ابواء
اَبْواء، نام قریۀ بزرگی در نزدیک ودّان میان راه مکه و مدینه است. معرفی ابواء اَبْواء، نام قریه بزرگی در نزدیک ودّان میان راه مکه و مدینه که در ۱۹ میلی سُقیا و ۲۷ میلی جُحفه واقع است و یک شبانه‌روز از دریا فاصله دارد و آب مشروبش از چاه
اَبْواء، نام قريۀ بزرگي در نزديك ودّان ميان راه مكه و مدينه است.
معرفي ابواء
اَبْواء، نام قريه بزرگي در نزديك ودّان ميان راه مكه و مدينه كه در ۱۹ ميلي سُقيا و ۲۷ ميلي جُحفه واقع است و يك شبانه‌روز از دريا فاصله دارد و آب مشروبش از چاههاست. [۱]
به قولي فاصلۀ سقيا و ابواء ۲۹ ميلي [۲] و فاصلۀ ابواء و جحفه ۲۳ ميل است. [۳] [۴]
ابواء نام كوهي در همان نواحي نيز هست.
برخي معني اين كلمه را جاي گرد آمدن سيلابها يا گرد آمدن گروههاي مختلف مردم دانسته‌اند. [۵]
← نكات مهم تاريخي دربارۀ ابواء
←← قصد نبش قبر آمنه بنت وهب
قبر آمنه بنت وهب مادر حضرت محمد - صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم- كه در مراجعت از مدينه به مكه در سنۀ ۴۶ قبل از هجرت در ابواء درگذشت، [۶] بنابر مشهور در اين محل است.
زماني كه قريش براي خونخواهي شهداي خود در بدر قصد مدينه كردند و به ابواء رسيدند، گروهي خواستند قبر آمنه را نبش كنند، ولي ابوسفيان پس از مشورت با صاحب‌نظران قريش از اين كار خودداري كرد. [۷]
در واقعه حديبيه ، پيامبر - صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم- بر سر قبر آمنه رفت و بر آن گريست و به مرمت و بازسازي آن پرداخت. [۸]
پس از حجه‌الوداع نيز به زيارت قبر آمنه شتافت و بر آن گريه كرد. [۹]
←← پيمان‌نامه ميان مسلمانان و بني ضمره
تقريباً يك سال پس از هجرت، در ماه صفر ، پيامبر- صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم- به قصد غزو قريش و بني ضَمره از مدينه بيرون رفت و در منزلگاه ابواء با مهتر قبيلۀ ضمره ، مَخْشيّ بن عمرو روبه‌رو شد. او با پيامبر از در آشتي درآمد [۱۰] و پيمان‌نامه‌اي ميان مسلمانان و بني ضمره نوشته شد [۱۱] و اين، نخستين غزوه پيامبر- صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم- بود. [۱۲] [۱۳]
←← نزول آيه تيمم
در يكي از مسافرتهاي پيامبر، آياتي از قرآن ، از جمله آيه تيمم [۱۴] در ابواء نازل شد. [۱۵] [۱۶]
←← اسلام آوردن او سفيان
در همين منزلگاه، ابوسفيان پيش از فتح مكه به حضور پيامبر رسيد و اسلام پذيرفت. [۱۷]
←← مرگ مسلم بن عقبه
مرگ مسلم بن عقبه كه او را به علت جناياتي كه در اواخر ۶۳ق انجام داد، مُسرف بن عقبه مي‌نامند، در ابواء اتفاق افتاد و همان‌جا دفن شد. [۱۸]
←← دفن عبداللـه بن جعفر
به قولي عبدالله بن جعفر در ۹۰ سالگي (۹۰ق) در ابواء درگذشت و همان‌جا به خاك سپرده شد، [۱۹] ولي ــ بنابر مشهور ــ عبداللـه بن جعفر در مدينه درگذشته و ظاهراً عبداللـه نام ديگري، از نوادگان عبدالمطلب است كه همراه سليمان بن عبدالملك در ۹۹ق در ابواء مرده است. [۲۰] [۲۱]
اين اشتباه ظاهراً از آن‌جا ناشي شده كه خاندان جعفر بن ابي‌طالب را در حوالي ابواء ضياع و مواشي و خدم فراوان بود. [۲۲] [۲۳]
فهرست منابع
(۱) احمد ابن حنبل، مسند، استانبول، ۱۴۰۲ق/۱۹۸۲م.
(۲) احمد بن عمر ابن رسته، الاعلاق النفيسه، ليدن، ۱۸۹۱م.
(۳) محمد احمد بن عمر ابن سعد، الطبقات الكبري، بيروت، دارصادر.
(۴) عبداللـه بن مسلم ابن قتيبه، المعارف، به كوشش ثروت عكاشه، قاهره، ۱۹۶۰م.
