آیا باید در عزای اهل بیت شکیبا بود؟
خداوند در قرآن می‌فرماید: (وَ بَشِّـرِ الصَّابِرِینَ * الَّذِینَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصِیبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ) (بقره: 156) و بشارت ده به صابران [همان] کسانی که هرگاه مصیبتی به ایشان می‌رسد، می‌گویند:
خداوند در قرآن مي‌فرمايد:
(وَ بَشِّـرِ الصَّابِرِينَ * الَّذِينَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ) (بقره: 156)
و بشارت ده به صابران [همان] كساني كه هرگاه مصيبتي به ايشان مي‌رسد، مي‌گويند: ما از آنِ خداييم و به سوي او بازمي‌گرديم.
همچنين روايت‌هايي از علماي شيعه مبني بر ممنوعيت خراشيدن صورت و نوحه‌سرايي و پوشيدن لباس سياه در مصيبت‌ها نقل شده است، با اين وجود چرا شيعه با اين آموزه‌ها مخالفت مي‌كند؟
پاسخ
مصيبت‌ها بر دو نوع‌اند: مصيبت ديني؛ مصيبت دنيايي و امور شخصي. در مصائب دنيا صبر و خويشتن‌داري، نيكو است؛ هر چند منافاتي با گريستن ندارد؛ زيرا رسول خدا صلي الله عليه و آله در مرگ فرزندش ابراهيم گريه مي‌كرد و مي‌فرمود:
تَدمَعُ الْعينُ وَ يَحزَنُ الْقلبُ وَ لا نَقولُ إلّا ما يَرضَى رَبُّنا وَ إنّا بِك يا ابراهيمُ لَمَحزُونون.[1]
چشم اشك مي‌ريزد و دل محزون مي‌شود اما سخني جز آنكه رضايت خدا در آن باشد به زبان نمي‌آوريم و ما اي ابراهيم براي تو اندوهناك هستيم.
اما اندوه و بي‌قراري در مصيبت ديني و از دست دادن بزرگان دين، ممنوع و
مذموم نيست، بلكه عين عبادت است. البته معناي اين سخن آن نيست كه به بهانه دين، عمل خلاف شرع مرتكب شويم، بلكه بدان معناست كه شدت اندوه و گريه ناپسند نيست.
مذموم نيست، بلكه عين عبادت است. البته معناي اين سخن آن نيست كه به بهانه دين، عمل خلاف شرع مرتكب شويم، بلكه بدان معناست كه شدت اندوه و گريه ناپسند نيست.
خداوند در مورد حضرت يعقوب عليه السلام مي‌فرمايد: (وَ قالَ يا أَسَفى عَلى يُوسُفَ وَ ابْيَضَّتْ عَيْناهُ مِنَ الْحُزْنِ)؛ «و گفت: وا اسفا بر يوسف و چشمان او از اندوه سفيد شد». (يوسف: عليهما السلام 4)
بنابراين، قرآن نه تنها گريه حضرت يعقوب را ناپسند نشمرد، بلكه اهل سنت نقل مي‌كنند: «چشمان حضرت يعقوب از اشك خشك نشد تا زمان ديدار يوسف... و پاداش صد شهيد را داشت».[2]
حضرت نوح عليه السلام به سبب گريه بسيار نوح ناميده شد.[3]
همچنين عالمان اهل سنت درباره عزاداري بنيهاشم در سوگ امام حسن عليه السلام نوشته‌اند:
وَ لمّا ماتَ الْحسنُ اَقامَ نِساءُ بني‌هاشمٍ عَليهِ النُّوحَ شَهْرا وَ لَبِسُوا الْحِدادَ سَنةً.[4]
آن‌گاه كه امام حسن مجتبي به شهادت رسيد، زنان بنيهاشم يك ماه بر او گريه و زاري و نوحه‌سرايي كردند و يك سال لباس سياه پوشيدند.
البته خراشيدن صورت و بعضي رفتارهايي كه علماي شيعه نيز آن را منع نموده‌اند، اما بعضي افراد ناآگاه انجام مي‌دهند، ربطي به ديدگاه شيعه ندارد، بلكه ناشي از جهالت افراد است.
از اين‌رو، تا جايي كه رفتار حرام و سخنان ناروا از شخص سر نزند، گريه و حزن مذموم نيست؛ حتي اگر بسيار باشد.