پوشیدن لباس سیاه مکروه است، چرا شیعیان در روز عاشورا سیاه میپوشند؟
پاسخ: مقصود روایاتی که از پوشیدن لباس سیاه منع میکنند یعنی آن را مکروه می‌دانند گزینش رنگ سیاه از میان رنگ‌های گوناگون و پوشیدن همیشگی لباس سیاه است. بنابراین چنانچه کسی چند روز برای عزاداری لباس سیاه بر تن کند و هنگامی که عزا به
پاسخ:
مقصود رواياتي كه از پوشيدن لباس سياه منع ميكنند يعني آن را مكروه ميدانند گزينش رنگ سياه از ميان رنگهاي گوناگون و پوشيدن هميشگي لباس سياه است. بنابراين چنانچه كسي چند روز براي عزاداري لباس سياه بر تن كند و هنگامي كه عزا به پايان رسيد او نيز لباس عزا را از تن درآورد و لباس ديگر بپوشد كار مكروهي نكرده است و احاديثي كه پوشيدن لباس سياه را منع ميكنند چنين موردي را در برنميگيرند.
شيعيان در سالروز شهادت اهلبيت (ع) سياه ميپوشند و اين كار را نشانه حزن و ماتم ميدانند. امام علي (ع) فرمود: «شيعيان ما كسانياند كه در شادي و حزن ما شركت دارند».
روايات بسياري بر رواج پوشيدن لباس سياه در ايام عزاداري در صدر اسلام گواهي ميدهد:
الف) زنان مسلمان مانند امسلمه در جنگ احد كه در آن هفتاد مسلمان شهيد شدند در سوگ شهيدان جامه سياه در بركردند.
ب) «ابونعيم اصفهاني» نقل ميكند هنگامي كه خبر شهادت امام حسين (ع) به «ام سلمه» رسيد او در مسجد پيامبر (ص) قبّهاي سياه زد و جامه سياه پوشيد.
ج) «اسماء بنت عميس» پس از جنگ موته در عزاي همسرش (جعفر طيار) لباس سياه پوشيد.
د) يكي از فرزندان امام زينالعابدين (ع) نقل ميكند كه زنان بنيهاشم پس از شهادت امام حسين (ع) در ماتم آن حضرت لباسهاي سياه و جامههاي خشن پوشيدند و هرگز از سرما شكايت نميكردند و پدرم، علي بنالحسين (ع) به علت [سرگرم بودن آنان به] عزاداري برايشان غذا درست ميكردند.
ه) هنگامي كه يزيد، اهلبيت رسول خدا (ص) را خواست و آنان را ميان ماندن در شام و برگشتن به مدينه مخيّر ساخت آنان گفتند: «ما بيش از هر چيز دوست داريم كه براي امام مظلوم مجلس ماتم و عزا برپا و گريه و زاري كنيم». يزيد گفت: «آنچه ميخواهيد انجام دهيد». آنگاه خانههايي را براي آنان مهيّا ساخت. پس از زنان بنيهاشم و طائفه قريش كسي باقي نماند جز اينكه [به نشانه عزاداري] براي حسين (ع) لباس سياه پوشيدند و به مدت هفت روز براي آن حضرت ندبه و زاري كردند.
و) «منهال» پس از خطبه تاريخي امام سجاد (ع) در مسجد جامع دمشق برخاست و گفت: «چگونهاي اي فرزند رسول خدا؟!» امام سجاد (ع) فرمود:
چگونه ميشود حال كسي كه پدرش به قتل رسيده باشد و اهل و عيالش اسير شده باشند؟ همانا من و اهلبيتم لباس عزا پوشيدهايم و پوشيدن لباس نو بر ما روا نيست.
ز) «سليمان بن راشد» از پدرش چنين نقل ميكند: «امام سجاد (ع) را ديدم كه جبّهاي سياه رنگ و جلوباز پوشيده بودند».
ح) هنگامي كه «بشير بن جذلم» خبر شهادت امام حسين (ع) را به گوش مردمان مدينه رساند همه مردها سياه پوشيدند و فرياد و ناله سردادند.
ط) «سليمان بن ابيجعفر» (عموي هارون) در تشييع پيكر مطهر امام كاظم (ع) جامه سياه پوشيد.
ي) «سيف بن عميره»، صحابي بزرگ امام كاظم (ع) در سوگنامه خود ميگويد:
وَالْبَسْ ثيابَ الحُزنِ يومَ مُصابة ما بين اسود حالك أو اخضر.
در روز شهادت آن حضرت [روز عاشورا] جامههاي عزا بر تن كن؛ يا به رنگ سياه تند يا سبز تيره.
بنابراين، جامه سياه در نخستين سدههاي تاريخ اسلام نيز همانند اين روزگار نشانه عزا بوده است. «ام سلمه» هفت سال همسر پيامبر (ص) و بيش از پنجاه سال با امامان معصوم مأنوس بود. امام حسين (ع) او را مادر ميخواند و با توجه به رواج آيين عزاداري در جامعه و رخ دادن هميشگي آن درستي عمل او را از طريق تقرير معصومان ميتوان اثبات كرد. «اسماء بنت عميس» نيز همواره در محضر حضرت فاطمه زهرا٣ و اميرمؤمنان7 حضور داشت. حضور افرادي مانند عقيلة بنيهاشم، حضرت زينب كبري (س) در ميان بانوان سياهپوش بيش از سيره به اثبات اين مسئله كمك ميكند.
رواياتي نيز در بردارنده قول يا عمل معصوم در اينباره است:
الف) «عبدالله بنعباس» پس از شهادت اميرمؤمنان (ع) بهسوي مردم بيرون آمد و گفت: «اميرالمؤمنين از ميان ما رفت و براي خود جانشيني گذاشت كه اگر دوست داريد بهسوي شما بيرون آيد. وگرنه كسي را بر كسي [اجباري] نيست». مردم به گريه افتادند و گفتند: «بيرون آيد!» پس امام حسن (ع) با جامه سياه بهسوي مردم بيرون آمد و براي آنان خطبه خواند.
ب) امام حسن عسكري (ع) در وصف روز نهم ربيع فرمودند: «يَوْمَ نَزْعِ السَّوادِ»؛ «روز بيرون آوردن جامههاي سياه است».
مراجعه شود: شكست اوهام، ص 157.