مراد از ناصبی چیست؟

ناصبي به كسي گويند كه با اهلبيت ـ عليهم السلام ـ دشمني داشته باشد و يا به آنها دشنام و ناسزا بگويد و شيعيان به هيچ وجه اهل سنت را ناصبي نمي دانند چون آنها هم اهلبيت ـ عليهم السلام ـ را دوست دارند و دشمنان آل محمد (ص) را كافر مي دانند.

براي روشن شدن جواب در مقدمة به نكاتي اشاره مي شود:

1- قرآن مي فرمايد، به چيزي كه آگاهي و اطلاع نداريد ، اظهار نظر نكنيد "لا تفف ما ليس لك به علم..."[1] از آنچه به آن آگاهي نداري پيروي مكن ، چرا كه گوش و چشم و دل همه مسئوولند "و از آنها در مورد كارهايي كه انجام مي دهند و . . . سؤال مي شود".

2- مساله دوستي اهلبيت (ذوي القربي) و پرهيز از دشمني آنها ، مورد اتفاق فريقين مي باشد ، چون هم قرآن بر اين مساله تأكيد دارد ، و هم روايات خود عامه ، اما قرآن مي فرمايد: "قل لا اسئلكم عليه اجراً ايد المودة في القربي"[2] بگو : من هيچ پاداشي از شما بر رسالتم درخواست نمي كنم جز دوست داشتن نزديكانم (= اهل بيتم) و هر كس كار نيكي انجام دهد بر نيكي اش مي افزايم. و بعضي آيات ديگر.[3]

در دو قسمت بعضي از رواياتي را كه از طريق عامه نقل شده است بيان مي كنيم:

1- زمخشري از پيامبر (ص) نقل مي كند كه فرمود: "الا و من مات علي حب آل محمد مات شهيداً"[4] بيدار باشيد هر كس بر محبت آل محمد (ص) بميرد شهيد از دنيا رفته... بخشيده شده ، توبه كنند مؤمن ، از دنيا رفته ، و ملك الموت بشارت بهشت مي دهد ، و همچون عروسان وارد بهشت مي شود ، و در قبر دو تا در براي او به سمت بهشت باز مي شود و قبرش مزار ملائكه رحمت مي شود.[5]

2- پيامبر (ص) فرمود : "معرفة آل محمد (ص) برائة من النار، و حب آل محمد (ص) جواز علي الصراط و الولاية لآل محمد (ص) امانٌ عن العذاب"[6] شناخت آل محمد رهايي از آتش جهنم ، دوستي آنها گذرنامه رد شدن از پل صراط ، و ولايت آل محمد (ص) امان نامه اي است از عذاب .

1- پيامبر (ص) فرمود: "الا و من مات علي بغض آل محمد مات كافراً" هر كسي بر بغض آل محمد (ص) بميرد كافر از دنيا رفته است ، و بوي بهشت به مشامش نمي رسد.[7]

2- پيامبر (ص) فرمود: "علي خير البشر من ابي فقد كفر" علي بهترين بشر است هر كس ابا نمايد و قبول نكند كافر است.[8]

بعد از بيان مقدمه جواب قسمت اول سؤال اين است كه ناصبي دو تا معني دارد:

الف- معناي لغوي كه عبارت است از تعب و رنج ، بزحمت انداختن ، كوشش نمودن (اذا فرغت فانصب همٌّ ناصِبٌ) يعني غم بارنج ، عيش ناصب زندگي با مشقت .[9]

ب- معناي اصطلاحي ، به كساني ناصبي گفته مي شود كه دشمني با اهل بيت ـ عليهم السلام ـ دارند ، و يا به آنان دشنام دهد ، و يا به يكي از ائمه ـ عليهم السلام ـ دوازده گانه شيعه دشمني ، و يا دشنام دهد ،[10] اين اصطلاح دوم برگرفته از روايات خود اهلبيت ـ عليهم السلام ـ [11] مي باشد كه به چند روايت به عنوان نمونه اشاره مي كنيم :

- ابي بصير از امام صادق ـ عليه السلام ـ نقل مي كند كه حضرت فرمود: "مُدمِنُ الخمر كعابد و تن، و الناصب لآل محمد شرٌّ منه" شراب خوار مانند بت پرست است و دشمني با آل محمد (ص) بدتر از شراب خوار است .[12]

- از امام باقر ـ عليه السلام ـ سؤال شد كه آيا زن مؤمنه شيعه مي تواند با ناصبي ازدواج كند فرمود: "لا لانّ الناصب كافرٌ"[13] فرمود : نه ، چون ناصبي كافر است .