(۵) عبدالملك ابن هشام، السيره النبويه، به كوشش مصطفي السقّا و ديگران، بيروت، دار احياء التراث العربي.
(۶) ابراهيم بن محمد اصطخري، مسالك الممالك، به كوشش دخويه، ليدن، ۱۹۲۷م.
(۷) محمدبن اسماعيل بخاري، صحيح، استانبول، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.
(۸) احمد بن يحيي بلاذري، انساب الاشراف، به كوشش عبدالعزيز الدوري، بيروت، ۱۳۹۸ق/۱۹۷۸.
(۹) حمداللـه مستوفي، نزهه القلوب، به كوشش گ لسترنج، ليدن، ۱۳۳۱ق/۱۹۱۳م.
(۱۰) محمد بن احمد ذهبي، سير اعلام النبلاء، به كوشش شعيب ارنؤوط و حسين اسد، بيروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
(۱۱) عباس قمي، سفينه البحار، نجف.
(۱۲) محمد ابن عمر واقدي، المغازي، به كوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
(۱۳) همداني، حسن بن احمد، صفه جزيره العرب، به كوشش محمد بن علي الاكوع، بيروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
(۱۴) ياقوت، بلدان.
پانويس
۱. ↑ احمد بن عمر ابن رسته، الاعلاق النفيسه، ج۷، ص۱۷۸، ليدن، ۱۸۹۱م.
۲. ↑ حمداللـه مستوفي، نزهه القلوب، ج۱، ص۱۵، به كوشش گ لسترنج، ليدن، ۱۳۳۱ق/۱۹۱۳م.
۳. ↑ همداني، حسن بن احمد، ج۱، ص۳۰۰-۳۰۱، صفه جزيره العرب، به كوشش محمد بن علي الاكوع، بيروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
۴. ↑ ياقوت، بلدان، ج۱، ص۱۰۰.
۵. ↑ ياقوت، بلدان، ج۱، ص۱۰۰.
۶. ↑ عبدالملك ابن هشام، السيره النبويه، ج۱، ص۱۷۷، به كوشش مصطفي السقّا و ديگران، بيروت، دار احياء التراث العربي.
۷. ↑ محمد ابن عمر واقدي، المغازي، ج۱، ص۲۰۶، به كوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
۸. ↑ محمد احمد بن عمر ابن سعد، الطبقات الكبري، ج۱، ص۱۱۶، بيروت، دارصادر.
۹. ↑ عباس قمي، سفينه البحار، ج۱، ص۴۴، نجف.
۱۰. ↑ عبدالملك ابن هشام، السيره النبويه، ج۲، ص۲۴۱، به كوشش مصطفي السقّا و ديگران، بيروت، دار احياء التراث العربي.
۱۱. ↑ محمد احمد بن عمر ابن سعد، الطبقات الكبري، ج۲، ص۸، بيروت، دارصادر.
۱۲. ↑ عبدالملك ابن هشام، السيره النبويه، ج۲، ص۲۴۱، به كوشش مصطفي السقّا و ديگران، بيروت، دار احياء التراث العربي.
۱۳. ↑ محمدبن اسماعيل بخاري، صحيح، ج۵، ص۱، استانبول، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.
۱۴. ↑ نساء /سوره۴، آيه۴۳.
۱۵. ↑ محمد احمد بن عمر ابن سعد، الطبقات الكبري، ج۸، ص۷۵، بيروت، دارصادر.
۱۶. ↑ احمد ابن حنبل، مسند، ج۱، ص۲۲۰، استانبول، ۱۴۰۲ق/۱۹۸۲م.
۱۷. ↑ محمد ابن عمر واقدي، المغازي، ج۲، ص۸۰۷، به كوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
۱۸. ↑ احمد بن يحيي بلاذري، انساب الاشراف، ج۴، ص۴۵، به كوشش عبدالعزيز الدوري، بيروت، ۱۳۹۸ق/۱۹۷۸.
۱۹. ↑ عبداللـه بن مسلم ابن قتيبه، المعارف، ج۱، ص۲۰۶، به كوشش ثروت عكاشه، قاهره، ۱۹۶۰م.
۲۰. ↑ احمد بن يحيي بلاذري، انساب الاشراف، ج۳، ص۲۹۹، به كوشش عبدالعزيز الدوري، بيروت، ۱۳۹۸ق/۱۹۷۸.
۲۱. ↑ محمد بن احمد ذهبي، سير اعلام النبلاء، ج۱، ص۲۰۱-۲۰۲، به كوشش شعيب ارنؤوط و حسين اسد، بيروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
۲۲. ↑ ابراهيم بن محمد اصطخري، مسالك الممالك، ج۱، ص۲۲۰، به كوشش دخويه، ليدن، ۱۹۲۷م.
۲۳. ↑ ياقوت، بلدان، ج۴، ص۹۱۰.