صفات خداوند و رویت او
بعضی از مسلمانان اعتقاد دارند که خداوند آدم را به صورت و شکل (1) خودش خلق کرده و خداوند دارای انگشتان (2) ، ساق (3) و پا است و در قیامت پای خود را بر آتش دوزخ می گذارد و می گوید : کافی است ، کافی است. (4) و اینکه دارای مکان است و از مکانی به مکانی دیگر من
بعضي از مسلمانان اعتقاد دارند كه خداوند آدم را به صورت و شكل (1) خودش خلق كرده و خداوند داراي انگشتان (2) ، ساق (3) و پا است و در قيامت پاي خود را بر آتش دوزخ مي گذارد و مي گويد : كافي است ، كافي است. (4) و اينكه داراي مكان است و از مكاني به مكاني ديگر منتقل مي شود ، چرا كه روايت كرده اند كه پيامبر (ص) فرمود : خداوند در آخر شب به آسمان دنيا فرود مي آيد . . . (5) و روايت كرده اند : خدا را خانه اي است كه در آن سكني دارد و محمد (ص) اذن مي طلبد كه داخل شود. (6) درباره رؤيت خداوند متعال روايت كرده اند : پيامبر در روز قيامت خدايش را مي بيند و اينكه رسول خدا فرمود : مسلمانان در روز قيامت پروردگارشان را مي بينند ، چنانكه ماه در شب چهارده مي بينند (7) و بر آن به اين آيه شريفه استدلال مي كنند : «وجوه يومئذ ناضره ، الي ربها ناظره» (8)
و اما جواب اين روايات و امثال آنها از قرآن كريم : «ليس كمثله شيء» (9)
«لا تدركه الابصار و هو يدرك الابصار» (10) و كلام خداوند با موسي آنگاه كه رؤيت او را طلب كرد : «لن تراني» (11) و لن براي نفي ابد است.
و اما آيه اي كه بدان استدلال كرده اند معنايش اين است :
« الي امر ربها منتظره » يعني آنها منتظر پروردگارشان هستند.
پس از اين آيات روشن و صريح چگونه بعضي از مسلمانان به اينگونه احاديث - كه تعدادي از آنها را ذكر كرديم – اعتقاد مي ورزند؟ ما معتقديم كه امثال اين روايات از دسيسه هاي يهود است كه از طريق برخي از تابعين ساده لوح وارد فرهنگ و معارف اسلامي شده است.
در خاتمه اين بحث سخني از حضرت امير مي آوريم كه در تنزيه كامل خداوند سبحان از داشتن صورت و جسم و شبيه مخلوقات بودن و حدّ داشتن بيان فرموده اند :
هر كس خداوند سبحان را به صفتي زايد بر ذات وصف كند ، براي او قرين قرار داده است. هر كس براي او قرين قرار دهد ، براي او دوئيّت قائل شده و هر كس چنين كند براي او جزء قائل شده است و هر كس چنين كند نسبت به او جهالت ورزيده و جاهل به او ، به او اشاره مي كند و هر كس به او اشاره كند ، براي او حدّ قائل شده و هر كس چنين كند او را شمرده و . . . (12)
منابع :
1- صحيح بخاري ، كتاب استئذان ، باب بدء السلام و مسند احمد ، ج 2 ، ص 244.
2- صحيح بخاري ، 2 : 122 ؛ و 4 : 186.
3- صحيح بخاري ، تفسير سوره ن والقلم ، آيه 43.
4- صحيح بخاري ، 4 : 191 ، كتاب توحيد.
5- صحيح بخاري ،كتاب تهجد ، باب دعا و نماز در آخر شب ؛ و صحيح مسلم ، و كتاب دعا.
6- صحيح بخاري ، 8 : 183 .
7- صحيح بخاري ، 7 : 305 .
8- سوره قيامت : آيه 22 .
9- شوري : آيه 11 «هيچ چيز مثل او نيست»
10- انعام : آيه 103 «و چشم ها او را نمي بينند و او چشم ها را مي بيند».
11- اعراف : آيه 143 «اي موسي هرگز مرا نخواهي ديد».
12- شرح نهج البلاغه محمد عبده ، خطبه اول : «فمن وصف الله سبحانه فقد قرنه ، و من قرنه فقد ثناه ، و من ثناه فقد جزأه و من جزاه فقد جهله ، و من جهله فقد اشاراليه ، و من اشاراليه فقد حده ، و من حده عده و . . . »