معیار توحید و شرک

مسأله توحيد و شرك از مسائلي است كه همه مسلمانان در آن اتفاق نظر دارند و حتي در اصول آن اختلاف ندارند. از آنجا كه توحيد داراي مراتبي است، آنها را به نحو اجمال متذكر مي شويم و بحث را بر توحيد در عبادت متمركز مي سازيم كه به حربه اي در دست برخي مخصوصا وهابيون تبديل شده و بسياري از اعمال رايج ميان مسلمانان را شرك مي پندارند. مراتب توحيد عبارت است از:

1- توحيد در ذات: بدان معني كه مثل و مانندي براي خداوند سبحان وجود ندارد، دليل آن علاوه بر براهين عقلي، كلام خداوند است كه: «ليس كمثله شيء» (1) و «قل هو الله و احد»(2)

2- توحيد در خالقيت: «قل الله خالق كل شيء و هو الواحد القهار» (3)

3- توحيد در ربوبيت و تدبير نظام عالم: « ان ربكم الله الذي خلق السماوات و الارض في سته الايام ثم اسقري علي العرش يدبر الامر» (4)

4- توحيد در وضع شريعت و قانون گذاري: « و من لم يحكم بما انزل الله فاولئك هم الفاسقون» ؛ «و من لم يحكم بما انزل الله فاولئك هم الظالمون» ؛ « و من لم يحكم بما انزل الله فاولئك هم الفاسقون» (5)

5- توحيد در اطاعت: «و ما ارسلنا من رسول الا ليطاع باذن الله» (6)

6- توحيد در عبادت: و مراد از آن انحصار عبادت براي خئاوند سبحان و يكتاست: «ان الله ربي و ربكم فاعبدوه هذا صراط المستقيم». (7) و اين اصل بين تمام مسلمين مورد اتفاق است و اسشان تنها در مصاديق مسأله اختلاف كرده اند مثلا در مورد عمل خاصي اختلاف شده است كه آيا عبادت غير خداست تا نفس عمل شرك و فاعل آن مشرك باشد يا نه؟ به همين جهت ضروري است در پي يافتن اصلي باشيم كه مفهوم عبادت را معين سازد و معياري براي تشخيص توحيد از شرك باشد و آن اصلي است كه وهابيون از آن غفلت كرده اند و لذا بسياري از اعمال مسلمانان را شرك در عبادت شمرده اند.

1- شوري : 11

2- توحيد : 1

3- رعد : 16

4- يونس : 3

5- مائده : 44 ، 45 و 47

6- نساء : 64

7- آل عمران : 51