- در روايت ديگر مي خوانيم "ان اللَّه تعالي لم يخلق خلقاً انجس من الكلب و ان الناصب لنا اهل البيت لا نجس منه"[14] براستي كه خداوند نجس تر از سگ نيافريد، دشمن اهلبيت از سگ بدتر است . از اين سه روايت بخوبي استفاده مي شود كه مراد از ناصبي دشمن اهلبيت ـ عليهم السلام ـ مي باشد ، ضمناً استفاده مي شود كه آنها نجسند و كافر ، و زن مسلمان نمي تواند با آنها ازدواج كند.

بايد گفت: خير شيعيان اهل سنت را ناصبي نمي دانند چرا كه:

اولاً : اكثريت اهل سنت (غير از ناصبي ها) محبت اهلبيت را لازم مي دانند (طبق نص قرآن و روايات خود آنها كه قبلاً اشاره شد، و شافعي يكي از سران چهار مذهب عامه افتخارش اين است "ان كان رفضاً حب آل محمد فليشهد الثقلان اني رافض"[15] اگر دوستي اهل بيت نشانه رافضي بودن است، جن و انس شهادت دهند كه من رافضي "و محب اهلبيت) هستم.

ثانياً خود اهل سنت دشمن و مبغض اهل بيت را كافر مي دانند كه قبلاً نقل شد ، آنگاه چگونه مي توان گفت آنها ناصبي مي باشند.

ثالثاً ناصبي ها چنانكه گفته شد ، نجس ، ذبيحه آنها حرام ، و ازدواج با آنها جائز نيست ، اما اهل سنت را هيچ عالم شيعي چنين فتواي درباره آنها نداده است ، بلكه در رساله ها تصريح به حليت ذبيحه آنها ، جواز ازدواج به آنها و ... شده است و حتي همه علماي شيعه نماز بر جنازه مسلمان را واجب ، و دفن و كفن ميت مسلمان را لازم مي دانند.[16]

ناصبي يك معناي لغوي دارد. كه به معناي رنج و خستگي و كوشش و... مي باشد و يك معناي اصطلاحي دارد كه برگرفته از روايات اهلبيت ـ عليهم السلام ـ مي باشد و آن اينكه كسي با اهلبيت دشمني داشته باشد يا به آنها دشنام و ناسزا بگويد.

به هيچ وجه عامه از نظر شيعيان ناصبي نمي باشند ، چون آنها اولاً اهلبيت را دوست دارند و ثانياً دشمنان آل محمد ـ عليهم السلام ـ را كافر مي دانند ، و ثالثاً تمام علماي ما فتوا بر جواز ازدواج با آنها ، و وجوب دفن و نماز بر ميت آنها داده اند .

[1]. اسراء/36.

[2]. شوري/23.

[3]. سباء/47 و فرقان/57.

[4]. محمد بن عمر زمخشري، الكشاف (دار الكتاب العربي، 1407 ه 1987م) ج4، ص220.

[5]. همان مدرك، دنبال حديث، نقل به صورت تلخيص.

[6]. حافظ سليماني قندوزي، ينابيع المودة (مكتبة بصيرتي قم) ص22.

[7]. كشاف (پيشين) ج4، ص221.

[8]. علاء الدين علي المتقي، الهندي، كنزل العمال في سنن الاقوال و الافعال (مؤسسة الرسالة، بيروت، 1405 ه 1915م) ج11، ص610.

[9]. محمد راغب اصفهاني، المفردات في غريب القرآن (دفتر نشر الكتاب چاپ دوم، 1404) ص494. كلمه نصب و خليل بن احمد، ترتيب كتاب العين (مؤسسة نشر اسلامي جامعه مدرسين، چاپ اول، 1414) ص807 كلمه نصب.

[10]. رساله توضيح المسائل مراجع عظام، بحث كفر و اقسام آن، و عروة الوثقي، سيد يزدي، ج1، بحث كفر (از بحث نجاسات) در بعضي رساله ها مساله 117 - بعضي 113 - بعضي 111.

[11]. بعضي از لغويين نواصب را معني نموده، "گروهي كه با امير المؤمنين دشمني دارد"، ظاهراً بر گرفته از روايات باشد، احمد سياح - فرهنگ جامع عربي فارسي (كتابفروشي اسلام)، چاپ هشتم، ج4، ص270، ماده نصب.

[12]. محمد بن الحسن الحر العاملي، وسائل الشيعه (دار احياء التراث، لبنان) ج18، ص559، ح12.

[13]. همان، باب 10، من ابواب ما يحرم من النكاح، حديث 15.

[14]. همان، ج1، ص159، ح5.

[15]. سلطان الواعظين، شبهاي پيشاور (دار الكتب الاسلامية، سي و هفتم، 1376) ص64.

[16]. رساله علميه تمام مراجع، بحث نماز بر ميت.