيامبران از راه ارسال فرشتگان و وحي نيز امكان‏پذير است؛ چنانكه آيات بسياري از ارتباط فرشته با حضرت مريم (س)  سخن مي‏گويد و خداوند ارتباط خود را با مادر حضرت موسي (ع) ‏ وحي مي‏خواند.
چنانچه اين ارتباط با زناني مانند مادر موسي (ع)  و حضرت مريم (س)  امكانپذير باشد، وقوع آن درباره حضرت فاطمه زهرا (س)  كه پيامبر اكرم (ص)  ايشان را سرور همه زنان در همه زمان‏ها ميخواند دور از ذهن نيست. معناي انقطاع وحي و قطع ارتباط زمين و آسمان پس از پيامبر اكرم (ص) از ميان رفتن ارتباط خداوند با فردي در جايگاه پيامبري و مأمور بودن به ابلاغ است نه قطع ارتباط زمينيان با خداوند و فرشتگان. بر پايه روايات شيعه گونه اي از ارتباط ميان امامان معصوم و خداوند وجود دارد. همچنين كساني در روايات اهل سنت «مُحَدَّث» خوانده شده‏اند. «محدّث» يعني كسي كه با فرشتگان الهي به شيوهاي ارتباط دارد و از آنان حديث دريافت مي‏كند.
جاي مصحف
اين مصحف بر پايه روايات شيعه در زمان‏هاي گوناگون نزد امامان معصوم (ع) بوده، از امامي به امام ديگر رسيده و جز آن بزرگان كسي بدان دسترسي نداشته است و امامان با استفاده از آن به پيشگويي رويدادها و بيان احكام مي‌پرداخته‌اند.
 
 
مراجعه شود: شكست اوهام، 1ص 118.
 
 


| شناسه مطلب: 83919







نظرات کاربران